Đối thủ của ông Erdogan bị bắt vài ngày trước khi trở thành ứng cử viên tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu đã bị bắt giữ vì cáo buộc tham nhũng và bị cho là có liên hệ với khủng bố, đảng của ông gọi đây là một “cuộc đảo chính“. 

Hôm thứ Tư (19/3), nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu, cáo buộc ông tham nhũng và có liên quan tới các tổ chức khủng bố. Vụ bắt giữ diễn ra ngay trước khi Đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) đối lập chuẩn bị đề cử ông để thách thức Tổng thống Recep Tayyip Erdogan trong cuộc bầu cử năm 2028.

Ông Imamoglu, một nhân vật hàng đầu trong đảng CHP, trở nên nổi tiếng sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thị trưởng Istanbul năm 2019, chấm dứt hơn hai thập niên Đảng Công lý và Phát triển (AKP) của ông Erdogan kiểm soát thành phố 19 triệu dân này. Các cuộc thăm dò ý kiến ​​gần đây cho thấy ông Imamoglu có thể đánh bại ông Erdogan trong cuộc bầu cử tổng thống.

Sáng thứ Tư (19/3), khi nhà chức trách đến bắt giữ, ông Imamoglu đã chia sẻ một video trên X tuyên bố: “Chúng ta đang phải đối mặt với chế độ chuyên chế lớn, nhưng tôi muốn các bạn biết rằng tôi sẽ không thoái chí”. 

Lãnh đạo đảng CHP Ozgur Ozel lên án vụ bắt giữ, mô tả đó là “một cuộc đảo chính chống tổng thống tiếp theo của chúng ta”. Bất chấp vụ bắt giữ, CHP vẫn trù tính tiến hành bầu cử sơ bộ dự kiến vào ngày Chủ Nhật (23/3).

Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã phủ nhận các cáo buộc can thiệp chính trị của phe đối lập, khẳng định rằng nhánh tư pháp hoạt động độc lập.

Vụ bắt giữ đã làm dấy lên các cuộc biểu tình ở khắp Istanbul. Các nhà chức trách phản ứng bằng cách cấm biểu tình bốn ngày ở trong thành phố và có tin tức về việc hạn chế truy cập vào các nền tảng truyền thông xã hội.

Văn phòng Công tố viên Trưởng Istanbul tuyên bố rằng khoảng 100 người, trong đó có các nhà báo và doanh nhân, đã bị bắt giữ vì nghi ngờ có hoạt động tội phạm liên quan đến việc đấu thầu của thành phố. Họ cũng cho biết một cuộc điều tra riêng rẽ đã đưa ra các cáo buộc đối với ông Imamoglu và sáu người khác, cáo buộc trợ giúp Đảng Công nhân người Kurd (PKK), vốn bị chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ chỉ định là một tổ chức khủng bố.

Vụ bắt giữ diễn ra sau khi Đại học Istanbul thu hồi bằng cấp của ông Imamoglu, viện lý do “vô hiệu” và “sai sót rõ ràng” trong quá trình chuyển trường hồi năm 1990 của ông từ một trường tư ở miền bắc đảo Síp. Ông Imamoglu nói sẽ khiếu nại hành động này lên tòa án. Nếu phán quyết tán thành, thì việc hủy bỏ bằng cấp sẽ khiến ông không đủ tư cách ứng cử tổng thống, vì luật pháp Thổ Nhĩ Kỳ quy định các ứng cử viên phải có bằng đại học hợp lệ.

Hôm thứ Ba (18/3), để thể hiện sự đoàn kết với ông Imamoglu, Thị trưởng Ankara Mansur Yavas tuyên bố sẽ hoãn việc cân nhắc ra ứng cử của chính mình. Ông Yavas tuyên bố: “Tôi xin thông báo với công chúng rằng tôi sẽ hoãn quyết định đánh giá ứng cử tổng thống của mình… cho đến khi hành vi phi pháp này bị loại bỏ”. 

Sau vụ bắt giữ ông Imamoglu, thị trường tài chính của Thổ Nhĩ Kỳ trải qua sự náo động đáng kể. Đồng lira mất giá tới 14,5% so với dollar Mỹ, trong khi chỉ số cổ phiếu BIST 100 giảm 5,9%.

Cuộc bầu cử tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tiếp theo dự kiến diễn ra vào năm 2028. Ông Erdogan đã đạt đến giới hạn hai nhiệm kỳ và không đủ điều kiện để tranh cử lần nữa trừ phi hiến pháp được sửa đổi hoặc tổ chức một cuộc bầu cử sớm. Trong các cuộc bầu cử cấp thành phố năm 2019, đảng AKP của ông Erdogan đã chịu những tổn thất đáng kể, với việc đảng CHP giành chiến thắng tại các thành phố lớn, bao gồm cả Istanbul và Ankara.

Bản thân ông Erdogan cũng đã bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình với tư cách là thị trưởng Istanbul. Ông cũng đã phải ngồi tù vào năm 1999 vì đọc một bài thơ mà tòa án phán quyết là kích động thù hận tôn giáo.

Xuân Hà, theo RT