Viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ: Dấu hiệu cần nhập viện

Không khí lạnh tăng cường khiến các bệnh lý hô hấp gia tăng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Một trong các vấn đề phổ biến nhất là viêm tiểu phế quản. Nhiều bệnh viện ghi nhận số ca đến khám và nhập viện đang ở mức cao điểm. Việc điều trị chủ yếu dựa vào liệu pháp hỗ trợ, với tiên lượng khả quan. Tuy nhiên, một tỷ lệ nhỏ diễn tiến nặng vẫn cần được nhập viện để theo dõi và điều trị.

Viêm tiểu phế quản là gì?

Viêm tiểu phế quản là tình trạng viêm ở những đường dẫn khí nhỏ của hệ hô hấp. Bệnh hay gặp ở trẻ dưới hai tuổi, đỉnh điểm ở trẻ 3-6 tháng. Bệnh thường có liên quan đến virus RSV và tự giới hạn trong đa số các trường hợp. 

Tuy nhiên có một tỷ lệ nhỏ trẻ bị viêm tiểu phế quản cần nhập viện, dao động từ 2-3%. Đây cũng là một trong những chẩn đoán nhập viện thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. 

Tiên lượng bệnh rất tốt, đa số trẻ hồi phục sau 3-5 ngày mà không có di chứng, mặc dù có thể ho và khò khè trong 2-4 tuần sau đó. Tỷ lệ tử vong <0,1 % nếu được tiếp cận với chăm sóc y tế đầy đủ. 

Dấu hiệu và triệu chứng viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ

Viêm tiểu phế quản thường khởi phát với các triệu chứng của cảm lạnh như chảy nước mũi, hắt hơi, sốt nhẹ và ho húng hắng. Sau vài ngày, một số trẻ khó thở, với nhịp thở nhanh và tiếng ho ngày càng nặng hơn. Thông thường, trẻ sẽ phát ra âm thanh cao vút khi thở ra (thở khò khè).

Ở hầu hết trẻ nhỏ, các triệu chứng thường nhẹ. Mặc dù trẻ có thể thở hơi nhanh và bị nghẹt mũi nặng, nhưng vẫn tỉnh táo, chơi và ăn uống tốt.

Những trẻ bệnh nặng hơn sẽ thở nhanh và nông, thở gắng sức, đồng thời có hiện tượng phồng cánh mũi. Trẻ quấy khóc, và có thể bị mất nước do nôn mửa và khó uống nước hay bú kém. Trẻ có thể sốt hoặc không. Hơn một nửa số trẻ từ 3 đến 18 tháng tuổi cũng có nhiễm trùng tai kèm theo, đặc biệt là khi có đợt sốt mới.

Điều trị

Các nguyên tắc điều trị viêm tiểu phế quản chính bao gồm:

• Liệu pháp hỗ trợ
• Bổ sung oxy khi cần thiết
• Truyền dịch qua đường tĩnh mạch (IV) khi cần thiết

Điều trị viêm tiểu phế quản thường là hỗ trợ, và hầu hết trẻ em có thể được chăm sóc tại nhà với các biện pháp bù đủ nước và tạo sự dễ chịu cho trẻ.

1. Giữ đường thở thông thoáng

• Hút mũi nhẹ nhàng bằng dụng cụ hút mũi hoặc nhỏ nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) để làm loãng dịch nhầy trước khi hút.
• Cho trẻ nằm đầu cao hơn một chút để dễ thở.

2. Đảm bảo đủ nước và dinh dưỡng

• Cho trẻ bú mẹ thường xuyên hoặc uống nhiều nước (nếu trẻ lớn hơn).
• Có thể cho trẻ uống dung dịch bù nước như Oresol nếu có dấu hiệu mất nước (khô môi, ít tiểu).
• Chia nhỏ bữa ăn để tránh nôn trớ.

3. Giữ môi trường trong lành

• Tránh khói thuốc lá, bụi bẩn, lông thú cưng.
• Không để trẻ tiếp xúc với người có bệnh đường hô hấp.
• Giữ phòng thoáng mát, nhiệt độ vừa phải, không quá lạnh.

4. Giảm ho và hạ sốt (nếu cần)

• Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, có thể dùng paracetamol theo đúng liều lượng.
• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc ho mà không có chỉ định của bác sĩ.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa

Theo Mayo clinic, nếu các triệu chứng trở nặng như dưới đây thì nên cho con đi khám bệnh chuyên khoa. Đặc biệt là với trẻ 12 tuần tuổi hoặc có các yếu tố nguy cơ khác đối với viêm tiểu phế quản, ví dụ sinh non, hoặc mắc bệnh tim.

Hãy đưa trẻ đi khám chuyên khoa ngay lập tức nếu con bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Da, môi và móng tay có màu xanh hoặc xám do thiếu oxy.
• Khó thở và không thể nói hoặc khóc.
• Từ chối bú hoặc uống nước, hoặc thở quá nhanh đến mức không thể ăn hay uống.
• Thở rất nhanh, ở trẻ nhỏ có thể trên 60 lần mỗi phút với những nhịp thở ngắn và nông.
• Thở gắng sức, cánh mũi phập phồng và rút lõm lồng ngực
• Phát ra âm thanh khò khè khi thở.
• Phát ra tiếng thở rên với mỗi nhịp thở.
• Trông chậm chạp, yếu hoặc rất mệt mỏi.

Phương pháp phòng bệnh

Nhiễm virus RSV xảy ra ở hầu hết trẻ nhỏ trước 2 tuổi. Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm tiểu phế quản là thực hiện các biện pháp tránh bất kỳ loại nhiễm trùng lây lan nào: rửa tay, hạn chế tiếp xúc với người bệnh, lau sạch các bề mặt như đồ chơi và tay nắm cửa, che mũi và miệng khi ho hoặc hắt hơi, và không dùng chung cốc hoặc dụng cụ ăn uống. 

Cha mẹ cũng có thể phòng viêm tiểu phế quản cho trẻ bằng cách: