Big Data và nền thương mại ‘đọc suy nghĩ’

Chiến dịch tranh cử Tổng thống của Donald Trump đã sử dụng Big Data để tiếp cận cử tri Mỹ, vốn là những người thường không chia sẻ quan điểm chính trị của họ với người khác. Big Data cũng rất hữu ích cho các nhà tổ chức cuộc vận động kêu gọi Anh rời khỏi EU, hay còn được biết đến là sự kiện Brexit.

Big Data là gì?

Big Data là thuật ngữ dùng để chỉ một tập hợp dữ liệu rất lớn và rất phức tạp đến nỗi những công cụ, ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không thể nào đảm đương được. Tập dữ liệu này có thể bao gồm cả ý kiến, hình ảnh hay câu chuyện bạn “thích” trên Facebook. Thậm chí,nó cũng bao gồm cả thông tin cá nhân dường như vô hại mà các chiến dịch chính trị dùng để tiếp cận cử tri. 

Hiện Big Data đang có tác động ngày càng sâu rộng lên cuộc sống của chúng ta. Các chuyên gia hàng đầu đã tuyên bố năm 2017 sẽ là năm Big Data đóng vai trò chủ đạo.

Tìm ra nhiều điều hơn về con người

John Kreisa, một kỹ sư của Hortonworks – công ty phần mềm máy tính khởi nghiệp tại California và hiện có trụ sở tại Luân Đôn cho hay, có rất nhiều cách để đo lường cảm xúc của một người. Có những phần mềm được tạo ra bởi các nhà nghiên cứu tại Anh và Mỹ có thể đoán được độ tuổi, chỉ số IQ của bạn và kiểu người bạn thích.

Ông nói: “Có rất nhiều nguồn thông tin khác nhau cung cấp dữ liệu cảm xúc. Chẳng hạn có thứ rất rõ ràng như Twitter. Nói chung, phương tiện truyền thông xã hội, là cách người ta thể hiện mình và thể hiện cảm xúc thích hay không thích, cảm xúc tiêu cực hay tích cực.”

Hàng nghìn tỷ bit thông tin dường như chỉ là một bộ sưu tập vô số sự kiện không hữu dụng. Nhưng nếu thêm vào đó sức mạnh trí óc của con người, thì nó sẽ trở thành một câu chuyện khác.

Là sinh viên của Đại học Sussex, Julian Dailly học hai chuyên ngành Tiếng Anh và Triết học. Khi hoàn thành chương trình, Dailly tự hỏi làm thế nào anh có thể kiếm sống trong một thế giới đầy máy móc và công nghệ. Nhưng, bây giờ anh đã trở thành một phần của nền công nghiệp vốn bao gồm cả Google và Facebook trong đó. Big Data quá lớn đến nỗi không ai có thể ước tính giá trị của nó.

Dự đoán những gì người ta sẽ làm

Công ty nghiên cứu của Dailly, Morar Consulting đã được thành lập ba năm trước với năm nhân viên. Thu nhập của công ty đã tăng 25% mỗi năm. Hiện nay, công ty đã có đến 90 nhân viên.

“Điều chúng tôi thực sự làm ở đây chính là tìm hiểu xem điều gì có ý nghĩa đối với con người và chúng tương quan với hành vi kinh tế như thế nào,” Dailly nói.

Anh nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc kết hợp những người có kỹ năng khác nhau lại với nhau.

“Chúng tôi có những người có chuyên nghiên cứu truyền thống, thêm vào đó là một số nhà khoa học xã hội, kinh tế, những người thuộc giới công nghệ và nhân viên kinh doanh,” Dailly cho hay.

Các công ty như của Dailly cũng tuyển dụng những sinh viên mới tốt nghiệp, vì ngành công nghiệp này được hưởng lợi lớn từ những ý tưởng của những người trẻ tuổi ấy. Những dữ liệu mới thu thập được giúp một số nhà quan sát có thể dự đoán tương lai. Chúng có giá trị hơn cho công ty so với các loại hình nghiên cứu truyền thống như phỏng vấn, ghi chép, ghi âm hay báo cáo thông thường.

“Chúng tôi có thể truy cập thẳng vào thông tin cốt lõi trong đầu người ta,” Dailly nói. “Chúng cho bạn biết rằng những gì người ta sẽ làm là trái ngược với những gì họ đã làm. Điều đó giúp người ta có hành động phòng ngừa. Điều này sẽ rất hữu dụng cho [việc xây dựng] chiến lược”.

Brexit, Trump và Clinton đều sử dụng Big data

Thủ tướng Anh Theresa May và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong cuộc họp báo chung tại Nhà Trắng ở Washington vào ngày 27/1/2017. Cả chiến dịch của Trump và Brexit đều sử dụng công nghệ Big Data (dữ liệu khổng lồ) để tiếp cận cử tri.

Các trợ lý của Trump đã thuê công ty Cambridge Analytica có trụ sở tại Luân Đôn. Công ty này sử dụng một phương pháp được gọi là “psychographs” (sơ đồ tâm lý). Phương pháp này thu thập thông tin hành vi của một người để dự đoán ảnh hưởng của chúng đến quyết định của họ. Cambridge Analytica cũng cung cấp dịch vụ của mình cho chiến lược Brexit.

Cả chiến dịch của Trump và Brexit đều có điểm chung là mang tính bài ngoại, một vấn đề mà không mấy người thảo luận đến.

Đối với cả Trump và Brexit, các cuộc thăm dò ý kiến đã thất bại. Chiến thắng của chiến dịch phụ thuộc vào những cử tri không chia sẻ ý kiến của mình. Những cử tri này từ chối công khai ý kiến của họ để tránh bị dán nhãn phân biệt chủng tộc.

Big Data đánh bại các cuộc thăm dò

Các cuộc thăm dò không cho bạn biết sự thật, nhưng Big Data sẽ có thể giúp bạn.

Theo Tamara Chehayeb, Big Data cho phép bạn ghi lại những hành vi nhất định và những gì mọi người thích. Tamara Chehayeb Makarem làm việc tại Scott Logic, một công ty của Anh chuyên tư vấn cho các nhà phát triển phần mềm. “Nếu bạn chỉ dựa vào dữ liệu thu thập được từ cuộc thăm dò, bạn sẽ không thể thu thập được nhiều thông tin, cũng như người ta có thể nói dối hay không tiết lộ họ sẽ bỏ phiếu cho ai hay bỏ phiếu như thế nào,” Tamara Chehayeb nói.

“Sử dụng Big Data, bạn có thể sẽ tạo ra được những hình mẫu nhất định và biết người ta thích gì,” bà nói. “Ví như bạn thích một vài thứ trên Facebook, nếu bạn đăng một vài bài viết, theo dõi một số người… điều này có thể giúp họ (các nhà chiến lược) hiểu được tầm nhìn của bạn và dựa vào đó đưa ra dự đoán tốt hơn về việc bạn sẽ bỏ phiếu cho ai hay ủng hộ điều gì đó.”  

Khả năng đọc suy nghĩ của các công ty thật đáng nể và nó cũng làm cho nhiều người lo lắng. Facebook đã hạn chế việc sử dụng nội dung người dùng của họ và Liên minh Châu Âu đã ban hành một số biện pháp cứng rắn để bảo vệ sự riêng tư cho người dùng.

Nhiều triển vọng cho Big Data

Nhiều người đang ủng hộ nền công nghiệp này vì cho rằng Big Data là một nỗ lực vì tương lai tốt đẹp.

Laurie Miles, trưởng bộ phận phân tích tại SAS UK, một công ty phân tích dữ liệu, đối tác của HSBC. Ông nói khả năng nắm bắt và xử lý dữ liệu theo thời gian thực là rất quan trọng để bảo vệ chủ sở hữu thẻ tín dụng. “Bạn vào một cửa hàng, bạn quẹt thẻ của mình,” bà nói. “Trong thời gian thực, phải xác định xem giao dịch này có phải là gian lận hay không.”

Julian Dailly không lo ngại về việc máy móc sẽ chiếm lĩnh cuộc sống con người. “Từng có lúc chúng ta nghi ngờ rằng con người sẽ bị thay thế bởi máy móc. Tôi nghĩ đó chỉ là tưởng tượng thôi,” anh nói.

“Về cơ bản, máy móc cần có nguồn điện mới có thể hoạt động được. Chúng ta có thể ngắt nguồn điện và tắt chúng. Nhờ đó, con người sẽ vẫn nắm quyền kiểm soát”.

Theo VOA
Hoàng Vũ

Xem thêm: