Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi giải pháp thay thế NATO

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cuối tuần qua đã kêu gọi một giải pháp thay thế cho NATO. Bà lập luận rằng châu Âu phải chịu trách nhiệm lớn hơn cho an ninh của chính mình.

Những phát biểu của bà Von der Leyen được đưa ra trong bối cảnh Hoa Kỳ ngày càng yêu cầu tăng chi tiêu quốc phòng trong số các thành viên của NATO, khối quân sự do Hoa Kỳ lãnh đạo; sự không chắc chắn về hỗ trợ trong tương lai cho Ukraine; và lo ngại về sự thay đổi tiềm tàng trong cam kết của Washington đối với an ninh châu Âu.

“NATO vẫn là nền tảng cho quốc phòng của chúng ta. Nhưng rõ ràng là chúng ta cần một nền quốc phòng toàn châu Âu“, bà Von der Leyen phát biểu trong một cuộc họp báo tại Litva vào Chủ Nhật (9/2).

“Chiến tranh hiện đại đòi hỏi quy mô, công nghệ và sự phối hợp quá lớn để bất kỳ quốc gia nào có thể tự mình xử lý, cả công và tư”, bà nói thêm.

Lãnh đạo Uỷ ban châu Âu tuyên bố rằng chiến lược cho tương lai của quốc phòng châu Âu sẽ được trình lên các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) vào giữa tháng Ba.

Trước khi cuộc chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ vào cuối tháng 2/2022, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel là hai trong những người ủng hộ mạnh mẽ nhất cho việc thành lập quân đội EU.

Năm 2019, ông Macron nổi tiếng với câu mô tả NATO là “não chết” và thúc giục các nhà lãnh đạo châu Âu theo đuổi chính sách “tự chủ chiến lược” từ Hoa Kỳ, quốc gia vốn đã ảnh hưởng đến chính sách an ninh trên lục địa già thông qua NATO kể từ khi Thế chiến II kết thúc.

Một trong những đề xuất của nhà lãnh đạo Pháp là thành lập “quân đội châu Âu thực sự” để có thể độc lập tăng cường an ninh lục địa.

Mặc dù Tổng thư ký NATO khi đó là ông Jens Stoltenberg đã cảnh báo rằng động thái như vậy sẽ “làm suy yếu mối liên hệ giữa Bắc Mỹ và châu Âu“, nhưng Ý đã ủng hộ ý tưởng này. Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani thời điểm đó đã lập luận rằng EU không thể có chính sách đối ngoại đáng tin cậy nếu không có quân đội chung.

Tuy nhiên, ý tưởng này đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ ở các quốc gia châu Âu khác. Năm 2024, nhà ngoại giao hàng đầu của EU khi đó là ông Josep Borrell đã đề xuất rằng mặc dù liên minh nên hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực quân sự của các thành viên, nhưng điều đó không có nghĩa là khối này cần thành lập một đội quân chung.

Một số quốc gia EU, trong đó có Đan Mạch và Ba Lan, những nước chi tiêu quốc phòng bình quân đầu người lớn nhất NATO, cũng đã ra tín hiệu tương tự rằng họ muốn an ninh của mình được đảm bảo trong khuôn khổ NATO hiện tại.