Bộ Thương mại Mỹ cáo buộc công ty Trung Quốc hỗ trợ Nga xâm lược Ukraine

Bộ Thương mại Hoa Kỳ cáo buộc một công ty nhà nước Trung Quốc đã giúp đỡ quân đội Nga trong cuộc chiến xâm lược Ukraine. Có vẻ như điều này xác nhận những suy đoán và tin đồn rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã hỗ trợ Nga trước và sau khi chiến tranh nổ ra.

Tuần trước, một báo cáo của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã cáo buộc Viện Nghiên cứu thứ 13 của Tập đoàn Công nghệ Điện tử Trung Quốc (CETC) “đã không ngừng hỗ trợ quân đội Nga kể từ khi Mỹ thúc đẩy thực hiện biện pháp phòng ngừa và kiểm soát mới”.

Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho biết, CETC là một trong những công ty quốc phòng lớn nhất ở Bắc Kinh do đảng viên ĐCSTQ phụ trách quản lý.

Mặc dù Bộ Thương mại Hoa Kỳ không cung cấp chi tiết cụ thể về cách CETC giúp đỡ quân đội Nga, nhưng họ tiết lộ CETC có một lịch sử làm việc hợp tác lâu dài với các công ty Nga: Tiêu biểu như năm 2014 có quan hệ đối tác với Ruselectronics, năm 2015 có quan hệ đối tác với Kaspersky Lab, vào năm 2017 có quan hệ với Rostec…

Lệnh trừng phạt với CETC và các công ty Trung Quốc khác

Sau cuộc chiến xâm lược bạo ngược của Nga vào Ukraine từ ngày 24/2, Mỹ và các đồng minh đã áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt toàn cầu và kiểm soát xuất khẩu nhằm ngăn chặn viện trợ quân sự cho Moscow, qua đó cảnh báo hành vi vi phạm lệnh trừng phạt sẽ phải nhận hậu quả nghiêm trọng.

Có thông tin cho rằng ngoài CETC, Bộ Thương mại Hoa Kỳ cũng đã trừng phạt một số công ty Trung Quốc khác do ĐCSTQ kiểm soát vì đã vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ.

Cơ quan này của Mỹ tiết lộ một số công ty cung cấp thiết bị điện tử của Trung Quốc đã được thêm vào danh sách các thực thể bị trừng phạt vì “hỗ trợ cho quân đội và/hoặc cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga”: Connec Electronic, King Pai Technology, Sinno Electronics (Hồng Kông), Winninc Electronic, công ty hậu cần World Jetta Logistics…  Tất cả các công ty này do chính quyền ĐCSTQ kiểm soát và hoạt động tại Trung Quốc.

Báo cáo của Bộ Thương mại Hoa Kỳ tiết lộ rằng “hoạt động vi phạm” của các công ty Trung Quốc bao gồm CETC “liên quan đến việc cung cấp các mặt hàng cho các thực thể (quân sự) của Nga mà trước đây Nga vẫn quan tâm, nhưng sau khi Nga xâm lược Ukraine, họ vẫn tiếp tục ký kết hợp đồng (cung cấp) với các bên tại Nga bất chấp các hạn chế (trừng phạt) đã được đưa ra”.

Để đối phó với vòng trừng phạt mới nhất, Bộ Ngoại giao ĐCSTQ đã đổ lỗi cho Mỹ về các hành động của họ. Đại sứ quán ĐCSTQ tại Mỹ trong tuần này cho biết: “Chúng tôi không cung cấp hỗ trợ quân sự cho bất cứ bên nào trong cuộc xung đột, thay vào đó đang không ngừng đóng vai trò mang tính xây dựng trong việc thúc đẩy đàm phán hòa bình”.

CETC là doanh nghiệp quân đội của ĐCSTQ

Đây không phải là lần đầu tiên CETC bị Mỹ trừng phạt, cũng không phải là lần đầu tiên CETC được nêu rõ có quan hệ với ĐCSTQ.

Vào năm 2020, công ty này cũng bị Mỹ đưa vào danh sách chế tài của Mỹ vì “giúp quân đội ĐCSTQ xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo thuộc vùng biển Việt Nam ở Biển Đông – động thái đã bị quốc tế mạnh mẽ lên án”. Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ – Trung Quốc tiết lộ trong báo cáo năm 2020 rằng CETC đã làm như vậy “dưới thúc đẩy của Quốc hội ĐCSTQ”.

Năm 2020 Lầu Năm Góc gọi CETC là “doanh nghiệp quân sự của ĐCSTQ”, năm 2021 Bộ Tài chính Hoa Kỳ đưa CETC vào danh sách “Các công ty liên hợp công nghiệp-quân sự của Trung Quốc (ĐCSTQ)”. Một báo cáo năm 2021 của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ đã gọi CETC là “một trong những công ty quốc phòng hàng đầu của Trung Quốc thuộc sở hữu nhà nước”. Ngay từ năm 2010, FBI Mỹ đã tuyên bố rằng CETC là công ty “mua sắm, phát triển và sản xuất các sản phẩm điện tử cho quân đội ĐCSTQ”.

Thông tin lưu trữ trên trang web của CETC cho thấy công ty này “dưới lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Đảng, Quốc vụ viện và Quân ủy Trung ương ĐCSTQ” và “trực thuộc Bộ Công nghiệp Thông tin (ĐCSTQ) trước đây”. Cơ quan truyền thông quốc tế “Mạng tin tức truyền hình toàn cầu Trung Quốc” (CGTN) của ĐCSTQ đã gọi CETC là “đóng vai trò chính của thiết bị điện tử quốc phòng Trung Quốc”.

CETC cũng tự tuyên bố họ là “doanh nghiệp xương sống quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia do chính quyền trung ương (ĐCSTQ) trực tiếp quản lý”, công ty “hỗ trợ các nhiệm vụ quốc phòng và thiết bị thông tin điện tử quân sự”. CETC cũng cho biết họ là “tập đoàn công nghiệp-quân sự duy nhất ở Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong ba lĩnh vực chiến lược là đại dương, không gian và không gian mạng Internet, cung cấp các thành phần quan trọng cho các loại thiết bị trong quân đội của chúng tôi”.

Nghị sĩ Cộng hòa đề nghị không chia tách CETC với ĐCSTQ

Tuy vậy, bất chấp báo cáo của Bộ Thương mại Hoa Kỳ, Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết họ không thấy bằng chứng chắc chắn rằng Chính phủ của ĐCSTQ đang giúp cho cỗ máy chiến tranh của Nga hoặc cung cấp vũ khí cho quân đội Nga.

Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng nói: “Chúng tôi không thấy Trung Quốc (ĐCSTQ) né tránh (trừng phạt) hoặc cung cấp thiết bị quân sự cho Nga một cách có hệ thống”.

Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Jack Sullivan tuần trước cũng cho biết không nhận thấy ĐCSTQ hỗ trợ cho Nga trong cuộc chiến xâm lược Ukraine. Ông nói: “Đối với chúng tôi, ưu tiên số một trong mối quan hệ với Trung Quốc trong cuộc chiến Ukraine là ĐCSTQ không hỗ trợ Nga về mặt quân sự bằng cách cung cấp thiết bị. Thứ nữa là họ không tham gia vào các hoạt động phá hoại quy mô lớn và có hệ thống hoặc vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ”; “Trên cả hai mặt, cho đến nay chúng tôi chưa thấy Trung Quốc (ĐCSTQ) hành xử không nhất quán với hai nguyên tắc đó, và chắc chắn là không đạt đến quy mô về quan hệ kinh tế”.

Bình luận của ông Sullivan cho thấy sự khoan dung của chính quyền Tổng thống Biden đối với hành vi của ĐCSTQ trong cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine.

Trước động thái đó, lãnh đạo Đảng Cộng hòa của Quốc hội Mỹ là ông Michael McCall đã chỉ trích chính quyền Tổng thống Biden, ông cảnh báo rằng ĐCSTQ đứng sau ngành quân sự Trung Quốc nên cần nhắm mục tiêu vào họ thay vì né tránh.

McCall nói: “Chính phủ Mỹ đã xác định quân đội Trung Quốc là một phe vũ trang của ĐCSTQ, còn CETC lại là một công ty quân sự của Trung Quốc”; “Cách nhìn của chính quyền Tổng thống Biden tách các hành động của CETC khỏi ĐCSTQ là vô lý. Chính quyền Tổng thống Biden hoặc thiếu khả năng đối phó với cỗ máy kinh tế chính trị của ĐCSTQ hoặc vô tình bảo vệ ĐCSTQ khỏi trách nhiệm giải trình”.

Ông McCall tuần trước cũng lên án rằng “tư duy về ‘hậu quả’ non nớt của chính quyền Tổng thống Biden sẽ không giúp ngăn cản việc ĐCSTQ tiếp tục ủng hộ các tội ác chiến tranh của Putin”.