Mỹ-Ukraine đồng ý khuôn khổ hòa bình mới, ông Zelensky nói còn rất nhiều việc phía trước

Ukraine và Mỹ đã thống nhất một khuôn khổ hòa bình được cập nhật và tinh chỉnh, chứ chưa phải hiệp ước hòa bình cuối cùng. Kế hoạch này xuất phát từ bản đề xuất ban đầu của chính quyền Trump, nhưng đã được sửa lại để giảm bớt các điều khoản gây bất lợi rõ rệt cho Ukraine. Ông Zelensky nói vẫn còn rất nhiều việc phía trước, vì các vấn đề nhạy cảm như lãnh thổ, NATO và trừng phạt vẫn đang phải tiếp tục thương lượng, trong khi Nga và một số nước châu Âu phản ứng rất thận trọng. 

Một giới chức Mỹ đã cho biết rằng Ukraina đã đồng ý về nguyên tắc với một đề xuất hòa bình, chỉ còn một số chi tiết nhỏ cần giải quyết.

Các nhà đàm phán ở Geneva đã làm việc để sửa đổi một dự thảo kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm mà trước đó bị Kyiv và châu Âu chỉ trích là quá thiên về phía Moskva.

Sau những trao đổi, Ukraina và Mỹ đã đồng ý một khung gồm khoảng 19 điểm (thay cho 28) – dù các chi tiết then chốt như vấn đề lãnh thổ, tư cách NATO của Ukraina vẫn chưa được chốt.

Ông Zelenskyy, sau các cuộc họp tại Geneva, cho biết:

“Sau các cuộc họp tại Geneva, chúng tôi thấy có nhiều triển vọng có thể khiến con đường dẫn tới hòa bình trở nên thực tế. Đã có những kết quả vững chắc, nhưng phía trước vẫn còn rất nhiều việc phải làm.”

Trong tuyên bố chung Nhà Trắng–Ukraine, hai bên nói:

• Cuộc trao đổi là rất mang tính xây dựng,

• Hai bên đã soạn được một khuôn khổ hòa bình được cập nhật và tinh chỉnh (updated and refined peace framework),

• Mọi thỏa thuận tương lai phải bảo vệ đầy đủ chủ quyền của Ukraine và quyết định cuối cùng sẽ do Tổng thống Mỹ và Ukraine đưa ra.

Mặt khác, phía Nga tuyên bố rằng họ chưa nhận được phiên bản chính thức của kế hoạch đã được sửa đổi, và có thể sẽ không chấp nhận nếu nó khác nhiều so với yêu cầu của Moskva.

Trước đó, Tổng thống Putin ám chỉ rằng các đề xuất mới của Mỹ có thể chấm dứt xung đột nếu Ukraine chấp nhận, và cảnh báo nếu Kyiv từ chối thì Nga sẽ tiếp tục gây sức ép quân sự.

Nhiều lãnh đạo châu Âu bực bội vì kế hoạch của Mỹ được soạn thảo gần như một mình, ít tham vấn đồng minh. Họ nói kế hoạch còn cần phải làm việc thêm, đặc biệt là các điểm về chủ quyền lãnh thổ và NATO.

Trong khi đó, giao tranh vẫn tiếp diễn. Ví dụ: các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào thủ đô Kyiv đã xảy ra ngay trong khi đàm phán đang diễn ra.

Những vấn đề còn tồn tại

Tư cách NATO: Trong bản dự thảo ban đầu có điều khoản hạn chế hay loại trừ việc Ukraina tham gia NATO, nhưng bản sửa đổi dường như loại bỏ hoặc lùi lại vấn đề này.

Sự chấp thuận của Nga: Có phân tích cho rằng nếu bản kế hoạch được Ukraina và Mỹ chấp thuận mà Nga không đồng ý, thì tiến trình sẽ gặp rủi ro lớn.

Tài liệu và minh bạch: Nga nói rằng họ chưa được chuyển bản cuối cùng, khiến việc đánh giá và đàm phán thêm trở nên khó khăn.

Chiến trường vẫn hoạt động: Việc giao tranh vẫn tiếp diễn làm tăng áp lực đối với mọi bên và có thể ảnh hưởng tới độ bền vững của bất kỳ hiệp định nào.

Thiên Vân, theo Reuters, The Guardian, Sky News, New York Post