Luật An ninh: Kế hoạch chuyển đồng NDT thành tiền tệ toàn cầu có khả thi?

Việc Washington quyết định áp đặt lệnh trừng phạt lên các cá nhân và tổ chức tài chính Trung Quốc liên quan đến Luật An ninh quốc gia mới của Hồng Kông có thể đe dọa nỗ lực nhằm biến đồng nhân dân tệ (NDT) thành đồng tiền quốc tế của Bắc Kinh.

SCMP dẫn lời một số nhà phân tích cho hay mối đe dọa từ Mỹ đã làm tăng thêm sự cấp thiết trong việc thúc đẩy quốc tế sử dụng đồng nhân dân tệ và giảm thiểu phụ thuộc vào đồng đôla Mỹ của Bắc Kinh. 

Hôm 14/7 Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một lệnh hành pháp chấm dứt tình trạng đặc biệt của Hồng Kông theo luật pháp Hoa Kỳ để đáp trả việc Bắc Kinh áp đặt Luật an ninh quốc gia đối với đặc khu. Đến ngày 7/8, Mỹ tuyên bố lệnh trừng phạt tài chính với 11 quan chức cấp cao Hồng Kông và ĐCSTQ vì đã gây hại cho chế độ tự trị của Hồng Kông.

Mối đe dọa này đã khiến vai trò của Hồng Kông với tư cách là một trung tâm tài chính toàn cầu bị lung lay dữ dội. Nó cũng khiến kế hoạch quốc tế hoá đồng nhân dân tệ của Trung Quốc trở nên hết sức mong manh khi Hồng Kông là đầu cầu cho việc tiếp cận tiền tệ đối với các thị trường trên toàn thế giới.

Ông Matt Gertken, một chiến lược gia địa chính trị tại BCA Research nói rằng cuộc đối đầu ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đang gây ra những nghi ngại về giá trị của đồng nhân dân tệ và “tính khả dụng” của nó trong thời gian dài sắp tới, cũng là một trở ngại cho nỗ lực quốc tế hóa đồng nhân dân tệ của Trung Quốc.

“Thách thức địa chính trị trực tiếp từ Hoa Kỳ sẽ khiến các nhà đầu tư phải thận trọng trong việc tăng sử dụng đồng nhân dân tệ một cách nhanh chóng,” ông Gertken cho biết. “Washington đang tăng cường ngăn chặn gia tăng tài chính cũng như tăng trưởng công nghệ của Trung Quốc.”

Nếu Hoa Kỳ đẩy mạnh mối liên kết thương mại sâu sắc hơn với các quốc gia khác, các quốc gia này có thể sẽ không tham gia cùng với Trung Quốc trong việc tạo ra một cấu trúc toàn cầu nhằm bỏ qua đồng đôla Mỹ. 

> Nguy cơ Trung Quốc thiếu hụt USD từ các lệnh trừng phạt của Mỹ

Nỗ lực lâu dài của Trung Quốc nhằm tiếm ngôi đồng đôla Mỹ với tư cách là  đồng tiền dự trữ chính toàn cầu ngày càng tăng tốc sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Bắc Kinh đã tăng việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong đầu tư và thương mại xuyên biên giới, xây dựng một hệ thống thanh toán bằng đồng nhân dân tệ xuyên biên giới, ký các thỏa thuận chuyển đổi tiền tệ song phương với gần 40 ngân hàng trung ương trên khắp thế giới, và thúc đẩy ý tưởng về một loại tiền tệ siêu chủ quyền dựa trên quyền rút vốn đặc biệt (SDR) – một đơn vị kế toán do Quỹ Tiền tệ Quốc tệ (IMF) phát triển và tạo ra.

Hồng Kông là nơi đầu tiên tham gia vào kế hoạch toàn cầu hóa đồng nhân dân tệ của Bắc Kinh. Các nhà bán lẻ và các điểm đổi tiền tại Hồng Kông phục vụ cho khách du lịch Đại lục đã bắt đầu chấp nhận đồng nhân dân tệ trước những nơi khác. Cơ chế kết nối cổ phiếu cũng cho phép người nước ngoài đầu tư vào các cổ phiếu và trái phiếu Đại lục thông qua Hồng Kông, qua đó cung cấp các kênh đầu tư cho đồng nhân dân tệ ra nước ngoài.

Nhưng những trở ngại chính đối với việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ vẫn còn đó. Không giống như đồng đôla Hồng Kông, đồng tiền Trung Quốc vẫn không thể chuyển đổi tự do sang các đồng tiền khác ngay cả khi nhận được trạng thái tiền tệ quốc tế danh nghĩa vào năm 2016 sau khi nó được đưa vào rổ tiền tệ SDR cùng với đồng đô la Mỹ, đồng euro, đồng bảng Anh và đồng yên Nhật.

Bắc Kinh đã thắt chặt kiểm soát đối với các khoản thanh toán ra nước ngoài trong những năm gần đây sau những cuộc rút vốn do sự thất bại thảm hại của thị trường chứng khoán vào năm 2015.

Ông Jia Kang, một nhà nghiên cứu từng làm việc Bộ Tài chính, cho biết vào đầu tháng 7 rằng đây chưa phải là lúc để Trung Quốc “phá bỏ bức tường lửa kiểm soát vốn của mình” bởi nước này vẫn cần một tài khoản vốn đóng để bảo vệ hệ thống tài chính trong nước trước những cú sốc bên ngoài.

Ông Jia nhận định cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ đã khiến khả năng chuyển đổi ngoại hối của các công dân Trung Quốc trở nên khó khăn hơn, và vấn đề không phải là làm thế nào để tăng tốc việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ, mà trọng tâm là làm thế nào để giữ vững vị thế hiện nay của nó.

Ông Tommy Wu, nhà kinh tế học tại Oxford Economics, nói rằng Trung Quốc vẫn muốn thúc đẩy việc sử dụng đồng nhân dân tệ bên ngoài biên giới của họ, đặc biệt là giữa các nước thuộc dự án Vành đai và Con đường, nhưng nhu cầu đối với đồng nhân dân tệ có thể suy yếu trong thời kỳ phân tách Mỹ – Trung.

Tuy nhiên, việc Bắc Kinh mong muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng đôla Mỹ là rất rõ ràng, và các cuộc thảo luận đã được đẩy mạnh để tìm cách gia tăng việc sử dụng đồng nhân dân tệ như một phương án thay thế.

Ông Zhou Li, cựu phó Giám đốc của Ban liên lạc quốc tế ĐCSTQ, đã viết vào tuần trước rằng đã đến lúc Trung Quốc phải tách mình ra khỏi đồng đôla Mỹ trước cuộc đối đầu toàn diện với Hoa Kỳ. “Bằng cách tận dụng vị thế độc quyền toàn cầu của đồng đôla Mỹ, Hoa Kỳ sẽ tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng ngày càng tăng đối với sự phát triển tiếp theo của Trung Quốc,” ông Zhou viết.

Nhưng việc thách thức vai trò chi phối của đồng đôla Mỹ trong hệ thống tiền tệ toàn cầu luôn là một cuộc chiến rất khó khăn bởi vì đồng đôla Mỹ không chỉ được hỗ trợ bởi sức mạnh của nền kinh tế, quân sự và thể chế của Hoa Kỳ, mà nó còn được củng cố bởi sự lựa chọn của các ngân hàng, thương nhân và các nhà đầu tư trên khắp thế giới.

“Trung Quốc sẽ cảm thấy cấp bách hơn trong việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ, nhưng phần còn lại của thế giới sẽ không chia sẻ sự cấp bách đó,” ông Gertken cho biết.

Xuân Lan (theo SCMP)

Xem thêm: