Nghiên cứu: Chất béo – ‘thủ phạm’ gây say xe

Một nghiên cứu cho thấy chất béo có thể góp phần làm trầm trọng hơn cảm giác say xe. Trong khi đó, vitamin C được cho là có khả năng giúp giảm bớt triệu chứng khó chịu này, đặc biệt là ở phụ nữ. Vậy mối liên hệ giữa chế độ dinh dưỡng và say xe là gì? Hãy cùng tìm hiểu!

Say xe là gì?

Say xe là tình trạng cơ thể phản ứng tiêu cực khi di chuyển bằng phương tiện như ô tô, tàu, thuyền, máy bay,… do hệ thống tiền đình trong tai không thể thích nghi với chuyển động. Điều này gây ra sự mất cân bằng giữa các tín hiệu từ mắt, tai và cơ thể gửi đến não, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa, vã mồ hôi, đau đầu, mệt mỏi,…

Say xe thuộc nhóm rối loạn tiền đình do chuyển động (motion sickness) và có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng thường gặp nhiều hơn ở trẻ em, phụ nữ và người có hệ tiền đình nhạy cảm.

Triệu chứng say tàu xe

Triệu chứng say tàu xe có thể khác nhau tùy vào từng người, nhưng phổ biến nhất bao gồm:  

1. Triệu chứng ban đầu:

– Cảm giác khó chịu, bồn chồn

– Hoa mắt, chóng mặt 

– Da tái nhợt

– Ra nhiều mồ hôi lạnh  

– Chán ăn  

2. Triệu chứng nặng hơn:

– Buồn nôn, nôn mửa 

– Đau đầu, cảm giác nặng đầu

– Cơ thể mệt mỏi, suy nhược 

– Tăng tiết nước bọt  

– Khó tập trung, mất phương hướng  

3. Triệu chứng nghiêm trọng (hiếm gặp):

– Hạ huyết áp tạm thời  

– Cảm giác lo lắng, hoảng sợ

– Trong một số trường hợp nặng, có thể ngất xỉu  

Các triệu chứng này thường giảm dần khi cơ thể thích nghi với chuyển động hoặc khi phương tiện dừng lại.

Bốn yếu tố liên quan đến tình trạng say xe

1. Giới tính: Phụ nữ có xu hướng dễ bị say xe hơn nam giới.
2. Độ tuổi: Trẻ nhỏ và trẻ mầm non ít bị say xe, do hệ thống tiền đình chưa phát triển đầy đủ. Cảm giác chóng mặt do say xe thường bắt đầu rõ rệt từ khoảng 6 tuổi, đạt mức nghiêm trọng nhất lúc 9 tuổi. Khi bước vào tuổi thiếu niên, tình trạng này có thể cải thiện. Khi về già, tình trạng say xe thường giảm đi đáng kể.
3. Vận động: Những người thường xuyên tập luyện các bài tập có cường độ vừa phải như aerobic ít bị say xe hơn so với những người tập luyện nặng hoặc ít vận động.
4. Tình trạng sinh lý: Phụ nữ mang thai hoặc trong kỳ kinh nguyệt có nguy cơ say xe cao hơn.

Chế độ dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến tình trạng say xe như thế nào?

Cảm giác say xe rất khó chịu. Ngoài việc uống thuốc chống say, liệu chế độ dinh dưỡng có thể giúp cải thiện tình trạng này không? Viện trưởng Trung tâm Dinh dưỡng, Tô Nghiên Thần, cho biết say xe thực chất có liên quan đến chế độ dinh dưỡng. Chẳng hạn, tiêu thụ nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ say xe, trong khi vitamin C có thể giúp giảm bớt cảm giác khó chịu, đặc biệt là ở nữ giới.

Ông Tô trích dẫn một nghiên cứu tại Mỹ, trong đó 12 nam giới tham gia thí nghiệm được chia thành hai nhóm: một nhóm ăn 30g bơ (giàu chất béo) và nhóm còn lại ăn 50g thịt trâu nạc (giàu protein). Sau đó, họ tham gia một chuyến đi kéo dài 30 phút trên phương tiện di chuyển quay tròn. Kết quả cho thấy nhóm tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo không gặp vấn đề về tiêu hóa, nhưng lại có cảm giác buồn nôn và say xe nghiêm trọng hơn đáng kể so với nhóm ăn thực phẩm giàu protein.

Vitamin C giúp phái nữ giảm cảm giác khó chịu do say xe

Ông Tô cũng trích dẫn một nghiên cứu khác, cho thấy vitamin C có thể giúp cải thiện cảm giác khó chịu do say xe ở nữ giới. Trong nghiên cứu này, 70 người tham gia được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm: một nhóm uống 2000mg vitamin C và nhóm còn lại dùng giả dược trước khi thí nghiệm bắt đầu một giờ. Sau đó, họ ngồi trên bè cứu sinh bơm hơi và trải qua 20 phút trên hồ bơi nhân tạo với sóng mô phỏng điều kiện biển động dữ dội.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, bổ sung 2000mg vitamin C giúp giảm đáng kể các triệu chứng say xe và say sóng ở nữ giới, bao gồm buồn nôn, nôn mửa và ngáp liên tục. Tuy nhiên, đối với nam giới, tác dụng này không rõ rệt. Ngoài ra, hiệu quả của 2000mg vitamin C chỉ kéo dài trong một ngày. Nếu cảm giác say xe và say sóng kéo dài sang ngày hôm sau, tác dụng của vitamin C sẽ giảm đi đáng kể.

Trúc Nhi t/h