Cựu chỉ huy Wagner xin tị nạn; 40 người chết trong vụ tên lửa ở Dnipro

Andrey Medvedev, một cựu chỉ huy trong nhóm Wagner xin tị nạn sau khi vượt biên sang Na Uy hôm thứ Sáu (13/1). Ukraine cập nhật số người chết do tên lửa rơi trúng nhà cư dân hôm thứ Bảy ít nhất là 40. Nhóm quân Ukraine đầu tiên bắt đầu tham gia huấn luyện vận hành hệ thống Patriot.

BBC đưa tin, một cựu chỉ huy của Wagner 26 tuổi Andrey Medvedev đã bị quân đội biên phòng bắt giữ khi vượt qua biên giới giữa Nga và Na Uy hôm 13/1. Luật sư của anh, Brynjulf Risnes, nói với BBC rằng anh Medvedev sẽ phải đối mặt với cáo buộc nhập cảnh bất hợp pháp.

Tarjei Sirma-Tellefsen, cảnh sát trưởng khu vực nói rằng anh Medvedev cho biết anh đã nộp đơn xin tị nạn.

Ông Risnes cho biết khách hàng của ông là đã chứng kiến tội ác chiến tranh ở Ukraine.

Gulagu, nhóm nhân quyền Nga mà đã giúp đỡ anh Medvedev rời khỏi Nga, đã đứng ra chứng thực anh. Như vậy, vụ bỏ trốn này là vụ đầu tiên một binh lính Nga đào tẩu sang phe phương Tây trong cuộc chiến ở Ukraine.

Người đứng đầu Gulagu, Vladimir Osechkin, nói với BBC rằng anh Medvedev đã gia nhập nhóm quân sự Wagner vào tháng 7/2022 theo một hợp đồng 4 tháng, nhưng anh đã rời bỏ sau khi chứng kiến những hoạt động vi phạm nhân quyền và tội ác chiến tranh trong quá trình anh phục vụ ở Ukraine.

Trước đó, anh Medvedev đã từng là binh lính trong quân đội Nga, rồi sau đó bị đi tù một thời gian trong khoảng 2017–2018, sau này mới gia nhập Wagner. Ông Osechkin cho biết anh Medvedev phụ trách một nhóm trong Wagner với khoảng 30–40 quân hàng tuần.

Anh đã rời đi và rồi trốn trở về Nga vào tháng 11 năm ngoái. Sau 2 tháng sống chui lủi ở Nga, anh Medvedev đã vượt biên sang Na Uy vào cuối tuần trước.

Luật sư Risnes cho biết thân chủ của ông đã chứng kiến tội ác chiến tranh khi phục vụ trong hàng ngũ của Wagner, ví dụ đã chứng kiến “những người đào ngũ bị hành quyết” bởi bộ phận an ninh nội bộ của Wagner.

“Tóm lại anh ấy cảm thấy bị phản bội và muốn rời đi càng sớm càng tốt,” ông Risnes nói, và cho biết thêm rằng anh Medvedev có mang theo đến Na Uy một số bằng chứng tội ác chiến tranh và tỏ ý sẵn sàng chia sẻ thông tin với các tổ chức điều tra về tội ác chiến tranh trong một vài tuần tới.

Về vụ việc này, ông Yevgeny Prigozhin, nhà sáng lập và cũng là thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê Wagner, nói rằng anh Medvedev đã từng là nhân viên của ông và phục vụ trong nhóm Wagner.

Nhưng trong một thông cáo báo chí, ông Prigozhin nói anh Medvedev có quốc tịch Na Uy, đã từng lãnh đạo một tiểu đoàn những người Scandinavia. Ông Prigozhin cho biết anh Medvedev đã từng “ngược đãi tù nhân”, và anh là một phần tử rất nguy hiểm.

Luật sư Risnes nói với BBC rằng cáo buộc của ông Prigozhin là không đúng sự thật.

Theo các thông tin hiện nay, tập đoàn quân sự Wagner chiếm khoảng 10% lực lượng quân đội Nga hiện hữu ở Ukraine. Nhóm lính đánh thuê này tuyên bố họ và chỉ họ đã đánh chiếm thị trấn mỏ muối Soledar vào tuần trước, đem lại chiến thắng cho phe Nga sau nhiều tháng giằng co.

Có những ước tính, khoảng 5 vạn quân Wagner là tù nhân được ân xá để phục vụ chiến tranh. Họ là lính mới, được thu nhận cho chiến tranh ở Ukraine với lời hứa từ ông Prigozhin rằng họ sẽ được tự do nếu phục vụ tối thiểu 6 tháng. Chỉ 1 vạn quân Wagner còn lại mới là chiến binh thực thụ, nhưng người ta tin rằng trong đó phần nhiều là lính đánh thuê nhiều kinh nghiệm, những người đã từng là quân nhân nhiều năm, kể cả đã từng là lính đặc nhiệm của Nga.

Cũng theo báo cáo của BBC, kể từ 2015 nhóm đánh thuê Wagner đã từng tham gia hoạt động ở Syria, Libya, Mali, và Cộng hòa Trung Phi.

Reuters đưa tin, ít nhất 40 người đã chết do vụ tên lửa rơi trúng và làm sập một phần khu nhà cư dân 9 tầng ở Dnipro hôm 14/1.

• Tên lửa bắn vào Ukraine cuối tuần qua; cập nhật tin về Soledar

Vẫn còn hàng chục người mất tích, và cuộc giải cứu vẫn tiếp diễn mặc dù hy vọng đã rất mỏng manh. Thống kê thương vong hiện nay vẫn chưa phải là con số cuối cùng.

Những hình ảnh và video về người dân thường bị nạn thảm hại đã liên tục được cộng đồng quốc tế chia sẻ sự đồng cảm. Phía Ukraine lên án mạnh mẽ Moscow và gọi đây là hành động khủng bố. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng cách duy nhất để chấm dứt “khủng bố” là đánh bại kẻ thù ở chiến trường, và kêu gọi các đồng minh phương Tây gửi thêm vũ khí.

Tuần này dường như sẽ là một bước ngoặt trong việc tăng cường vũ khí cho Ukraine, với trọng điểm vào xe tăng. Trước đó Vương quốc Anh đã quyết định gửi 14 xe tăng Challenger 2 và 30 pháo tự hành cỡ lớn AS90. Anh quốc đã trở thành quốc gia đầu tiên đưa xe tăng vào chiến trường Ukraine. Ba Lan và Phần Lan đã hứa sẽ gửi xe tăng Leopard 2 cho Ukraine với điều kiện được Đức đồng ý cấp phép tái xuất khẩu xe do Đức sản xuất này.

• NATO hé lộ phương Tây sẽ cung cấp thêm vũ khí hạng nặng cho Ukraine

Trước sức ép mạnh mẽ từ các phía và vì một số nguyên nhân khác, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức bà Christine Lambrecht đã đệ đơn từ chức lên Thủ tướng Liên bang Đức vào hôm qua.

Nga cảnh báo về leo thang chiến tranh nếu vũ khí hạng nặng và tối tân được đưa vào chiến trường Ukraine. “Đưa xe tăng vào vùng xung đột, một việc làm khác xa với [các tuyên bố] chấm dứt thù địch, sẽ chỉ có thể làm các hoạt động quân sự trở nên căng thẳng hơn,” theo tuyên bố của Đại sứ quán Nga ở Anh quốc, Sky News đưa tin.

Trước đó Hoa Kỳ nhiều lần cam kết rằng phương Tây trợ giúp Ukraine là để phòng thủ chứ không để leo thang chiến tranh.

Nga từ chối trách nhiệm vụ tòa nhà dân cư ở Dnipro, tuyên bố rằng đó là do tên lửa phòng không của Ukraine đánh chặn, khiến tên lửa của Nga rớt xuống trúng tòa nhà. Phía Ukraine khẳng định trách nhiệm là của Nga, vì Nga sử dụng loại tên lửa Kh-22 mà Ukraine không có cách nào phát hiện và đánh chặn một cách hiệu quả.

• Mỹ cân nhắc huấn luyện Ukraine vận hành Patriot ngay tại Hoa Kỳ

Về phòng không, hiện nay kỳ vọng hệ thống Patriot do Hoa Kỳ sản xuất là có thể đánh hạ những tên lửa như loại Kh-22. Hoa Kỳ và NATO đều đã cam kết cung cấp một số hệ thống này cho Ukraine. Nhưng muốn vận hành được hệ thống này thì phải đào tạo đội ngũ hàng chục, thậm chí cả trăm binh lính thành thạo.

Theo Sky News đưa tin, một nhóm 100 quân Ukraine đã đặt chân tới căn cứ huấn luyện Fort Still ở Oklahoma, Hoa Kỳ, vào hôm thứ Hai (16/1). Một nhóm khác đã tới Đức vào 1 ngày trước đó.

Sau khi hoàn tất khóa huấn luyện, thì Ukraine sẽ nhận được Patriot bổ sung cho hệ thống phòng không của mình.

Patriot do Hoa Kỳ sản xuất sẽ là hệ thống phòng không tiên tiến nhất mà phương Tây đưa vào cuộc chiến ở Ukraine tính từ khi cuộc chiến bắt đầu gần 1 năm về trước.

Thiên Đức