Tập thể dục liệu có thể cứu não bộ khỏi bệnh Alzheimer?

Alzheimer là một bài toán khó mà chúng ta vẫn chưa có lời giải. Trong rất nhiều phương pháp đang được cân nhắc, tập thể dục là một điểm sáng được các bác sĩ đánh giá cao.

Cho đến tận bây giờ, các nhà khoa học vẫn chưa thể tìm ra loại thuốc có thể ngăn chặn hoặc điều trị bệnh Alzheimer. Họ đã cân nhắc rất nhiều phương pháp khác nhau, trong đó có tập thể dục. 

Nhưng liệu tham gia vào các hoạt động thể chất có thực sự  là một cách hiệu quả để cứu não bộ khỏi căn bệnh nguy hiểm này hay không?

Năm 2015, trên thế giới có gần 47 triệu người mắc bệnh Alzheimer. Người ta dự đoán rằng sẽ có hơn 131 triệu người trên toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng vào năm 2050. Y học thông thường vẫn chưa thể đưa ra kế hoạch điều trị và phòng ngừa hiệu quả nên mọi người chỉ có thể tự bảo vệ bản thân bằng cách thay đổi lối sống. Những gì chúng ta có thể làm là ăn uống lành mạnh (chế độ ăn Địa Trung Hải là một khuyến nghị), chăm chỉ tập thể dục và hạn chế căng thẳng.

Gần đây, các nhà điều tra phát hiện ra rằng tập thể dục có thể giúp cải thiện môi trường trong não của những con chuột mắc bệnh Alzheimer. Các tế bào thần kinh mới có thể giúp chúng cải thiện trí nhớ và khả năng học tập. Theo một báo cáo trên tạp chí Scientific American, những phát hiện này cho thấy khả năng các tác nhân dược lý phát triển trong môi trường vùng đồi thị có thể thúc đẩy khả năng sống sót của các tế bào giúp phục hồi chức năng não ở bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer.

Bệnh Alzheimer gây suy thoái nhận thức tiến triển và được đặc trưng bởi sự lắng đọng beta amyloid và các đám rối thần kinh ở vỏ não và chất xám dưới vỏ. Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa thể xử lý các yếu tố này, đặc biệt là mảng amyloid và việc phục hồi chức năng não.

Tập thể dục là một trong nhiều con đường giúp phòng ngừa và điều trị bệnh được các chuyên gia đánh giá cao. Chúng ta đã có một số bằng chứng cho thấy tập thể dục có thể giúp kích hoạt những thay đổi sinh hóa trong não và giúp chữa lành các tế bào thần kinh. Một số bằng chứng ở động vật cho thấy tập thể dục có thể tạo ra sự hình thành thần kinh hồi hải mã trưởng thành (nghĩa là cải thiện sự phát triển của các tế bào thần kinh và truyền tín hiệu đến vùng hải mã, vùng não liên quan đến trí nhớ).

Một nhóm các nhà khoa học đã phân tích một số nghiên cứu để xác định xem liệu tập thể dục có phải phương pháp điều trị hợp lý cho bệnh Alzheimer hay không. Khi sử dụng mô hình động vật, họ phát hiện ra rằng những con chuột tập thể dục có trí nhớ tốt hơn những con ít vận động. Lý do: Khả năng hình thành thần kinh vùng đồi thị trưởng thành và mức độ phân tử protein BDNF (yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não) đã được cải thiện ở những con chuột có tập luyện.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn có thể phục hồi trí nhớ và chức năng não ở những con chuột mắc bệnh Alzheimer nhưng không tập thể dục bằng cách sử dụng virus (yếu tố di truyền) và thuốc. Các tác giả kết luận rằng những phát hiện này cung cấp bằng chứng cho thấy việc sử dụng các loại thuốc làm tăng sự hình thành thần kinh vùng đồi thị trưởng thành và mức BDNF có thể giúp ngăn ngừa hoặc điều chỉnh bệnh Alzheimer.

Những phát hiện này có ý nghĩa gì? Các nhà nghiên cứu muốn cho chúng ta thấy giá trị tiềm năng của một loại thuốc bắt chước tác dụng của việc tập thể dục (được gọi là mô phỏng tập thể dục). Nó có thể giúp “làm sạch” não bằng cách thúc đẩy quá trình hình thành thần kinh và BDNF. Hiện tại, BDNF được cung cấp cho động vật bằng cách tiêm trực tiếp vào não của chúng. Phương pháp này không được khuyến khích dùng cho con người nên chúng ta cần phải phải tìm một con đường khác.

Các nhà nghiên cứu hy vọng có thể dùng sản phẩm mô phỏng tập thể dục để tăng cường sự hình thành thần kinh vùng đồi thị trưởng thành và BDNF, có như vậy thì những người mắc bệnh Alzheimer mới cải thiện được nhận thức. Nếu các biện pháp như vậy được thực hiện đủ sớm trong quá trình phát triển bệnh thì nó có thể bảo vệ bạn khỏi tình trạng chết tế bào thần kinh và mất chức năng não.