Mạch máu và diện mạo: Giải thích vì đâu chúng ta trông già đi

Một báo cáo nghiên cứu của Bệnh viện Y khoa Đại học Ehime của Nhật Bản đã chỉ ra mối quan hệ giữa lão hóa mạch máu và lão hóa diện mạo.

Báo cáo nghiên cứu trên 273 bệnh nhân (187 nữ, 86 nam) được chọn để phân tích liên quan giữa lão hóa mạch máu (độ dày của thành động mạch cảnh) và lão hóa diện mạo. Nghiên cứu xác nhận rằng thành động mạch cảnh của những người trông già hơn thường dày hơn (tuổi mạch máu cao hơn), trong khi thành động mạch cảnh của những người trông trẻ hơn tương đối mỏng hơn (tuổi mạch máu trẻ hơn).

Thực tế kinh nghiệm lâm sàng cũng cho thấy hiện tượng này. Trong số những bệnh nhân được kiểm tra lão hóa mạch máu, dù nam hay nữ, lão hóa mạch máu càng cao thì càng hay có vết thâm và nếp nhăn chảy xệ trên khuôn mặt, do đó không có gì lạ khi vẻ bề ngoài của người lão hóa mạch máu càng cao trông càng già hơn.

Có hai cách để đo mức lão hóa mạch máu: một là dùng cảm biến tại đầu ngón tay (Accelerated Plethysmography), là kỹ thuật sử dụng cảm biến quang học để đo lường sự thay đổi của thể tích máu dưới bề mặt da, khi tim bơm máu, thể tích máu trong động mạch thay đổi, tạo ra một sóng áp lực, cảm biến sẽ ghi lại sóng này, từ đó tạo ra hình ảnh phản ánh nhịp tim và độ đàn hồi của mạch máu, giúp đánh giá tình trạng của mạch máu và có thể chỉ ra mức độ cứng của động mạch; hai là đo áp lực mạch tại tay và chân (Pulse Wave Velocity – PWV), là chỉ số đo tốc độ lan truyền của sóng mạch (pulses) trong động mạch, phản ánh độ cứng của động mạch, nếu động mạch cứng hơn thì sóng sẽ lan truyền nhanh hơn, phương pháp này thường sử dụng một thiết bị đo áp lực (pulse pressure cuff) đặt trên tay hoặc chân để xác định tốc độ này.

Vậy tại sao mạch máu lại có ảnh hưởng lớn đến ngoại hình? Để hiểu được điều này, trước tiên chúng ta cần hiểu mạch máu và hoạt động của máu như thế nào.

Mạch máu ma khiến dưỡng chất không vận chuyển được

Mạch máu có thể được chia thành ba loại: động mạch, tĩnh mạch và mao mạch, giả sử nối chúng lại có thể vòng quanh trái đất hai lần rưỡi. Hơn nữa, 99% mạch máu luân chuyển giữa các động mạch, tĩnh mạch và lớp mao mạch mỏng…

Máu từ tim đi ra chảy khắp cơ thể rồi quay về tim. Phương thức lan truyền này được gọi là Hệ thống tuần hoàn (Circulatory System). Các chất dinh dưỡng và oxy theo vòng tuần hoàn này đi qua động mạch chủ, theo máu đến các mao mạch và sau đó đến tất cả các tế bào trong cơ thể. Các mao mạch sau đó mang các chất do tế bào giải phóng (như carbon dioxide…) đi theo đường máu đến tĩnh mạch và trở về tim.

Con người có tới 37 nghìn tỷ tế bào tại các bộ phận cơ thể bao gồm da, nội tạng, cơ và xương… Lý do khiến các tế bào này có thể hoạt động bình thường là do chất dinh dưỡng và oxy do máu mang đến.

Da con người được bao phủ bởi vô số mao mạch, hỗ trợ chức năng và quá trình trao đổi chất của da, khi mạch máu còn trẻ thì máu có thể lưu thông thuận lợi đảm bảo nhiều chất dinh dưỡng hoặc oxy được vận chuyển đến mọi ngóc ngách của da, giúp da hồng hào một cách tự nhiên.

Có thể nói, máu giàu chất dinh dưỡng và oxy được ví như tinh chất làm đẹp và chống lão hóa. Đây là lý do tại sao khi mạch máu còn tốt chưa lão hóa thì diện mạo con người cũng sẽ trẻ trung và tràn đầy năng lượng.

Tuy nhiên khi chúng ta già đi, thành trong của mạch máu dần cứng lại và mất dần đi độ đàn hồi ban đầu, sẽ ảnh hưởng đến việc truyền máu và khiến da không thể nhận đủ chất dinh dưỡng. Ngoài ra, điều đáng sợ nhất là sẽ sinh ra các mạch máu ma (Ghost Vessels, do mạch máu bị tắc nghẽn, dẫn đến máu không lưu thông qua mao mạch và không chuyển được dinh dưỡng), khiến cơ thể cảm giác khó chịu.

Số lượng vi mạch đạt đến đỉnh điểm vào khoảng tuổi 20, sau đó giảm dần khi hình thành những mạch máu ma. Khi bước vào tuổi 60, con số vi mạch chỉ còn khoảng 40% so với tuổi 20, nói cách khác, so với lúc 20 tuổi  thì làn da nhận được ít hơn một nửa lượng chất dinh dưỡng.

Khi tuổi chúng ta càng cao, các mạch máu dần cứng lại và mao mạch giảm đi, dưới tác động kép như vậy thì da không còn săn chắc và đàn hồi do thiếu dưỡng chất, trong trường hợp để lâu không chăm sóc giống như bông hoa bị mất đi độ ẩm, làn da sẽ trở nên thô ráp lỏng lẻo…