5 chất bảo quản thực phẩm phổ biến: Tác hại và cách hạn chế tiếp xúc

Trước kia, con người thường dùng muối, rượu, đường và giấm để ngăn thực phẩm bị hư hỏng. Những cách truyền thống này từng khá hiệu quả, nhưng theo thời gian, mọi thứ đã thay đổi. Ngày nay, chúng ta có thể mua những ổ bánh mì mềm mại suốt nhiều tuần hoặc những miếng thịt trông vẫn tươi sau vài ngày. Điều này có thể khiến bạn tự hỏi liệu các phương pháp hiện đại có đang đi quá xa.

Chất bảo quản hiện nay phổ biến đến mức hầu hết chúng ta gần như không còn để ý đến chúng trong các thực phẩm đóng gói. Thế nhưng, một số chất có liên quan đến các vấn đề sức khỏe như rối loạn nội tiết tố, ung thư và nhiều lo ngại khác. Khi thực phẩm chế biến chiếm phần lớn trong chế độ ăn, việc hiểu rõ tác động của chất bảo quản đến cơ thể có thể giúp chúng ta đưa ra những lựa chọn hợp lý hơn.

5 chất bảo quản thực phẩm phổ biến và những ảnh hưởng đến sức khỏe

“Là một nhà nghiên cứu trong lĩnh vực này, một số chất bảo quản khiến tôi lo ngại nhất bao gồm benzoat, nitrat, nitrit, BHT (butylated hydroxytoluene) và BHA (butylated hydroxyanisole)”, bà Elizabeth Dunford – chuyên gia dinh dưỡng kiêm phó giáo sư tại Đại học North Carolina – chia sẻ với The Epoch Times.

1. Natri benzoat

Natri benzoat có trong siro, mứt, thạch, bánh kẹo, thực phẩm lên men, nước ép trái cây, đồ muối chua đóng hộp và nước ngọt có gas. Khi kết hợp với vitamin C, nó có thể tạo thành benzene – một hợp chất có khả năng gây ung thư, theo bà Dunford.

2. Natri nitrat và natri nitrit

Natri nitrat và natri nitrit được thêm vào các loại thịt chế biến như thịt xông khói, thịt nguội và xúc xích để tạo màu đỏ hoặc hồng. Nếu không có nitrat, các loại thịt này sẽ có màu xám. Dù nitrat và nitrit có đặc tính kháng khuẩn, việc tiếp xúc lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ ung thư, bà Dunford nói.

Ngoài ra, nitrat còn liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn và góp phần gây tăng huyết áp.

3. BHA (butylated hydroxyanisole)

BHA là một chất chống oxy hóa giúp ngăn thực phẩm bị ôi thiu – đã được chứng minh có liên quan đến rối loạn nội tiết tố và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, đồng thời cũng bị xếp vào nhóm chất có khả năng gây ung thư qua các nghiên cứu trên động vật. BHA thường có trong các loại thịt bảo quản như xúc xích.

4. BHT (butylated hydroxytoluene)

BHT là hóa chất giúp làm chậm sự thay đổi về hương vị, màu sắc và kết cấu của thực phẩm, thường được thêm vào ngũ cốc ăn sáng. Theo bà Dunford, việc tiếp xúc lặp đi lặp lại với BHT và BHA sẽ gây ra độc tính sinh sản và rối loạn nội tiết tố.

5. Paraben

Bên cạnh các chất bảo quản đã đề cập ở trên, một chất khác cũng gây lo ngại và có mặt trong danh sách các chất độc hại về phụ gia thực phẩm do Nhóm Công tác Môi trường (Environmental Working Group – EWG) công bố, là paraben. Danh sách này chỉ ra 12 chất phụ gia thực phẩm mà EWG cho là có hại nhất, nhằm giúp người tiêu dùng nhận biết và cảnh giác.

Paraben được sử dụng để kéo dài thời hạn sử dụng của các loại thực phẩm như đồ ăn vặt, bánh cuộn quế. Tuy nhiên, paraben có thể gây rối loạn nội tiết tố bằng cách mô phỏng hoạt động của một số hormone nhất định – bao gồm biểu hiện gene và tín hiệu hormone – dẫn đến các tổn thương về khả năng sinh sản trong các nghiên cứu trên động vật. Việc sử dụng paraben cũng liên quan đến giảm số lượng tinh trùng và nồng độ testosterone thấp, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.

Hạn chế tiếp xúc

“Cách hiệu quả nhất để giảm tiếp xúc với chất bảo quản mà không khiến việc ăn uống trở nên quá phức tạp là duy trì chế độ ăn giàu thực phẩm nguyên chất và ít qua chế biến”, ông Raul Bescos – Phó giáo sư ngành dinh dưỡng và sinh lý học con người tại Đại học Plymouth – chia sẻ với The Epoch Times.

Ông Bescos bổ sung rằng, một chế độ ăn dựa trên thực phẩm nguyên chất cũng có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác dụng phụ tiềm ẩn của chất bảo quản.

Bạn có thể bắt đầu bằng việc thay đổi loại trái cây và rau củ, luân phiên các loại ngũ cốc, hoặc thử nhiều nguồn đạm khác nhau trong suốt tuần.

Xem xét thành phần

Khi không thể ăn thực phẩm nguyên chất – chẳng hạn như khi ăn ngoài, phụ thuộc vào thực phẩm tiện lợi, hoặc đơn giản là không có sẵn lựa chọn tươi sống – thì việc chủ động tìm hiểu và đọc kỹ nhãn thành phần là điều then chốt.

Nhiều chất bảo quản có thể xuất hiện dưới nhiều tên gọi khác nhau, vì vậy cần cẩn thận với các tên thay thế, ví dụ như “muối ướp” (curing salt) thực chất là natri nitrit.

Ngoài ra, việc kiểm tra vài thành phần đầu tiên trong danh sách các thành phần cũng rất hữu ích. Các danh sách ngắn, dễ nhận biết thường đồng nghĩa với việc chứa ít chất bảo quản hơn.

Một số mẹo khác

Việc thực hiện những thay đổi nhỏ nhưng thiết thực để giảm tiếp xúc với chất bảo quản thực phẩm có thể bao gồm các lựa chọn sau:

Liên Hoa biên dịch