Mỹ công bố các biện pháp kiểm soát mới đối với xuất khẩu chip AI

Mỹ đã công bố các quy định xuất khẩu mới đối với chip trí tuệ nhân tạo (AI) vào thứ Hai (ngày 13/1), nhằm mục đích giữ những công nghệ tiên tiến này trong tay Mỹ và các đồng minh. Đồng thời, Mỹ cũng áp dụng hạn ngạch xuất khẩu đối với hầu hết các quốc gia, nhằm khiến chính quyền Trung Quốc khó có thể mua công nghệ chip của Mỹ từ các quốc gia khác để lách các lệnh trừng phạt.

Các quy định mới được chính quyền Biden công bố hôm thứ Hai được gọi là “Quy tắc cuối cùng tạm thời về phổ biến trí tuệ nhân tạo” (Interim Final Rule on Artificial Intelligence Diffusion). Các quy định mới sẽ hạn chế số lượng chip AI có thể được xuất khẩu sang hầu hết các quốc gia, cũng như cho phép các đồng minh thân cận nhất của Mỹ có quyền truy cập không hạn chế vào công nghệ AI của Mỹ, đồng thời tiếp tục cấm xuất khẩu sang các quốc gia như Trung Quốc, Nga, Iran, và Bắc Triều Tiên.

Các quy định mới cũng cập nhật các biện pháp kiểm soát chip, yêu cầu cần được cấp quyền xuất khẩu, tái xuất khẩu và chuyển nội địa, đồng thời bao gồm một loạt trường hợp ngoại lệ đối với các quốc gia thân thiện với Mỹ.

3 cấp độ kiểm soát

Các quy định mới về xuất khẩu chip AI sẽ được chia thành 3 cấp độ kiểm soát. Cấp độ thứ nhất là 18 đồng minh và đối tác chủ chốt của Mỹ, bao gồm Úc, Bỉ, Canada, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Ireland, Ý, Nhật Bản, Hà Lan, New Zealand, Na Uy, Hàn Quốc, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Đài Loan và Vương quốc Anh. Các quốc gia và khu vực này không phải tuân theo các quy định mới.

Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố rằng các quốc gia và khu vực này có hệ thống bảo vệ công nghệ và hệ sinh thái công nghệ hợp lý, phù hợp với lợi ích chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia của Mỹ. Do đó, việc mua chip AI quy mô lớn có thể được thực hiện từ Mỹ.

Cấp độ kiểm soát thứ hai liên quan đến hầu hết các quốc gia trên thế giới, bao gồm khoảng 120 quốc gia như Israel, Singapore, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Mỹ sẽ áp đặt hạn ngạch bán chip tiên tiến cho các quốc gia này. Động thái này nhằm ngăn chặn Trung Quốc lách các biện pháp kiểm soát xuất khẩu do Mỹ áp đặt trong 2 năm qua.

Chính quyền Biden thừa nhận rằng Bắc Kinh đã tìm cách phá vỡ các lệnh trừng phạt trước đây của Mỹ nhằm cản trở sự phát triển AI tiên tiến của nước này. Mỹ phát hiện ra rằng ĐCSTQ đã gián tiếp mua chip và các công nghệ khác của Mỹ thông qua các quốc gia khác.

Cấp độ kiểm soát thứ 3 bao gồm Nga, Trung Quốc, Iran, Triều Tiên, Venezuela và các nước khác. Mỹ cấm xuất khẩu công nghệ chip AI sang các nước này.

Các quy định kiểm soát mới cũng đưa “trọng số mô hình A đóng” (weights for closed AI models) vào danh mục bị kiểm soát. Đây là một bước bổ sung dựa trên các hạn chế được công bố vào năm 2023, nhằm cấm xuất khẩu sang Trung Quốc một số loại chip AI.

Đảm bảo Mỹ ở vị thế chủ đạo về AI

Những quy định mới này kiểm soát dòng chip và sự phát triển toàn cầu của AI bằng cách vá các lỗ hổng và bổ sung các biện pháp bảo vệ mới, để duy trì địa vị trí dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo cho biết hôm thứ Hai rằng, “Mỹ hiện đang dẫn đầu trong lĩnh vực AI, cho dù đó là phát triển AI hay thiết kế chip AI, và điều quan trọng là chúng ta phải duy trì vị thế này.”

Các hạn chế mới cũng sẽ bao gồm cả bộ xử lý đồ họa tiên tiến (GPU). Những GPU cao cấp này có thể được sử dụng để cung cấp sức mạnh cho các trung tâm dữ liệu cần thiết để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI). Phần lớn các GPU này được sản xuất bởi công ty Nvidia, trong khi công ty Advanced Micro Devices (AMD) cũng bán các chip AI.

Sau thông báo này, giá cổ phiếu của Nvidia và AMD đã giảm từ 2% đến 3% trong phiên giao dịch trước giờ mở cửa ngày thứ Hai.

Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết, các quy định này nhằm “làm cho các đối thủ chiến lược của chúng ta khó khăn hơn trong việc lợi dụng buôn lậu và truy cập từ xa để né tránh các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của chúng ta”. Đồng thời, ông nhấn mạnh rằng các quy định này sẽ “khuyến khích bạn bè và đối tác của chúng ta trên toàn thế giới sử dụng các nhà cung cấp đáng tin cậy để cung cấp công nghệ AI tiên tiến”.

Ông Sullivan nói: “Mỹ phải chuẩn bị cho sự tăng trưởng nhanh chóng về khả năng AI trong những năm tới, điều này có thể có tác động mang tính biến đổi đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia của chúng ta”.

Bộ trưởng Thương Mỹ Mỹ Raimondo cho biết, các quy định mới sẽ có hiệu lực trong vòng 120 ngày, giúp chính quyền sắp tới của ông Trump có thời gian để thực hiện những điều chỉnh có thể.

Cho đến nay, chính quyền Biden đã thực hiện các hạn chế toàn diện đối với việc ĐCSTQ tiếp cận các chip và thiết bị sản xuất chip tiên tiến, không chỉ cập nhật các biện pháp kiểm soát và thắt chặt hơn nữa các hạn chế, mà còn theo dõi các quốc gia có thể chuyển giao các công nghệ này cho Trung Quốc.

Theo Sina của Trung Quốc đưa tin, ngày 13/1, một phát ngôn viên báo chí của Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, các biện pháp do chính quyền Biden đưa ra là “một ví dụ khác về việc mở rộng các khái niệm an ninh quốc gia, lạm dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, đồng thời vi phạm trắng trợn các quy tắc kinh tế và thương mại đa phương quốc tế. Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này”. Đồng thời cho biết, Bắc Kinh sẽ “Thực hiện các biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.”