Cách chính quyền Trump chống lại các vụ kiện cấp bang nhằm vào các tập đoàn dầu khí

Các thành phố và bang trên khắp nước Mỹ đã đệ hơn 30 vụ kiện nhắm vào các công ty năng lượng, cáo buộc họ gây ra các vấn đề liên quan đến khí hậu và thời tiết xấu, theo một báo cáo tháng 6 của Climate in the Courts.

Đồng thời, chính quyền Trump đang triển khai một chiến dịch nhằm đối phó với số lượng vụ kiện khí hậu ngày càng tăng.

Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành chính vào ngày 8/4, chỉ đạo văn phòng tổng chưởng lý “thực hiện mọi biện pháp thích hợp” để ngăn chặn các vụ kiện khí hậu cấp bang, mà có thể bị coi là vi hiến hoặc bị luật liên bang chi phối.

Sắc lệnh nêu rằng các vụ kiện khí hậu cấp bang đe dọa làm tăng chi phí năng lượng cho toàn bộ người dân Mỹ, cắt giảm nguồn cung năng lượng của Mỹ và làm suy yếu chế độ liên bang.

Kết quả là, vào ngày 30/4, Bộ Tư pháp (DOJ) đã đệ các vụ kiện phòng ngừa nhắm vào Hawaii và Michigan nhằm ngăn các bang này tự đệ đơn kiện.

Trong vụ kiện nhắm vào Hawaii, DOJ tuyên bố: “Vào thời điểm các bang nên đóng góp vào nỗ lực quốc gia nhằm đảm bảo nguồn năng lượng trong nước đáng tin cậy, Hawaii lại chọn cách cản trở”. “Hiến pháp và luật pháp của quốc gia này không chấp nhận sự can thiệp này.”

Ngôn từ trong vụ kiện Michigan cũng tương tự.

O.H. Skinner, Giám đốc điều hành của Alliance for Consumers, cho biết các quan chức liên bang đang “cố ngăn chặn những gì chưa bắt đầu, điều này khác với việc xử lý các vụ kiện đang diễn ra”.

Ông nói với The Epoch Times: “Rõ ràng chính quyền Trump coi đây [các vụ kiện khí hậu] như một nỗ lực nhằm kiểm soát toàn bộ ngành năng lượng của chúng ta trên toàn quốc thông qua những hành động nhỏ trong tòa án”.

Bất chấp DOJ, Hawaii vẫn đệ một vụ kiện khí hậu vào ngày hôm sau. Một vụ kiện khác từ Quận Multnomah, Oregon, cáo buộc các công ty năng lượng nợ quận này 50 triệu USD thiệt hại hiện tại, 1,5 tỷ USD thiệt hại tương lai và thêm 50 tỷ USD để thực hiện các biện pháp khắc phục.

Các bị đơn trong vụ kiện này bao gồm American Petroleum Institute; Anadarko Petroleum; BP; Chevron; ConocoPhillips; Exxon Mobil; Koch Industries; Marathon Petroleum; McKinsey & Co.; Motiva; Occidental Petroleum; Peabody Energy; Shell; Space Age Fuel; Total Specialties USA; Valero Energy; và Western States Petroleum Association. Quận cáo buộc các công ty này gây hiểu lầm cho công chúng và tạo ra một “vòm nhiệt” trên cư dân của mình.

Chủ tịch Hội đồng Quận Multnomah, Jessica Vega Pederson, phát biểu: “Những doanh nghiệp này biết sản phẩm của họ không an toàn và có hại, nhưng họ đã nói dối về điều đó”.

DOJ viện dẫn quyền tối cao liên bang

DOJ đã ủng hộ các công ty năng lượng trong nỗ lực đưa các vụ kiện đô thị ra khỏi thẩm quyền địa phương và vào tòa án liên bang, lập luận rằng quyền lực điều chỉnh phát thải của liên bang chi phối luật bang.

Tháng 9, Phó tổng chưởng lý Mỹ Sarah Harris đã nộp bản tóm tắt lên Tòa án Tối cao liên quan đến kiến nghị của Suncor Energy và các công ty năng lượng khác về một vụ kiện ở Quận Boulder, Colorado. Bản tóm tắt lập luận rằng chính quyền địa phương bị giới hạn bởi Hiến pháp trong phạm vi biên giới của mình và “Colorado do đó không thể áp dụng luật của mình đối với hành vi của các công ty bên ngoài bang”.

Bà Harris viết rằng ngay cả khi các bang có thể tuyên bố quyền lực vượt ra ngoài biên giới của mình, thì việc Colorado điều chỉnh phát thải sẽ bị quyền lực liên bang chi phối, theo Đạo luật Không khí Sạch 1970, “điều này loại trừ bất kỳ vai trò nào của một bang riêng lẻ”.

Cho đến nay, nhiều vụ kiện khí hậu đã bị tòa bác bỏ.

Tháng Một, Tòa án Tối cao New York bác một vụ kiện do Thành phố New York đệ chống BP, Exxon Mobil và Shell. Năm 2024, Thẩm phán Baltimore Videtta Brown bác vụ kiện khí hậu của thành phố và lập luận rằng luật liên bang điều chỉnh ô nhiễm không khí, vốn là mục tiêu của vụ kiện.

Thẩm phán Brown nói: “Lý do mà Baltimore đưa ra rằng họ chỉ muốn… buộc các bị đơn chịu trách nhiệm cho một chiến dịch thông tin sai lệch đơn giản chỉ là cách để vào cửa sau những gì họ không thể vào cửa trước”.

Các nhà phê bình các vụ kiện khí hậu cho rằng nguyên đơn thích giữ các vụ án ở tòa địa phương, nơi họ có thể có cơ hội thành công cao hơn với thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn dễ cảm thông hơn.

Benjamin Zycher, học giả cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, nói với The Epoch Times: “Ngoài thực tế rằng không có bằng chứng nào hỗ trợ cho các cáo buộc phiền nhiễu, và ‘thiếu cảnh báo’ giả định kiến thức trong quá khứ—mà ngay cả [Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu của LHQ trong đánh giá đầu tiên] cũng không giả định—thật khó tưởng tượng các tòa phúc thẩm cho phép lập luận đó thắng, ngay cả khi có bồi thẩm đoàn”.

Tuy nhiên, các tòa tối cao bang Massachusetts, Hawaii và Colorado đã bác bỏ đề nghị bác bỏ của các công ty năng lượng và cho phép các vụ kiện tiến tới xét xử. Thêm vào đó, một số vụ kiện tại Maryland, do Quận Anne Arundel và các thành phố Baltimore, Annapolis đệ, hiện đang được xem xét tại tòa tối cao bang.

Ngày 6/10, luật sư nguyên đơn Vic Sher nói với các thẩm phán Tòa tối cao Maryland rằng các vụ kiện của ông không liên quan đến việc điều chỉnh khí thải nhà kính và do đó không bị quyền lực liên bang chi phối.

Ông nói: “Nó không liên quan đến việc hạn chế, điều chỉnh hay giới hạn phát thải bởi các bị đơn hay bất kỳ ai”. “Nó không liên quan đến thay đổi biện pháp kiểm soát ô nhiễm hay lắp đặt thiết bị hay bất cứ điều gì như vậy bởi các bị đơn hay bất kỳ ai khác.”

Ông nói các vụ kiện này nhằm yêu cầu cư dân được bồi thường cho “phiền nhiễu, xâm phạm và thiếu cảnh báo.”

David Bookbinder, luật sư nguyên đơn trong vụ kiện khí hậu Colorado, nói các vụ kiện thực sự có mục tiêu điều chỉnh nhằm giảm phát thải khí nhà kính bằng cách tăng giá năng lượng và giảm nhu cầu.

Ông nói tại một hội thảo trực tuyến của Federalist Society ngày 10/10: “Trách nhiệm dân sự là một loại thuế carbon gián tiếp”.

“Bạn kiện một công ty dầu khí, công ty dầu khí chịu trách nhiệm, và công ty đó sau đó chuyển trách nhiệm đó sang người tiêu dùng mua sản phẩm của họ. Theo một cách nào đó, đây là phương thức hiệu quả nhất—người mua các sản phẩm đó giờ phải trả chi phí do sản phẩm gây ra”.

Các lựa chọn cho chính quyền Trump

Các chuyên gia nói có nhiều con đường mà chính quyền Trump có thể thực hiện để chống các vụ kiện khí hậu.

Benjamin Zycher nói: “Họ có thể đi đến Quốc hội—một con đường khó—hoặc họ có thể tự kiện trên một số cơ sở”.

Các lựa chọn khác bao gồm tiếp tục nộp bản tóm tắt amicus trong các vụ kiện hiện tại hoặc ban hành các quy định mới để “kiềm chế trò chơi kiện tụng”.

Các nhà phân tích pháp lý so sánh các vụ kiện khí hậu với các vụ kiện thuốc lá, trong đó 45 công ty thuốc lá đã giải quyết với các bang năm 1998, đồng ý trả hơn 200 tỷ USD trong 25 năm.

Thỏa thuận toàn quốc này diễn ra sau khi bồi thẩm đoàn trao 400.000 USD năm 1998 cho một cư dân New Jersey, người cho rằng các công ty thuốc lá đã không cảnh báo về nguy cơ hút thuốc.

Thuốc lá vẫn được bán sau thỏa thuận, nhưng giá cao hơn đáng kể. Điều này, kết hợp với chiến dịch giáo dục cộng đồng về tác hại của thuốc lá, đã làm giảm đáng kể tiêu thụ thuốc lá.

Tương tự, chiến lược trong các vụ kiện khí hậu dường như là thắng một vài vụ án địa phương và buộc các công ty năng lượng phải giải quyết các vụ kiện khác thay vì mạo hiểm chịu thêm thiệt hại phạt trong tòa.

Tuy nhiên, theo Skinner, không thể so sánh thuốc lá với nhu cầu năng lượng để chạy xe, sưởi ấm nhà và sản xuất điện.

Ông nói: “Khi các công ty thuốc lá giải quyết, chi phí được chuyển sang người tiêu dùng bằng cách thuốc lá trở nên đắt hơn. [Với các vụ kiện khí hậu], chi phí sẽ được chuyển sang người tiêu dùng theo cách mà nhiều năng lượng biến mất”.

“Nếu một quận ở Oregon nói rằng phiền nhiễu đang ảnh hưởng đến họ lên đến 50 tỷ USD, điều này thực sự giống như một nỗ lực phá sản các công ty năng lượng ở Mỹ dưới chiêu bài ‘chúng tôi chỉ muốn bạn khắc phục phiền nhiễu.’”