Sàn tiền ảo mất 137 triệu đô vì người duy nhất biết password qua đời

Hơn 100.000 nhà giao dịch tiền ảo trên sàn QuadrigaCX đứng trước nguy cơ mất trắng 137 triệu đôla vì một lý do không ngờ: thủ quỹ két sắt (ảo) kiêm nhà sáng lập đột ngột ra đi vì trọng bệnh, mang theo chiếc chìa khóa (ảo) duy nhất xuống mồ.

Ngày cuối cùng của tháng 1/2019, góa phụ Jennifer Robertson, vợ của vị giám đốc xấu số kiêm nhà sáng lập sàn giao dịch tiền ảo QuadrigaCX đã nộp một bản khai lên tòa án tại Canada, trình bày về cái chết bất ngờ của chồng mình. Anh Gerry Cotten ra đi ở tuổi 30 tại Ấn Độ tháng 12 năm ngoái vì mắc bệnh Crohn, một loại bệnh viêm ruột mà khoa học chưa rõ nguyên nhân.

Điều đáng chú ý trong bản khai này là việc Cotten ra đi mang theo mật khẩu duy nhất để truy cập vào két sắt ảo đang lưu trữ 180 triệu đôla Canada, tương đương 137 triệu đôla Mỹ của 115.000 nhà đầu tư vào đồng tiền kể trên.

Theo chính sách tiêu chuẩn của khá nhiều công ty tiền ảo, tiền của nhà đầu tư được lưu trữ trong một két sắt “lạnh”, không được kết nối với Internet. Việc này là để bảo vệ nó khỏi những kẻ chuyên đi hack và ăn trộm tiền từ các két sắt “nóng” trên mạng.

Theo tường trình của góa phụ Robertson, Cotten lưu trữ két sắt lạnh của mình trong một máy tính xách tay mà chỉ anh biết cách giải mã. Cô viết: “Chiếc máy tính xách tay mà Gerry lưu trữ công việc kinh doanh của Công ty đã bị mã hóa, và tôi không biết mật khẩu hay biện pháp khôi phục (mật khẩu) nào hết. Mặc dù đã nhọc công tìm kiếm nhiều lần, tôi vẫn không tài nào tìm thấy nó được viết lại ở đâu.”

Có bệnh thì vái từ phương, người góa phụ đã thuê một số chuyên gia để giải mã chiếc máy tính. Một trong các chuyên gia đã cố gắng hack vào máy tính của Cotten. Vị này còn được trao một chiếc USB mật khẩu đã mã hóa, nhưng ông ấy vẫn chưa cách nào truy cập được vào nó. Các tài khoản thư điện tử cá nhân, công việc và hệ thống tin nhắn mã hóa của Cotten đều được nghiên cứu kỹ càng. Nhưng xem ra chủ nhân của két tiền hẳn đã làm rất tốt công việc của mình trước khi ra đi. Quá tốt tới nỗi cả trăm ngàn người đã phải khóc dở mếu dở vì anh ấy.

Chưa hết, 53 triệu đôla nữa cũng bị kẹt cứng vì cái chết của Cotten, do những tranh chấp với ít nhất 3 bên đối tác thứ ba của đồng tiền ảo này.

Thứ 5 tuần trước, QuadrigaCX nói rằng họ sẽ đệ trình một yêu cầu bảo vệ người cho vay (creditor protection) trong thời gian công ty tìm cách giành lại quyền kiểm soát số tài sản ảo của mình.

>> 10 năm trước Bitcoin, 1 công ty tiền ảo đã khuynh đảo thế giới rồi đại bại

Tiền ảo, vấn đề thật

Sự cố đáng buồn này chỉ là một trong rất nhiều những vấn đề làm thất thoát tiền của nhà đầu tư tiền ảo trong những năm vừa qua. Khá nhiều người đã đặt dấu hỏi cho sự biến mất của 137 triệu đôla này.

Một số người cho biết Cotten vẫn có thể làm di chúc 2 tuần trước cái chết của mình, nhưng lại không thể để lại mật khẩu truy cập vào cái két sắt quyết định sinh mạng của cả công ty? Còn nữa, tại sao anh ấy lại phải tới Ấn Độ trước khi chết? Nếu bạn là một nhà đầu tư đang đổ số tiền dành dụm cả đời vào QuadrigaCX, bạn có muốn kiểm tra cái chết (và cả cái xác) của Cotten cùng chiếc máy tính bí ẩn “không thể giải mã” kia không?

Năm 2015, chưởng lý, nhà giáo dục kiêm luật sư Pamela Morgan đã viết một bài báo tóm lược kế hoạch dự phòng mà những người nắm giữ tiền ảo nên xây dựng để có thể lấy lại được phần tiền đầu tư khi có sự cố bất ngờ.

Tuy vậy, theo những gì góa phụ Robertson đã trình bày với tòa, xem ra QuadrigaCX chẳng hề làm theo bất kỳ hướng dẫn nào của Morgan. Và có vẻ như nhiều sàn giao dịch tiền ảo khác cũng vậy.

Chưa biết thực hư trong cái chết của Cotten và sự “biến mất” của 137 triệu đôla ra sao, nhưng các nhà đầu tư tiền ảo giờ có lẽ nên tự hỏi mình: Liệu có nên tin tưởng đưa tiền của mình vào một cái két mà chỉ có một người xa lạ biết mật mã hay không?