Sau chuyến thăm Nga của ông Lật Chiến Thư, TQ và Nga tuyên bố khác biệt

Trong khi phía Nga nhấn mạnh vấn đề ĐCSTQ ủng hộ Nga đánh Ukraine, thì phía Trung Quốc lại hoàn toàn không đề cập đến Ukraine trong tuyên bố sau chuyến thăm Nga của Chủ tịch Nhân đại Lật Chiến Thư.

Thân tín Lật Chiến Thư của lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình bắt đầu chuyến thăm Nga từ ngày 7 – 10/9. Đầu tiên ông tham dự Diễn đàn Kinh tế Phương Đông tại Vladivostok ở Nga và gặp Tổng thống Nga Putin, sau đó tới Thủ đô Moskva của Nga hội đàm với Chủ tịch Vyacheslav Volodin của Duma Quốc gia Nga và Chủ tịch Valentina Matviyenko của Hội đồng Liên đoàn Nga…

Theo tuyên bố của Nga cho hay, ông Lật Chiến Thư thể hiện rõ ủng hộ đối với cuộc chiến của Nga đối với Ukraine, nhưng tuyên bố của nhà chức trách ĐCSTQ không có vấn đề đó. Hơn nữa, những tuyên bố từ Nga đi ngược lại những nỗ lực liên tục của Bắc Kinh thể hiện “trung lập” trong cuộc chiến Nga-Ukraine.

Theo thông báo từ Duma Quốc gia Nga, trong cuộc gặp này, ông Lật Chiến Thư đảm bảo rằng “Trung Quốc hiểu và ủng hộ Nga trong các vấn đề liên quan đến lợi ích sống còn của Nga, đặc biệt là tình hình ở Ukraine”.

“Chúng tôi thấy rằng Mỹ và các đồng minh NATO đang mở rộng sự hiện diện gần biên giới của Nga, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh quốc gia (của Nga) và cuộc sống của công dân Nga. Chúng tôi hoàn toàn hiểu sự cần thiết của các biện pháp mà Nga đang thực hiện để bảo vệ các lợi ích chính của mình và chúng tôi đang hỗ trợ”, Duma Quốc gia Nga dẫn lời mà họ nói là của ông Lật Chiến Thư.

“Trong vấn đề Ukraine, chúng tôi đã thấy họ (Mỹ và NATO) đã đặt Nga vào tình thế cực kỳ khó khăn như thế nào. Trong trường hợp này, Nga đã đưa ra lựa chọn quan trọng và đáp trả một cách kiên quyết”, tuyên bố dẫn lời ông Lật Chiến Thư.

Kể từ khi Nga bắt đầu chiến tranh xâm lược Ukraine, trong khi các nước phương Tây lên án việc ĐCSTQ không hành động giúp chấm dứt chiến tranh thì Bắc Kinh luôn nhấn mạnh cái gọi là “trung lập” của mình, cũng chưa từng công khai tán thành tính chất cần thiết của Nga cần gây chiến tranh cũng như không thừa nhận rằng Bắc Kinh muốn “cung cấp hỗ trợ”.

Mỹ đã cảnh báo ĐCSTQ về hậu quả nếu họ cung cấp cho Nga viện trợ, đặc biệt là thiết bị quân sự.

Tuyên bố từ phía Trung Quốc không có lời nào cho thấy họ ủng hộ cuộc chiến xâm lược của Nga, không thể tìm thấy bất kỳ tuyên bố nào về Ukraine. “Phía Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục làm việc với phía Nga để ủng hộ nhau một cách vững chắc về các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi và các mối quan tâm chính của nhau”, thông cáo do Tân Hoa xã phát hành dẫn lời ông Lật Chiến Thư.

Tuyên bố của nhà chức trách ĐCSTQ cho thấy, trong các cuộc gặp riêng với Chủ tịch Volodin của Duma Quốc gia Nga và Chủ tịch Matviyenko của Hội đồng Liên đoàn Nga, ông Lật Chiến Thư đã lên án các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga và nhấn mạnh tăng cường hợp tác giữa Trung Quốc và Nga “chống can thiệp, chống trừng phạt”.

Một điểm khác biệt quan trọng khác nữa giữa các tuyên bố của ĐCSTQ và Nga là vấn đề Đài Loan:

Tuyên bố của ĐCSTQ cho biết ông Lật Chiến Thư cảm ơn Nga đã ủng hộ Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, trong khi tuyên bố của Duma chỉ cho biết chung rằng Nga lên án hành động của Mỹ chống lại Trung Quốc chứ không đề cập cụ thể vấn đề Đài Loan.

Mặc dù không lạ khi trong bản tin công bố thì phía ĐCSTQ đã bỏ qua nội dụng cụ thể của hội nghị cấp cao, nhưng khác biệt đáng kể giữa tuyên bố của Bắc Kinh và Moscow đã thu hút sự chú ý của các chuyên gia.

Brian Hart, một nhà nghiên cứu thuộc Chương trình Quyền lực Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Center for Strategic and International Studies) đã tweet vào ngày 11/9: “Phiên bản của Nga (về vấn đề Nga-Ukraine) đi quá xa so với phiên bản của Trung Quốc, nếu họ không có giải thích rõ với Bắc Kinh, có thể khiến một số người ở Bắc Kinh tức giận”.

Trong tuần qua, quân đội Ukraine đã mở cuộc phản công quân đội Nga bằng vũ khí do Mỹ và các nước châu Âu cung cấp. Với việc bị quân đội Ukraine áp sát, quân đội Nga tiếp tục rút quân khỏi khu vực Kharkiv và để lại lượng lớn vũ khí, đạn dược. Vào ngày 10/9, quân đội Nga buộc phải tháo chạy khỏi thành phố chiến lược Izyum sau một cuộc phản công chớp nhoáng của Ukraine, vài tháng qua thành phố này là pháo đài chính của quân đội Nga ở đông bắc Ukraine. Đây là thất bại tồi tệ nhất của Moscow kể từ khi rút khỏi Kyiv vào tháng Ba, và là dấu hiệu cho thấy cuộc chiến có thể đang bước sang một giai đoạn mới.

Moscow đang lợi dụng chuyến thăm của ông Lật Chiến Thư để nhấn mạnh ủng hộ của ĐCSTQ đối với cuộc chiến xâm lược Ukraine trong bối cảnh họ đang thất thế và nhân thời điểm cuộc gặp Putin – Tập Cận Bình trong tuần này. Trong khi đó ĐCSTQ lợi dụng Nga để hỗ trợ cho hành động khiêu khích quân sự chống lại Đài Loan.

• Cuộc gặp Tập-Putin liệu có bối rối khi quân đội Nga bị đánh bại ở Ukraine?

Chuyến thăm làm bước đệm cho cuộc gặp Putin – Tập Cận Bình

Một số nhà phân tích tin rằng việc ông Lật Chiến Thư gặp ông Putin bên lề Diễn đàn Kinh tế ở Nga có thể là bước đệm cho cuộc gặp Putin – Tập Cận Bình tại Hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Samarkand – Uzbekistan.

Vào tuần trước, Đại sứ Nga tại Trung Quốc là ông Andrey Denisov cùng phụ tá chính sách đối ngoại của ông Putin là ông Yuri Ushakov đã lần lượt nói rằng ông Putin dự kiến ​​sẽ gặp ông Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh. Ông Ushakov cho biết cuộc gặp sẽ “rất quan trọng”, nhưng không cho biết thêm chi tiết.

Một thành viên cấp cao tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế là Alexander Gabuev nói với tờ Financial Times rằng cho dù có thể ĐCSTQ không mạo hiểm vi phạm các lệnh trừng phạt của phương Tây để giúp Nga, nhưng chuyến thăm Nga của ông Lật Chiến Thư cho thấy thông điệp là Bắc Kinh sẽ không quay lưng với Nga. “Nếu họ trung lập, thì họ chắc chắn là trung lập thân Nga”, ông Gabuev nói.