Ông Trump ký sắc lệnh giảm thuế ô tô, hoàn tất thỏa thuận thương mại lớn với Tokyo

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Năm (4/9) đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm giảm thuế nhập khẩu ô tô và một số sản phẩm khác của Nhật Bản, chính thức hiện thực hóa thỏa thuận thương mại song phương được công bố lần đầu vào tháng 7.

Theo sắc lệnh, thuế quan đối với ô tô Nhật Bản nhập khẩu vào Mỹ sẽ giảm từ 27,5% xuống còn 15%, bắt đầu có hiệu lực 7 ngày sau khi công bố. Một số khoản giảm thuế khác sẽ được áp dụng hồi tố từ ngày 7/8. Động thái này đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách thương mại của ông Trump đối với Nhật Bản, sau nhiều tháng gây áp lực lên các nhà sản xuất ô tô Nhật thông qua mức thuế cao.

Phản ứng từ doanh nghiệp và chính phủ Nhật Bản

Các mức thuế mà chính quyền Trump áp dụng từ tháng 8 đã khiến các hãng sản xuất ô tô Nhật Bản chịu thiệt hại lớn. Tháng trước, Toyota cho biết công ty dự kiến tổn thất gần 10 tỷ USD vì thuế nhập khẩu vào Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, trong tuyên bố sau khi sắc lệnh được ký, Toyota hoan nghênh quyết định của Trump:

“Chúng tôi đánh giá cao sự lãnh đạo của Tổng thống Trump trong việc đảm bảo một thỏa thuận thương mại với Nhật Bản… Gần 80% xe Toyota bán tại Mỹ được sản xuất tại Bắc Mỹ, nhưng khuôn khổ này mang lại sự rõ ràng rất cần thiết”.

Toyota cũng bày tỏ hy vọng rằng những tiến triển tương tự sẽ diễn ra với Canada và Mexico, giúp tiếp tục cung cấp các sản phẩm phù hợp với nhu cầu và túi tiền của người tiêu dùng Mỹ.

Phía chính phủ Nhật Bản từ chối bình luận, nhưng Trưởng đoàn đàm phán Ryosei Akazawa đã có mặt tại Washington vào ngày ký sắc lệnh, cho thấy mức độ quan trọng mà Tokyo dành cho thỏa thuận này.

Các cam kết từ phía Nhật Bản

Sắc lệnh của ông Trump không chỉ đề cập đến thuế quan mà còn nhấn mạnh các cam kết mua hàng hóa và đầu tư từ phía Nhật Bản.

• Nhật Bản cam kết mua thêm 75% lượng gạo từ Hoa Kỳ, đồng thời tăng nhập khẩu các mặt hàng nông sản khác như ngô, đậu nành, và nhiên liệu sinh học (bao gồm cả nhiên liệu hàng không bền vững). Tổng giá trị các đơn hàng nông nghiệp ước tính khoảng 8 tỷ USD/năm.

• Chính phủ Nhật Bản cũng đã đồng ý đầu tư 550 tỷ USD vào các dự án tại Hoa Kỳ, thông qua vốn chủ sở hữu, các khoản vay và bảo lãnh từ ngân hàng quốc doanh. Khoản đầu tư này là một phần của thỏa thuận được thống nhất vào tháng 7.

Bên cạnh ô tô, thỏa thuận cũng bao gồm việc giảm thuế hoặc miễn thuế đối với các sản phẩm công nghiệp như chip bán dẫn, dược phẩm, máy bay thương mại và linh kiện.

Đáng chú ý, thỏa thuận đảm bảo rằng Nhật Bản – với tư cách là đối tác thương mại lớn thứ năm của Mỹ – sẽ luôn nhận được mức thuế thấp nhất đối với chip và dược phẩm, ngang với các đối tác khác như Liên minh châu Âu (EU).

Thỏa thuận giữa Mỹ và Nhật diễn ra song song với những động thái thương mại của Mỹ với EU. Vào tháng 7, Liên minh châu Âu đã đạt được một thỏa thuận tương tự, đảm bảo mức thuế cơ bản 15% đối với ô tô châu Âu và ngăn chặn Mỹ áp thêm thuế mới. Tuần trước, Ủy ban Châu Âu đề xuất bãi bỏ thuế nhập khẩu hàng công nghiệp từ Hoa Kỳ, như một phần của thỏa thuận trao đổi nhằm giảm căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương.

Cơ cấu thuế mới và điều khoản làm rõ

Nguồn tin cho biết sắc lệnh của Tổng thống Trump bao gồm các điều khoản làm rõ cách áp dụng mức thuế 15%:

• Những mặt hàng nhập khẩu từ Nhật Bản đang chịu mức thuế trên 15% sẽ được giảm xuống mức mới.

• Những mặt hàng có thuế thấp hơn 15% sẽ bị nâng lên mức chuẩn 15%, nhằm đảm bảo tính nhất quán trong khuôn khổ thỏa thuận.

Mỹ – Nhật: Cán cân thương mại song phương

Trong nhiều năm qua, Hoa Kỳ nhập khẩu số lượng lớn ô tô và phụ tùng ô tô từ Nhật Bản, đây là mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất. Các sản phẩm máy móc, thiết bị điện tử, thép, và thiết bị y tế cũng nằm trong nhóm nhập khẩu chủ lực.

Ngược lại, xuất khẩu của Mỹ sang Nhật Bản chủ yếu là nông sản (gạo, ngô, đậu nành, thịt bò), máy bay, hóa chất và năng lượng, bao gồm khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và nhiên liệu sinh học (ethanol). Những mặt hàng này ngày càng được Nhật Bản ưa chuộng, trong bối cảnh nước này tìm cách đa dạng hóa nguồn cung và đảm bảo an ninh lương thực, năng lượng.

Thỏa thuận thương mại giữa hai nước vì thế không chỉ đơn thuần là giảm thuế, mà còn là công cụ thúc đẩy đầu tư song phương, mở rộng thị trường cho doanh nghiệp Mỹ, và đảm bảo cam kết lâu dài giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.