Khi nào bạn thấy hạnh phúc nhất?

Khi nào bạn cảm thấy hạnh phúc? Đó là câu hỏi mà chúng ta thường tự đặt ra trong cuộc sống hàng ngày nhưng không dễ có lời giải đáp. Mới đây, một nhóm các nhà nghiên cứu đã khám phá tác động của thời gian trong ngày, các ngày trong tuần và các mùa trong năm lên sức khỏe tinh thần, hé lộ những góc nhìn bất ngờ về quy luật cảm xúc của con người.

Nghiên cứu gần đây cho thấy trạng thái tinh thần của chúng ta hưng phấn nhất vào buổi sáng nhưng suy giảm vào nửa đêm, chịu ảnh hưởng của ngày trong tuần và sự thay đổi theo mùa.

Nhịp điệu hàng ngày và theo mùa của sức khỏe tinh thần

Một nghiên cứu mới đăng trên BMJ Mental Health đã tiết lộ những mô hình đáng chú ý về sự biến động của sức khỏe tinh thần theo từng thời điểm trong ngày, các ngày trong tuần và các mùa trong năm. Với sự tham gia của gần 50.000 người, chủ yếu là phụ nữ, nghiên cứu này cho thấy những nhịp điệu tự nhiên của cảm xúc có thể tác động đáng kể đến hướng tiếp cận trong hỗ trợ tâm lý cũng như các chiến lược tự chăm sóc cá nhân.

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ Nghiên cứu Xã hội COVID-19 của University College London, theo dõi sức khỏe tinh thần của những người tham gia trong suốt hai năm (từ tháng 3/2020 đến tháng 3/2022).Những người tham gia được yêu cầu trả lời các câu hỏi như: “Trong tuần qua, bạn đã cảm thấy hạnh phúc đến mức nào?”, “Bạn hài lòng với cuộc sống của mình ra sao?”, và “Bạn có cảm thấy những điều mình làm trong cuộc sống thực sự ý nghĩa không?”

Các nhà nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe và việc làm của từng người. Thời điểm hoàn thành khảo sát được ghi lại, giúp xác định ảnh hưởng của thời gian trong ngày, ngày trong tuần, mùa trong năm và từng giai đoạn cụ thể (2020, 2021, 2022) đến sức khỏe tinh thần.

Hạnh phúc của ngày thứ Hai và thứ Sáu

Nghiên cứu cho thấy mức độ hạnh phúc, sự hài lòng với cuộc sống và cảm giác rằng cuộc sống có ý nghĩa cao hơn vào thứ Hai và thứ Sáu so với Chủ Nhật, trong khi mức độ hạnh phúc cũng tăng nhẹ vào thứ Ba. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy mức độ cô đơn thay đổi theo các ngày trong tuần.

Những người tham gia báo cáo rằng họ cảm thấy tốt nhất vào buổi sáng, với mức độ triệu chứng trầm cảm và cô đơn thấp nhất, đồng thời mức độ hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống cao nhất. Ngược lại, nửa đêm là thời điểm mà họ cảm thấy tệ nhất.

Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra tác động của mùa trong năm đối với tâm trạng. Vào mùa xuân, mùa hè và mùa thu, các triệu chứng trầm cảm, lo âu và cảm giác cô đơn giảm đi đáng kể, trong khi mức độ hạnh phúc, sự hài lòng với cuộc sống và cảm giác rằng cuộc sống có ý nghĩa tăng cao hơn so với mùa đông

Mùa hè được ghi nhận là khoảng thời gian sức khỏe tinh thần đạt mức tốt nhất trên mọi khía cạnh.

Cảm giác tiêu cực vào Chủ Nhật có thể xuất phát từ sự lo lắng về tuần mới sắp bắt đầu—hiện tượng mà nhiều người gọi là “Sunday Scaries”(Nỗi sợ Chủ nhật). Sanam Hafeez, nhà thần kinh tâm lý học tại New York và giám đốc của Comprehend the Mind (người không tham gia nghiên cứu), chia sẻ với The Epoch Times:

“Nhưng khi thứ Hai đến, cảm giác này thường biến mất và tâm trạng được cải thiện, vì nhịp làm việc cùng các tương tác xã hội giúp nâng cao sức khỏe tinh thần.”

“Việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống trở nên quan trọng hơn vào Chủ Nhật, khi mọi người thường tham gia các hoạt động giải trí để giúp tuần làm việc sắp tới bớt căng thẳng hơn.”

Nhóm nghiên cứu kết luận, “Cuối cùng, liên quan đến sức khỏe cộng đồng, kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy sức khỏe tinh thần và thể chất của con người có xu hướng giảm mạnh nhất vào nửa đêm, giữa tuần và trong mùa đông.”

Các giả thuyết đặt ra

Các tác giả nghiên cứu cho rằng sự thay đổi trong sức khỏe tinh thần và mức độ hạnh phúc theo từng thời điểm trong ngày có thể xuất phát từ những biến đổi sinh lý gắn liền với đồng hồ sinh học của cơ thể.

“Ví dụ, nồng độ cortisol đạt đỉnh ngay sau khi thức dậy và giảm xuống mức thấp nhất vào lúc đi ngủ,” nhóm nghiên cứu viết. Cortisol, thường được gọi là “hormone căng thẳng”, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tinh thần bằng cách giúp cơ thể phản ứng với các tình huống căng thẳng thông qua cơ chế “chiến đấu hoặc bỏ chạy”.

Đỉnh cortisol cao vào buổi sáng giúp chúng ta tỉnh táo và tràn đầy năng lượng để đối mặt với thử thách trong ngày, trong khi sự mức giảm vào buổi tối cho phép cơ thể thư giãn để chuẩn bị cho giấc ngủ. Những gián đoạn trong chu kỳ này—chẳng hạn như mức cortisol duy trì cao trong thời gian dài—có thể tác động tiêu cực đến giấc ngủ, tâm trạng và sức khỏe tinh thần tổng thể.

Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét sự khác biệt giữa các ngày trong tuần và cuối tuần, khi những biến động có thể chịu ảnh hưởng bởi trình tự sinh hoạt hằng ngày.

Mặc dù những thay đổi sinh lý liên quan đến đồng hồ sinh học của cơ thể có thể giải thích một phần sự biến động tâm trạng theo ngày, nhóm nghiên cứu cũng lưu ý rằng, “các yếu tố khác có thể góp phần vào sự thay đổi theo mùa của sức khỏe tinh thần và hạnh phúc. Những yếu tố này bao gồm thời tiết (nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm) cũng như các chu kỳ xã hội và văn hóa khác nhau, chẳng hạn như các kỷ nghỉ lễ, phong tục tập quán ũng như điều kiện và cường độ làm việc.”

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng một số yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần và trạng thái cảm xúc của con người:

• Nhiệt độ: Nhiệt độ cao có liên quan đến sự gia tăng các triệu chứng rối loạn tâm lý, bao gồm trầm cảm và lo âu.
• Ánh sáng mặt trời: Sự sụt giảm số giờ chiếu sáng vào mùa đông có thể dẫn đến rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD)—một dạng trầm cảm liên quan đến việc thiếu tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên.
• Độ ẩm: Độ ẩm cao cũng có thể liên quan đến tác động tiêu cực đối với tâm trạng và sức khỏe tinh thần.

Tác động đối với dịch vụ sức khỏe tinh thần và chăm sóc bản thân

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những phát hiện này có thể ảnh hưởng đến cách tổ chức dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần và các đánh giá lâm sàng trong môi trường y tế.

Hafeez đồng tình: “Việc hiểu rõ những quy luật này có thể giúp tối ưu hóa thời gian sắp xếp trị liệu hoặc dịch vụ hỗ trợ vào những thời điểm cần thiết nhất.”

Để nâng cao sức khỏe tinh thần, Hafeez khuyến nghị nên giải quyết các nhiệm vụ quan trọng vào buổi sáng, khi tâm trạng và sự tập trung đạt mức cao nhất, đồng thời dành buổi tối để thư giãn.

“Vì sức khỏe tinh thần thường suy giảm vào mùa đông, những chiến lược như tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên và tham gia các hoạt động ngoài trời có thể giúp cải thiện tình trạng này,” cô nói. “Duy trì một thói quen ổn định, bao gồm giấc ngủ điều độ và tập thể dục thường xuyên trong tuần, sẽ góp phần bảo vệ sự cân bằng tinh thần.”

Các nhà nghiên cứu cũng thừa nhận rằng đây là một nghiên cứu quan sát, nên không thể xác định mối quan hệ nhân quả. Họ lưu ý rằng thời điểm hoàn thành bảng khảo sát có thể ảnh hưởng đến kết quả, đồng thời nghiên cứu cũng thiếu dữ liệu về chu kỳ giấc ngủ, vị trí địa lý (vĩ độ) và điều kiện thời tiết—những yếu tố có thể tác động đến sức khỏe tinh thần của người tham gia.