Cha mẹ xuất sắc đều ít can thiệp vào 3 điều này của con cái

Những bậc cha mẹ xuất sắc không phải lúc nào cũng can thiệp vào mọi khía cạnh trong cuộc sống của con cái. Thực tế, có những điều nếu cha mẹ càng can thiệp nhiều, con cái càng khó phát triển khả năng tự lập và trưởng thành. Ba điều quan trọng mà những cha mẹ thông minh ít can thiệp vào, lại chính là những yếu tố giúp con cái có thể vươn lên thành công và tự tin đối mặt với thử thách trong cuộc sống.

Chị Lý là một chuyên gia hướng dẫn giáo dục gia đình, hai đứa con của chị đều được nuôi dưỡng rất tốt. Con trai lớn của chị, khi học lớp 8 đã được tuyển thẳng vào trường trung học tốt nhất tại Thành Đô; con gái nhỏ của chị năm nay sắp vào cấp 2, thành tích học tập cũng đứng top đầu trong lớp.

So với thành tích học tập xuất sắc, chị cũng đánh giá cao sự độc lập, kỷ luật tự giác và khả năng cũng như dũng cảm nhận lỗi và chịu trách nhiệm của hai đứa trẻ.

Chị Lý và chồng đều có công việc rất bận rộn, thường xuyên phải công tác xa nhà, khoảng một nửa thời gian trong tuần là họ không có ở nhà. Vì vậy, cả hai đứa trẻ dù trong cuộc sống hay học tập đều phải tự lo liệu rất nhiều việc, và chị cũng ít can thiệp.

Sự xuất sắc của hai đứa trẻ có liên quan rất lớn với sự “không can thiệp” của cha mẹ. Đặc biệt là 3 điều sau đây, chị ít can thiệp vào con cái, và việc không can thiệp lại khiến con cái càng phát triển tốt hơn.

Những việc con có thể tự làm, không can thiệp

Chị Lý nói rằng, từ khi còn học mẫu giáo, hai đứa con nhà chị đã tự mang cặp sách đi học, dù là cha mẹ đưa hay ông bà đưa đón thì đều sẽ không mang giúp, cặp sách luôn do con tự mang.

Điều này khác với rất nhiều bà mẹ khác, theo chị Lý, những việc mà con có thể tự mình làm thì để con tự làm, điều này không chỉ giúp con phát triển ý thức trách nhiệm, mà còn rèn luyện khả năng tự lập và tự chăm sóc bản thân.

Không chỉ là việc tự mang cặp sách, từ khi 2 tuổi chị Lý đã không còn đút cơm cho con nữa mà chỉ đưa cho con một cái thìa hoặc một đôi đũa để các con tự ăn.

Từ 3 tuổi, chị đã cho các con tự thay quần áo, mẹ chỉ đứng bên cạnh hướng dẫn nhưng không giúp đỡ, mục đích là để con có khả năng tự lo cho mình, giảm bớt sự phụ thuộc vào cha mẹ và hình thành ý thức độc lập.

Từ khi các con có phòng riêng, chị Lý yêu cầu các con tự dọn dẹp phòng của mình. Ban đầu, các con không chịu làm, dù có dọn cũng rất lộn xộn. Nhưng chị Lý không giận, ngược lại, chị kiên nhẫn hướng dẫn và dạy từng bước cho các con cách dọn dẹp.

Khi đọc đến đây, có thể sẽ có một số bạn hỏi: “Con tôi không chịu dọn dẹp, mỗi lần bảo dọn, nó cứ chần chừ mãi.” 

Hãy xem chị Lý đã giải quyết tình huống này như thế nào.

Một lần, chị Lý nói với hai con rằng buổi chiều 2 giờ sẽ đi công viên chơi. Nghe thấy công viên, cả hai đứa đều rất vui mừng.

Tuy nhiên, khi đến 2 giờ, chị Lý lại bắt đầu trì hoãn. Hai đứa trẻ thấy vậy liền vội vàng đến thúc giục mẹ nhanh lên. Chị Lý bình tĩnh nói: “Các con không thấy là phòng còn chưa dọn xong à? Các con xem, đồ chơi, quần áo bẩn, sách vở, tất cả đều vứt bừa ra sàn, các con đợi mẹ một chút, mẹ dọn xong rồi sẽ đi.”

Sau đó, chị Lý từ từ bắt đầu dọn dẹp, rồi đột nhiên nói tiếp: “Tối nay sẽ có bạn đến ăn cơm, khoảng 5 giờ phải đi mua đồ, nhưng bây giờ vẫn chưa dọn xong. Hay là chúng ta không đi công viên hôm nay, để ngày khác đi?”

Lúc này, các con nghe thấy sẽ không đi công viên nữa, liền lắc đầu nói không được. Chị Lý hỏi: “Vậy chúng ta cùng nhau dọn dẹp đi!” Thế là hai đứa trẻ nhanh chóng dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ và vui vẻ đi công viên.

Tóm lại, bí quyết giúp chị Lý nuôi dạy con cái tự lập là: Những việc của con hãy để con tự làm, mẹ chỉ hướng dẫn chứ không can thiệp.

Khi con mắc lỗi, để con tự chịu hậu quả

Chắc chắn tất cả các bậc phụ huynh đều không muốn nuôi dạy ra một đứa con hư! Để làm được điều này thì ngay từ nhỏ cha mẹ cần dạy cho con biết rằng sau khi mắc lỗi thì con phải tự chịu trách nhiệm về hậu quả.

Ví dụ, nếu con thức dậy muộn và chần chừ khiến cho việc đến trường bị muộn, các bà mẹ không cần phải thúc giục, chỉ cần kiên nhẫn ở bên con. Nếu con đến trường muộn, thì hãy để con tự đối mặt với hình phạt của cô giáo.

Tương tự, nếu con chưa hoàn thành bài tập và bị cô giáo phê bình, cha mẹ không nên vì thương con mà tìm lý do giúp con biện minh. Cách làm đúng là để con nhận ra lỗi của mình, hiểu rõ hành động đúng đắn, và tránh phạm phải lỗi tương tự lần sau.

Về việc để con tự chịu hậu quả khi mắc lỗi, rất nhiều hình phạt của cha mẹ là không hiệu quả, các hình phạt không chỉ không giúp con nhận thức được sai lầm, mà còn có thể làm tổn hại mối quan hệ cha mẹ – con cái.

Về việc phạt con, các bà mẹ nên tuân theo 3 nguyên tắc sau:

1. Khi con làm sai, con cần chịu hậu quả trực tiếp, chứ không phải hậu quả tiêu cực

Hậu quả trực tiếp là gì? Ví dụ, bữa tối đã được dọn lên, mẹ gọi con vài lần để ăn, nhưng con vẫn không quan tâm và tiếp tục xem hoạt hình. Lúc này, các bà mẹ không cần phải thúc giục nữa, chỉ cần ăn xong thì dọn đi và không cho con ăn thêm gì nữa, để con tự chịu hậu quả của việc bị “đói”.

Hậu quả tiêu cực là gì? Đó là khi con chưa ăn tối, nhưng bạn lại phạt con không được chơi đồ chơi. Việc ăn xong và chơi không có mối quan hệ nguyên nhân – kết quả gì với nhau, con có thể chỉ vì sự uy quyền của cha mẹ mà không dám chơi đồ chơi, nhưng thực ra trong lòng con rất không phục.

2. Khi phạt con, đừng mang theo cảm xúc chủ quan

Rất nhiều bà mẹ khi phạt con thì cường độ phạt sẽ tùy thuộc vào mức độ giận dữ của mình. Ví dụ: nếu hôm đó tâm trạng tốt thì sẽ không phạt con, nhưng nếu hôm đó tâm trạng không tốt thì sẽ phạt rất nặng. Cách làm này không chỉ không mang lại hiệu quả giáo dục, mà còn không thể xây dựng được quy tắc rõ ràng.

3. Sau khi có hành vi không tốt, phải lập tức giúp con nhận ra lỗi

Từng có một đứa trẻ khoảng 8 tuổi, sau khi tan học vì mẹ từ chối mang giúp cặp sách, nó liền hét lớn với mẹ. Người mẹ lúc đó rất xấu hổ, nhưng cũng không lập tức giúp con nhận ra sai lầm, chỉ cảnh báo con lần sau không được làm như vậy.

Liệu con của chị ấy lần sau thật sự sẽ không còn hét lên với cha mẹ nữa không? Chưa chắc là thế, vì sau khi con có hành vi không tốt, cha mẹ phải lập tức giúp con nhận ra lỗi sai của mình, chứ không chỉ cảnh cáo “lần sau không được làm vậy”.

Vì vậy, để con có dũng khí chịu trách nhiệm sau khi mắc lỗi, cha mẹ cần phải bắt đầu từ những hình phạt phù hợp, giúp trẻ nhận thức được lỗi sai của mình và hiểu được hành động đúng đắn, chỉ như vậy mới thực sự giúp con không tái phạm về sau.

Kế hoạch học tập của con cần được hướng dẫn một cách khoa học

Trong cộng đồng phụ huynh, việc “ép con học” đang rất phổ biến, nhưng những bậc phụ huynh thành công và xuất sắc lại không mù quáng “ép học”, mà sẽ dựa vào độ tuổi và giai đoạn học tập của con để lên kế hoạch hợp lý.

Ở nhà chị Lý, hai đứa trẻ sau khi tan học không phải là viết bài tập ngay mà là chơi nhảy dây, cầu lông, bóng bàn…ở công viên. Sau khi chơi xong, chúng mới về nhà ăn cơm, và sau khi ăn xong sẽ nghỉ ngơi 10 phút, rồi mới bắt đầu làm bài tập.

Việc làm bài tập cũng không phải là làm một cách mù quáng. Từ khi con bắt đầu lớp một, chị Lý đã hướng dẫn con sử dụng phương pháp học Pomodoro để chia nhỏ các nhiệm vụ bài tập. Nhờ vậy, con có thể làm bài tập một cách hiệu quả và tập trung hơn.

Về kế hoạch học tập, chị Lý cũng khác với các phụ huynh khác. Chị chỉ chú trọng vào hai việc chính của con, đó là tính toán và đọc sách. Chỉ cần con hoàn thành hai việc này mỗi ngày, thời gian còn lại con sẽ tự do sắp xếp.

Nói chung, vì trẻ em vẫn chưa phát triển hoàn thiện về mặt trí tuệ, nên trong nhiều việc trẻ cần sự hướng dẫn và giúp đỡ của cha mẹ. Còn cha mẹ cũng cần phải trở thành người trợ thủ đắc lực, nâng đỡ con cái trưởng thành, để giúp trẻ trở nên xuất sắc hơn.