Trí tuệ cổ nhân: Được mất tùy duyên là trí tuệ

Trong cuộc sống, có một số sự việc chúng ta cố gắng và đạt được kết quả tốt, nhưng cũng có những sự việc cho dù có cố gắng đến đâu đi nữa cũng không thể đạt được kết quả mong đợi. Ngay cả Gia Cát Lượng, người nổi tiếng về tài trí mưu lược cũng nói: “Vô lực hồi thiên, cúc cung tận tụy”, không sức xoay chuyển trời, còng mình gắng sức. Có thể thấy, có một số sự tình, thực sự sức người không làm được. Nếu như sức người đã không thể xoay chuyển được, không thể vãn hồi được thì nên thản nhiên đối mặt, cũng chính là “tùy duyên”.

Tùy duyên không phải là nước chảy bèo trôi, gặp sao hay vậy, mà chính là tận tâm tận lực với việc mình làm, còn kết quả ra sao thì không phải là điều bản thân nắm bắt được.

Trong sách “Trang Tử” có ghi lại câu chuyện về đại thần nước Sở là Tôn Thúc Ngao. Ông từng 3 lần được thăng chức làm quan lớn và cũng 3 lần bị cách chức. Cuộc đời của ông thay đổi lên xuống nhanh chóng khiến cho người khác nhìn thấy đều kinh tâm động phách. Nhưng với bản thân ông thì có cảm giác gì?

Một người là Kiên Ngô hỏi Tôn Thúc Ngao: “Ông ba lần làm Lệnh doãn mà không thấy cao hứng, ba lần bị cách chức mà cũng không có vẻ ưu sầu. Đó là vì sao?”

Tôn Thúc Ngao nói: “Chức quan tước vị đến thì không chối từ, còn khi nó rời đi thì không cách nào ngăn cản được. Vinh hoa hiển quý là ở chức vị lệnh doãn hay là ở tự bản thân? Nếu là ở chức vị lệnh doãn thì tôi không có liên quan gì, còn nếu là ở bản thân thì chức vị lệnh doãn không có liên quan gì.”

Có thể thấy được thái độ dửng dưng của Tôn Thúc Ngao đối với được mất của địa vị và vinh hoa phú quý. Ông để mọi chuyện tùy duyên, đến thì đón nhận không mừng rỡ và đi thì không ngăn cản cũng không ưu sầu. Bởi vậy, dù gặp phải cảnh ngộ nào đi chăng nữa, điều quan trọng nhất là phải giữ vững bản tâm của mình. 

Trong dân gian có lưu truyền câu chuyện. Lúc Tôn Thúc Ngao còn niên thiếu, một lần ông đi cuốc đất ngoài đồng thì nhìn thấy một con rắn hai đầu. Theo dân gian, rắn hai đầu là điềm báo chuyện xấu, người nào nhìn thấy con rắn hai đầu thì sẽ bị chết. Tôn Thúc Ngao liền đánh chết và chôn nó đi. Khi Tôn Thúc Ngao về đến nhà nhìn thấy mẹ thì liền bật khóc.

Mẹ ông đã hỏi nguyên cớ vì sao, ông đáp rằng: “Con nghe nói, người nhìn thấy rắn hai đầu ắt phải chết. Hôm nay con nhìn thấy nó”.

Mẹ ông hỏi: “Thế hiện giờ con rắn ở đâu?”

Tôn Thúc Ngao trả lời: “Con sợ người khác cũng nhìn thấy nó nên đã giết chết và đem chôn nó rồi”.

Mẹ Tôn Thúc Ngao nghe con nói xong thì liền nói: “Con sẽ không chết, người phúc đức thì nhất định sẽ được báo đáp”.

Tôn Thúc Ngao cả đời cúc cung tận tụy vì việc nước nhưng lại không bao giờ để tâm đến lợi ích mà mình nhận được. Nhà ông vẫn luôn nghèo khó, đến củi dùng để nấu nướng đều là do con trai Tôn An lên rừng chặt về. Phía sau nhà ông có một mảnh đất trống, hai cha con đã biến thành vườn rau. Người con trai Tôn An suốt ngày bận rộn trồng trọt, bắt côn trùng và gánh nước tưới vườn.

Tôn Thúc Ngao hiểu rõ con trai mình tuy rằng bản tính thật thà chất phác, nhân từ, hiếu thảo nhưng không có tài năng xử lý việc nước. Vì thế, ông luôn dạy con sống đạm bạc, không màng danh lợi, không ham muốn địa vị mà luồn cúi để mưu cầu chức tước. Người con trai của ông luôn khắc ghi lời răn dạy của cha, cả đời không ra làm quan. Sau khi Tôn Thúc Ngao mất, Sở Trang Vương mấy lần mời Tôn An ra làm quan Đại phu nhưng Tôn An luôn từ chối, cả đời sống bằng việc nhà nông, sống bằng sức của mình, phụng dưỡng mẹ già. 

Trong cuộc sống, nếu chúng ta không làm tốt những việc mà mình có thể làm tốt thì chúng ta chính là đang sống phó mặc, sống “nước chảy bèo trôi”. Còn nếu chúng ta cố chấp làm những việc mà mình không thể kiểm soát được thì chính là sống không tùy duyên, như thế rất có thể sẽ gặp phải tai họa. 

Một người nếu có thể sống tùy duyên, việc gì đến thì đón nhận, việc gì đi cũng không đau buồn, thì cuộc sống sẽ trở nên thản nhiên tự tại. Người sống thản nhiên, không vướng bận mới là người có nội tâm an ổn, vững vàng và hạnh phúc thực sự.

Theo Sound Of Hope
Tác giả: Lý Mục
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Muốn sở hữu thứ gì, còn cần phải xem duyên phận

Mời xem video: