Ông Biden giữ nguyên thời hạn rút quân 31/8 ở Afghanistan bất chấp chỉ trích

Hôm thứ Ba (25/8), Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tuyên bố ông vẫn sẽ tuân thủ thời hạn ngày 31/8 để hoàn thành việc rút quân khỏi Afghanistan đang bị Taliban kiểm soát. Quyết định này của ông Biden đi ngược lại mong muốn của các nhà lãnh đạo các nước đồng minh muốn cuộc di tản có thêm thời gian. Nó cũng khiến ông Biden phải hứng chịu những lời chỉ trích rằng ông chỉ biết tuân theo các yêu cầu về thời hạn của Taliban.

“Mỗi ngày chúng ta còn ở lại là thêm một ngày mà chúng ta biết ISIS đang tìm cách nhắm mục tiêu vào sân bay và tấn công chúng ta, các lực lượng đồng minh và dân thường vô tội”, ông Biden nói tại Nhà Trắng.

Ông cho biết Taliban đang hợp tác [với Mỹ] và an ninh đang được giữ vững bất chấp một số vụ bạo lực. Tuy vậy, ông nói thêm rằng tình huống Taliban hợp tác này là “mong manh” và người Mỹ sẽ đối mặt với “nguy cơ nghiêm trọng” khi quá thời hạn rời đi. 

Những ngày gần đây, Hoa Kỳ đã tăng cường không vận trong bối cảnh xuất hiện các báo cáo mới về hành vi vi phạm nhân quyền của Taliban, làm dấy lên lo ngại về số phận của hàng nghìn người đang cố gắng chạy trốn khỏi đất nước. Lầu Năm Góc cho biết 21.600 người đã được sơ tán trong 24 giờ tính đến sáng thứ Ba và ông Biden cho biết thêm 12.000 người đã được di chuyển trong 12 giờ sau đó. 

Tuy vậy, Biden cho biết ông đã yêu cầu Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao đưa ra các kế hoạch sơ tán dự phòng, trong đó sẽ điều chỉnh thời gian rút quân nếu cần thiết.

Các quan chức Lầu Năm Góc bày tỏ tin tưởng rằng các cuộc không vận có thể đưa tất cả người Mỹ ra ngoài vào thứ Ba tuần tới, thời hạn mà ông Biden đã đặt ra từ lâu trước khi Taliban tiếp quản. Tuy nhiên, hàng nghìn công dân nước ngoài không xác định khác vẫn ở Afghanistan và đang tìm mọi cách để chạy trốn.  

Hồi đầu tuần, Taliban nhấn mạnh rằng cuộc không vận phải kết thúc vào ngày 31/8, và rằng bất kỳ quyết định nào của ông Biden ở lại lâu hơn đều có thể kích hoạt lại chiến tranh giữa các chiến binh Taliban và khoảng 5.800 lính Mỹ đang thực hiện cuộc không vận tại sân bay Kabul.

Tại Kabul, phát ngôn viên của Taliban, Zabihullah Mujahid, nói trong một cuộc họp báo rằng Hoa Kỳ phải tuân theo thời hạn tự đặt ra của mình, nói rằng “sau đó chúng tôi sẽ không để người Afghanistan bị đưa ra ngoài nữa.” Ông cũng cho biết Taliban sẽ cấm người Afghanistan tiếp cận các con đường tới sân bay, nhưng cho phép người nước ngoài đi qua.

Tại Lầu Năm Góc, phát ngôn viên John Kirby cho biết ngày 31/8 là đủ thời gian để đưa tất cả người Mỹ ra ngoài, nhưng ông không nói rõ liệu thời điểm này có đủ để sơ tán tất cả những người Afghanistan đang gặp nguy hiểm hay không. Ông cho biết khoảng 4.000 người mang hộ chiếu Mỹ và các thành viên gia đình của họ đã được sơ tán khỏi Kabul tính đến thứ Ba.

Không rõ có bao nhiêu người Mỹ muốn rời đi mà vẫn mắc kẹt trong nước. Tình huống này đã khiến ông Biden hứng chịu nhiều chỉ trích. Một số đảng viên Cộng hòa đã lên án ông Biden “tuân lệnh Taliban.” Dân biểu Steve Scalise (bang Louisiana) cho biết: “Chúng ta cần phải nói với Taliban rằng chúng ta sẽ đưa tất cả người của mình ra ngoài, bất kể lịch trình đã được thiết lập ban đầu là gì”.

Thậm chí ngay cả nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff (bang California), Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, cũng nói với các phóng viên hôm thứ Hai rằng “thật khó để tưởng tượng” sẽ có thể kết thúc việc di tản vào cuối tháng.

Một trong những nhóm tị nạn người Afghanistan tại Hoa Kỳ cho biết nhiều người, bao gồm một số công dân Mỹ, vẫn không thể vượt qua các trạm kiểm soát của Taliban và các đám đông bên ngoài sân bay.

Thủ tướng Anh Bộ trưởng Boris Johnson cho biết Nhóm G7 sẽ không công nhận chính phủ Taliban trừ khi chính phủ này đảm bảo người dân có thể rời khỏi đất nước nếu họ muốn, cả trước và sau thời hạn 31/8. 

Một ngày trước đó, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ, William Burns, đã gặp thủ lĩnh hàng đầu của Taliban là Mullah Abdul Ghani Baradar ở Kabul. Cuộc họp bất thường này phản ánh mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng, và điều trớ trêu là Mỹ đang cần sự hợp tác của một nhóm mà họ cáo buộc là khủng bố.

Ông Mujahid bác bỏ ý kiến ​​rằng người Afghanistan cần phải chạy trốn, cho rằng Taliban đã mang lại hòa bình và an ninh cho đất nước. Ông cho biết vấn đề chính là sự hỗn loạn tại sân bay do Mỹ gây ra, đồng thời cáo buộc Hoa Kỳ đã lấy hết các kỹ sư, bác sĩ và các chuyên gia khác của đất nước.

Trước đó, Giám đốc nhân quyền Liên hợp quốc Michelle Bachelet cho biết bà đã có những báo cáo đáng tin cậy về “các vụ hành quyết” đối với dân thường và các lực lượng an ninh trước đây không còn chiến đấu, về việc tuyển dụng binh lính trẻ em và về các hạn chế đối với quyền tự do đi lại và học hành của trẻ em gái và phụ nữ. 

Từ năm 1996 – 2001, Taliban chủ yếu giam giữ phụ nữ trong nhà, cấm truyền hình và âm nhạc, chặt tay những kẻ tình nghi là trộm cắp và tổ chức hành quyết công khai.

Xuân Lan (theo AP)

Xem thêm: