Cách bạn suy nghĩ thay đổi bộ não, tế bào và gen của bạn như thế nào?

Chúng ta không thể kiểm soát những gì đã xảy ra trong quá khứ, quá trình hình thành nên bộ não mà ta có ngày hôm nay. Tuy nhiên, trong hiện tại và trong tương lai, chúng ta có quyền lựa chọn suy nghĩ, quan điểm và hành vi của mình, điều này sẽ dẫn đến những thay đổi trong não, tế bào và gen của chính chúng ta.

Từng giờ từng phút, cơ thể của chúng ta đang phản ứng về mặt thể chất và đang thay đổi theo đúng nghĩa đen để đáp lại những suy nghĩ chạy qua tâm trí của mình.

Các nhà khoa học đã chứng minh nhiều lần rằng chỉ cần suy nghĩ về điều gì đó cũng có thể khiến não tiết ra chất dẫn truyền thần kinh, các sứ giả hóa học, cho phép giao tiếp nội bộ (trong chất dẫn truyền) và hệ thần kinh của cơ thể. Các chất dẫn truyền thần kinh kiểm soát hầu như tất cả các chức năng của cơ thể, từ các kích thích tố (hormone) tiêu hóa đến các kích thích tố dẫn đến cảm xúc vui, buồn hoặc căng thẳng.

Trong cuốn sách “Thí nghiệm có ý định: Sử dụng suy nghĩ của bạn để thay đổi cuộc sống của bạn và thế giới”, tác giả Lynne McTaggart viết:

“Một nhóm nghiên cứu khá lớn khám phá bản chất của ý thức, được thực hiện trong hơn ba mươi năm tại các tổ chức khoa học uy tín trên thế giới, cho thấy rằng suy nghĩ có khả năng ảnh hưởng đến mọi thứ, từ những cỗ máy đơn giản nhất đến những sinh vật phức tạp nhất. 

Bằng chứng này cho thấy rằng những suy nghĩ và ý định của con người là một “thứ gì đó” vật chất thực tại với sức mạnh đáng kinh ngạc để thay đổi thế giới của chúng ta. Mỗi suy nghĩ mà chúng ta có là năng lượng hữu hình với sức mạnh để biến đổi. Một ý nghĩ không chỉ là một sự vật; một ý nghĩ là một thứ ảnh hưởng đến những thứ khác.”

Các suy nghĩ sẽ định hình bộ não

Trong một nghiên cứu, những sinh viên đại học đang yêu sâu sắc được cho xem những bức ảnh về người yêu của họ, và bộ não của họ trở nên tích cực hơn phía nhân đuôi, bộ phận được coi là trung tâm khen thưởng (reward system), dẫn đến các cảm xúc say đắm trong tình yêu. Khi họ ngừng nhìn vào bức ảnh, trung tâm khen thưởng của họ quay về trạng thái ngủ.

Mọi suy nghĩ của con người đều gây ra một số thay đổi tạm thời và một số thay đổi lâu dài về hóa thần kinh. Ví dụ, khi một người thực hành lòng biết ơn một cách có ý thức, họ sẽ nhận được sự gia tăng của các chất dẫn truyền thần kinh có ích như dopamine dẫn đến cảm giác hưng phấn, thích thú, tăng cảm hứng sống; hoặc gia tăng chất hóa học thần kinh norepinephrine giúp tăng cường sự tỉnh táo, thúc đẩy sự cảnh giác, tăng cường sự hình thành và phục hồi trí nhớ.

Những gì chảy qua tâm trí cũng khắc sâu vào bộ não chúng ta theo cách vĩnh viễn. Hãy tưởng tượng rằng tư duy của bạn như sự chuyển động của luồng thông tin qua hệ thống thần kinh, ở mức độ vật lý tất cả là các tín hiệu điện chạy qua lại, hầu hết xảy ra bên dưới nhận thức có ý thức của bạn.

Khi một suy nghĩ di chuyển trong não của bạn, các tế bào thần kinh kết hợp với nhau theo những cách đặc biệt để xử lý những thông tin cụ thể; và những mô hình hoạt động thần kinh đó thực sự thay đổi cấu trúc thần kinh của bạn.

Một ví dụ về điều này là một nghiên cứu nổi tiếng với các tài xế taxi ở London cho thấy người nào có thời gian lái taxi càng lâu thì vùng hải mã của họ, một phần não liên quan đến trí nhớ thị giác-không gian, càng lớn. Bộ não của họ mở rộng theo đúng nghĩa đen để đáp ứng nhu cầu nhận thức của việc điều hướng hàng loạt các con phố ở London.

Nghiên cứu cũng đã chứng minh nhiều lợi ích của thiền định đối với não của bạn và chỉ ra rằng thiền định tạo ra kết quả có thể đo lường được, từ những thay đổi về khối lượng chất xám đến việc giảm hoạt động ở các khu vực thuộc vỏ não trung gian trước trán, vốn hay dẫn đến các tạp niệm hoặc các suy nghĩ, lo lắng về quá khứ, tương lai… và tăng cường kết nối giữa các vùng não.

Các suy nghĩ lập trình tế bào

Mỗi suy nghĩ là một sự kiện điện hóa diễn ra trong các tế bào thần kinh, tạo ra một loạt các thay đổi sinh lý. Bài viết “Cách suy nghĩ lập trình tế bào của bạn” giải thích như sau:

Có hàng ngàn hàng ngàn thụ thể trên mỗi tế bào trong cơ thể chúng ta. Mỗi thụ thể cụ thể là một peptit hoặc protein. Khi chúng ta có cảm giác tức giận, buồn bã, tội lỗi, phấn khích, hạnh phúc hoặc lo lắng, mỗi cảm xúc riêng biệt sẽ tiết ra một loạt các neuropeptides (loại hormon tiết ra từ các tế bào thần kinh, điều khiển các loại hóa chất trong não) của riêng nó. Các peptit đó đi qua cơ thể và kết nối với các thụ thể đó, làm thay đổi cấu trúc của mỗi tế bào nói chung. 

Điều này trở nên thú vị khi các tế bào thực sự phân chia. Nếu một tế bào tiếp xúc với một loại peptit nhất định nhiều hơn những tế bào khác, tế bào mới được tạo ra qua quá trình phân chia của nó sẽ có nhiều thụ thể phù hợp với peptit cụ thể đó hơn. Tương tự như vậy, tế bào cũng sẽ có ít thụ thể hơn đối với các peptit mà tế bào mẹ/chị em của nó không được tiếp xúc thường xuyên.

Vì vậy, nếu bạn đã bắn phá các tế bào của mình bằng các peptit từ những suy nghĩ tiêu cực, nghĩa là bạn đang lập trình các tế bào của mình để nhận được nhiều hơn các peptit tiêu cực tương tự trong tương lai. Điều tồi tệ hơn nữa là bạn đang làm giảm số lượng thụ thể của các peptide tích cực trên tế bào, khiến bản thân có xu hướng tiêu cực hơn.

Mỗi tế bào trong cơ thể được thay thế khoảng hai tháng một lần. Vì vậy, tin tốt là chúng ta có thể lập trình lại các tế bào bi quan của mình theo hướng lạc quan hơn bằng cách áp dụng các phương pháp suy nghĩ tích cực, như tỉnh thức (mindfulness) và lòng biết ơn, để có kết quả vĩnh viễn.

Các suy nghĩ kích hoạt gen

Bạn đang nói với gen của mình bằng mọi suy nghĩ mà bạn có. Lĩnh vực Di truyền học biểu sinh (Epigenetics) còn gọi là “Khoa học ngoại di truyền giữa các thế hệ” đang phát triển nhanh chóng cho thấy rằng con người của bạn là sản phẩm của những điều xảy ra với bạn trong cuộc sống, những thứ sẽ thay đổi cách vận hành của gen.

Các gen thực sự được bật hoặc tắt tùy thuộc vào kinh nghiệm sống của bạn, gen và lối sống của bạn tạo thành một vòng phản hồi. Cuộc sống của bạn không làm thay đổi gen có từ khi bạn sinh ra. Thứ thay đổi là hoạt động di truyền, có nghĩa là hàng trăm protein, enzyme và các chất hóa học khác điều chỉnh tế bào của bạn.

Chỉ khoảng 5% đột biến gen được cho là nguyên nhân trực tiếp gây ra các vấn đề sức khỏe. Điều đó khiến 95% gen còn lại, liên quan đến các rối loạn, tham gia làm yếu tố ảnh hưởng, tiêu cực hay tích cực tùy thuộc vào các yếu tố cuộc sống. Tất nhiên, nhiều yếu tố trong số này nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, chẳng hạn như các sự kiện thời thơ ấu, nhưng một số hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của bạn, chẳng hạn như chế độ ăn uống, tập thể dục, quản lý căng thẳng và trạng thái cảm xúc. Hai yếu tố sau cùng vừa nêu là phụ thuộc trực tiếp vào suy nghĩ của bạn.

Các yếu tố sinh học không nói lên số phận của bạn, nói cách khác, bạn không bị kiểm soát bởi cấu tạo gen của mình. Thay vào đó, hoạt động di truyền phần lớn được xác định bởi suy nghĩ, thái độ và nhận thức của bạn. Di truyền học biểu sinh cho thấy rằng nhận thức và suy nghĩ kiểm soát sinh học của mỗi người, điều này sẽ mang đến cho mỗi người chúng ta khả năng đặc biệt.

Bằng cách thay đổi suy nghĩ của mình, chúng ta có thể tác động và định hình khả năng di truyền của chính mình.

Bạn có quyền lựa chọn trong việc xác định đầu vào mà gen của bạn nhận được. Đầu vào càng tích cực, đầu ra của gen của bạn càng tích cực. Di truyền học biểu sinh cho thấy các lựa chọn lối sống có thể được phát hiện trực tiếp ở cấp độ di truyền. Nó cũng chứng minh mối liên hệ giữa tâm trí và cơ thể là bất khả chối cãi.

>> Nhà sinh học tế bào: Ý nghĩ của bạn kiểm soát DNA

Đồng thời, nghiên cứu về di truyền học biểu sinh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự chăm sóc tinh thần bản thân bằng những bài tập tinh thần tích cực, vì chúng tác động trực tiếp đến sức khỏe thể chất của chúng ta.

Hãy sử dụng ý nghĩ của bạn một cách hữu ích

Chúng ta có quyền lực rất lớn để để tác động đến thực tại thể chất và tinh thần của bản thân, chỉ là chúng ta không biết mà thôi. Cơ thể bạn ghi nhận tư duy của bạn – ngay từ cấp độ di truyền, và khi bạn càng cải thiện thói quen tinh thần của mình, thì cơ thể bạn càng nhận được nhiều phản ứng có lợi hơn.

Trong hiện tại và trong tương lai, chúng ta có quyền lựa chọn quan điểm và hành vi của mình, điều này sẽ dẫn đến những thay đổi trong não, tế bào và gen của chính chúng ta.

>> Thiện niệm là phong thủy tốt nhất cho cuộc đời bạn