Đại sứ Iran tại LHQ tuyên bố ‘sẽ không bao giờ dừng’ làm giàu uranium

Hôm Chủ Nhật (29/6), Đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc (LHQ) Amir Saeid Iravani nói với chương trình “Face the Nation” của CBS News rằng Tehran sẽ “không bao giờ dừng” làm giàu uranium. Ông nói đó là quyền bất khả xâm phạm của Cộng hòa Hồi giáo theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) mà quốc gia này đã ký kết tham gia.

Ông Iravani mở đầu cuộc phỏng vấn bằng cách viện dẫn các nghĩa vụ và quyền của Iran theo hiệp ước NPT.

Ông nói: “Các vị biết rằng chúng tôi là thành viên, [một] thành viên có trách nhiệm của NPT. Và theo hiệp ước này, chúng tôi có các quyền chung. Điều đó có nghĩa là quyền của một bên sẽ là nghĩa vụ của bên kia“.

Ông Iravani mô tả hai quyền chính được hiệp ước quy định rõ: Một là “nghiên cứu và phát triển, sản xuất uranium, và sử dụng năng lượng hòa bình“, và hai là “sự bảo vệ hợp pháp của IAEA [Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế] cho hoạt động của chúng tôi và hợp tác kỹ thuật đối với các chương trình phát triển của chúng tôi“. 

Khi được người dẫn chương trình Margaret Brennan của đài CBS News gặng hỏi liệu Iran có ý định khởi động lại hoạt động làm giàu uranium trên đất của mình hay không, ông Iravani đáp: “Tôi nghĩ rằng hoạt động làm giàu [uranium] sẽ không bao giờ dừng lại“. Ông mô tả hoạt động làm giàu uranium là “quyền của chúng tôi. Một quyền bất khả xâm phạm. Và chúng tôi muốn thực hiện quyền này“, đồng thời nói thêm rằng hoạt động như vậy “sẽ luôn diễn ra một cách hòa bình“.

Đại sứ Iravani cũng đề cập đến các bài báo gần đây trên tờ báo Kayhan của Iran cáo buộc Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi là “gián điệp của Israel” và kêu gọi bắt giữ ông ta. 

Ông Iravani phủ nhận mọi lời đe dọa chính thức: “Không, không có bất kỳ lời đe dọa nào. Quốc hội của chúng tôi có một điều luật rất rõ ràng rằng họ đã đình chỉ việc hợp tác của chúng tôi với AEA vì cơ quan này không thực hiện các quyền của họ, trách nhiệm của họ … nhưng không có bất kỳ lời đe dọa nào đối với tổng giám đốc của IAEA”.

Khi được hỏi liệu các thanh tra viên của IAEA vẫn ở Iran có an toàn và có thể tiếp tục nhiệm vụ hay không, ông nói Iravani: “Họ đang ở Iran. Họ đang ở trong điều kiện an toàn. Nhưng hoạt động đã bị đình chỉ. Họ không thể tiếp cận địa điểm của chúng tôi“.

Ông Iravani khẳng định rằng lời chỉ trích của Iran đối với IAEA xuất phát từ việc cơ quan này bị cáo buộc không hoàn thành nhiệm vụ của mình, ông cho hay: “Chúng tôi đánh giá rằng họ đã không làm tròn nhiệm vụ của mình, vì vậy họ đã thất bại và phải trả giá đắt cho hành động gây hấn như vậy đối với chúng tôi“.

Hôm thứ Sáu (27/6), Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đề cập rằng ông sẽ cân nhắc đến hành động quân sự nếu Iran tiếp tục việc làm giàu uranium ở mức độ đáng lo ngại.

“Thời gian sẽ trả lời. Nhưng tôi không tin họ [Iran] sẽ sớm quay lại với hạt nhân“, ông Trump nói với các ký giả tại Nhà Trắng. 

Quay lại với những đề xướng của Hoa Kỳ về các cuộc đàm phán trực tiếp, ông Iravani nói rõ rằng Tehran vẫn cởi mở với các cuộc đàm phán nhưng từ chối đàm phán vô điều kiện. 

“Chúng tôi sẵn sàng đàm phán. Nhưng sau hành động gây hấn này, thì đó không phải là điều kiện thích hợp cho một vòng đàm phán mới. Và không có yêu cầu đàm phán, và gặp gỡ với tổng thống [Trump]“, ông Iravani nói, ám chỉ đến những phát biểu của ông Trump về việc gặp các quan chức Iran.

Mô tả đàm phán là một “quá trình cho và nhận“, ông Iravani cảnh báo về việc không “đầu hàng vô điều kiện“, gọi đó là “chỉ đạo chính sách đối với chúng tôi“. Ông nói thêm: “Nếu họ sẵn sàng cho việc đàm phán, thì họ sẽ thấy chúng tôi đã sẵn sàng cho điều đó. Nhưng nếu họ muốn ra lệnh cho chúng tôi, thì không thể đàm phán với họ được“.