Mỹ muốn lập liên minh tương tự như NATO với Ấn Độ, Nhật Bản và Úc

Theo một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 31/8, Washington đang đặt mục tiêu chính thức hóa mối quan hệ quốc phòng tại khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương với Ấn Độ, Nhật Bản và Úc, trở thành một liên minh tương tự như Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để chống lại thách thức từ Trung Quốc. Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cũng gợi ý rằng Washington muốn thấy cả Hàn Quốc, Việt Nam và New Zealand cuối cùng sẽ tham gia một phiên bản mở rộng của liên minh này.

Mục tiêu của chính phủ Hoa Kỳ là đưa nhóm 4 quốc gia (còn được gọi là “Bộ Tứ Kim Cương”) và những quốc gia khác trong khu vực cùng hình thành tấm lá chắn chống lại “thách thức tiềm tàng từ Trung Quốc” và “tạo ra một khối trọng yếu xung quanh các giá trị và lợi ích chung của các bên,” Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Stephen Biegun nói, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng điều này sẽ thu hút thêm nhiều quốc gia ở Ấn Độ – Thái Bình Dương và thậm chí từ khắp nơi trên thế giới tham gia, cuối cùng tạo thành một liên kết có cấu trúc vững chắc hơn so với hiện tại, theo SCMP.

Ông nói: “Khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương thực sự đang thiếu các cấu trúc đa phương mạnh mẽ. Họ không có sự kiên cường như của NATO hay Liên minh Châu Âu. Và đó là lý do Mỹ muốn đưa ra lời mời để chính thức hoá thành lập một cấu trúc như vậy.”

“Hãy nhớ rằng ngay cả NATO cũng bắt đầu với những kỳ vọng tương đối khiêm tốn và một số quốc gia [ban đầu] đã chọn ở vị trí trung lập thay vì tư cách thành viên của NATO,” ông Biegun nói thêm.

Ông Biegun cũng cho biết Washington sẽ yêu cầu các nước tham gia vào khối “NATO Thái Bình Dương” phải “được kiểm tra”, nghĩa là một liên minh chính thức như vậy “sẽ chỉ xảy ra nếu các quốc gia khác có cùng các cam kết như Hoa Kỳ”.

Nói chuyện với cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ấn Độ, Richard Verma trong một cuộc thảo luận trực tuyến do Diễn đàn Đối tác Chiến lược Hoa Kỳ – Ấn Độ tổ chức, ông Biegun cho biết nhóm 4 quốc gia dự kiến ​​sẽ gặp nhau tại Delhi vào mùa thu này. Ông cũng đề cập việc Úc có thể tham gia cuộc tập trận hải quân Malabar của Ấn Độ như một ví dụ về các tiến triển khả quan hướng tới một khối liên minh quốc phòng chính thức trong tương lai.

Ông nói: “Rõ ràng là Ấn Độ đang cho thấy ý định mời Úc tham gia cuộc tập trận hải quân Malabar, đây sẽ là một bước tiến to lớn trong việc đảm bảo tự do đi lại và an ninh của các vùng biển ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”.

> “Bộ tứ kim cương” tập trận chung, gửi thông điệp cứng rắn đến Trung Quốc?

Các cuộc tập trận hải quân, chủ yếu diễn ra ở Vịnh Bengal, được Mỹ và Ấn Độ tiến hành hàng năm kể từ năm 1992, và bao gồm cả Nhật Bản kể từ năm 2015.

Úc đã từng tham gia tập trận ở Malabar một lần vào năm 2007, nhưng Bắc Kinh đã phản đối điều này và Ấn Độ sau đó đã không lặp lại lời mời với lý do “không cần thiết phải đối đầu với Trung Quốc,” mặc dù Canberra sẵn sàng tham gia một cách rõ ràng, theo báo cáo của Viện Lowy vào tháng Bảy.

Báo cáo của Viện Lowy cho biết các cuộc đụng độ giữa quân đội Trung Quốc và Ấn Độ hồi tháng 6 tại thung lũng Galwan ở Himalaya, theo đó khiến ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng đã xoay chuyển quan điểm của chính phủ Ấn Độ và nước này có khả năng sẽ mời lại Úc tham gia tập trận Malabar.

Trước đó, hôm 28/8, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert O’Brien đã gọi các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông là “lố bịch” và kêu gọi cuộc họp 4 bên sắp tới. Trong tháng 9 và tháng 10, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ có các chuyến thăm với những người đồng cấp ở Ấn Độ, Nhật Bản và Úc.

Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cũng gợi ý rằng Washington muốn thấy Hàn Quốc, Việt Nam và New Zealand cuối cùng sẽ tham gia một phiên bản mở rộng của “Bộ Tứ Kim Cương,” nhắc lại các cuộc họp “rất mang tính hợp tác” mà nhóm 4 nước đã có với các quan chức từ những quốc gia này liên quan đến việc phòng chống đại dịch virus corona.  

Ông Biegun đã mô tả các cuộc họp giữa các quan chức cấp cao của 7 quốc gia là “cuộc thảo luận vô cùng hiệu quả” giữa các đối tác “rất tích cực, rất hợp tác.” Ông cho rằng đây là sự hình thành tự nhiên của một nhóm các nước đang thực sự cố gắng hết sức để thúc đẩy các lợi ích hợp tác ở khu vực Thái Bình Dương. 

Xuân Lan (theo SCMP)

Xem thêm: