Ông Vance: Kỳ nghỉ lễ sắp tới có nguy cơ trở thành “thảm họa” vì chính phủ đóng cửa

Vào ngày 30/10, Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance cảnh báo rằng việc chính phủ liên bang đóng cửa kéo dài có thể gây ra một “thảm họa du lịch” trong mùa nghỉ lễ sắp tới. Sau cuộc họp với các lãnh đạo ngành hàng không tại Nhà Trắng, ông Vance nói rằng nhiều nhân viên hàng không — như kiểm soát viên không lưu, nhân viên an ninh và kỹ thuật viên — đang phải làm việc không lương trong suốt thời gian chính phủ đóng cửa từ ngày 1 tháng 10. Ông lo ngại nhiều người trong số họ sẽ bỏ việc, khiến hoạt động vận hành sân bay bị tê liệt, thời gian kiểm tra an ninh có thể kéo dài đến bốn giờ.

Ông Vance cho rằng đây không chỉ là vấn đề hành chính, mà còn là nguy cơ trực tiếp đối với hệ thống giao thông hàng không quốc gia. Nếu tình trạng này tiếp diễn, người dân có thể gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc di chuyển trong dịp Lễ Tạ ơn và Giáng sinh — hai thời điểm cao điểm du lịch của năm. Ông nhấn mạnh rằng “mỗi ngày chính phủ tiếp tục đóng cửa là một ngày người Mỹ mất niềm tin vào khả năng vận hành của đất nước”.

Cùng quan điểm, Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy cũng cảnh báo rằng ngành hàng không đang đối mặt với “vấn đề lớn” khi mùa du lịch cao điểm sắp tới. Ông nói rằng tháng Mười là mùa thấp điểm, nên sự chậm trễ hiện nay còn tương đối nhỏ, nhưng khi bước sang tháng Mười Một và Mười Hai, áp lực sẽ tăng đột biến. Theo ông Duffy, nếu các nhân viên hàng không tiếp tục không được trả lương, họ sẽ buộc phải tìm việc khác để duy trì cuộc sống, từ đó gây ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn hệ thống.

Ông Duffy nhấn mạnh rằng nhiều nhân viên phải đối mặt với chi phí sinh hoạt như tiền thế chấp, xăng xe, thực phẩm, và còn phải lo cho con cái học hành, tham gia thể thao. Ông cảnh báo: “Nếu họ không được trả lương trong hai kỳ liên tiếp, rất nhiều người sẽ rời bỏ công việc này”. Ông gọi mỗi ngày đóng cửa là “một ngày thêm khó khăn cho người lao động và hệ thống quốc gia”.

Theo số liệu, hơn 13.000 kiểm soát viên không lưu và hàng ngàn nhân viên TSA đang làm việc mà không được trả lương. Hệ quả bắt đầu lộ rõ: Sân bay Quốc gia Washington Reagan đã ghi nhận tình trạng chậm 90 phút do thiếu nhân sự, và nhiều sân bay khác ở Philadelphia, New York và New Jersey cũng báo cáo tình trạng chậm chuyến, dù một số là do thời tiết xấu.

Trong cuộc họp, Scott Kirby, Giám đốc điều hành của United Airlines, kêu gọi Quốc hội ngay lập tức thông qua nghị quyết tài trợ tạm thời mà không kèm theo điều kiện chính trị nào, nhằm mở lại chính phủ và đảm bảo hoạt động bình thường của các cơ quan liên bang. Ông Kirby nhấn mạnh rằng chính phủ cần đảm bảo nguồn tài trợ ổn định và “vô điều kiện” để bảo vệ các lĩnh vực thiết yếu, đặc biệt là hàng không dân dụng.

Tuy nhiên, bế tắc chính trị vẫn tiếp diễn. Đảng Dân chủ đã 13 lần chặn dự luật tài trợ tạm thời do Đảng Cộng hòa đề xuất, vì cho rằng dự luật này cần bao gồm gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả Phải chăng (Obamacare). Ngược lại, Nhà Trắng và Đảng Cộng hòa khẳng định rằng vấn đề y tế nên được thảo luận riêng biệt, không nên gắn vào ngân sách hoạt động tạm thời. Cả hai bên đều cáo buộc nhau “chính trị hóa” vấn đề tài trợ, khiến chính phủ rơi vào tình trạng tê liệt kéo dài 30 ngày.

Ông Trump kêu gọi bãi bỏ “hệ thống tranh luận kéo dài”

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump lên tiếng kêu gọi Đảng Cộng hòa tại Quốc hội bãi bỏ “filibuster” — tức quy tắc cho phép phe thiểu số Thượng viện cản trở việc biểu quyết bằng tranh luận kéo dài. Ông viết trên Truth Social rằng đây là “con át chủ bài” mà phe Cộng hòa nên sử dụng để vượt qua sự cản trở của phe Dân chủ và chấm dứt tình trạng đóng cửa. Ông Trump gọi việc này là “kích hoạt lựa chọn hạt nhân” (nuclear option), đồng thời chỉ trích Đảng Dân chủ “mất kiểm soát vì Hội chứng Rối loạn Trump” và cố tình kéo dài khủng hoảng để đạt mục tiêu chính trị.

Ông cảnh báo rằng nếu Đảng Cộng hòa không hành động bãi bỏ quy tắc filibuster, thì khi Đảng Dân chủ lấy lại quyền kiểm soát, họ chắc chắn sẽ loại bỏ quy tắc này để thông qua các chính sách lớn như mở rộng Tòa án Tối cao, nâng cấp Washington D.C. và Puerto Rico thành tiểu bang, và thay đổi cán cân quyền lực tại Thượng viện. Ông Trump nhắc lại rằng phe Dân chủ từng nhiều lần nỗ lực bãi bỏ quy tắc này dưới thời Tổng thống Obama nhưng thất bại do sự phản đối của các Thượng nghị sĩ Joe Manchin và Kyrsten Sinema.

Cuộc khủng hoảng hiện nay cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa hai đảng về cách điều hành chính phủ và quản lý ngân sách. Trong khi các lãnh đạo hành pháp và doanh nghiệp như Phó tổng thống Vance, Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy và Giám đốc điều hành của United Airlines Kirby kêu gọi hợp tác lưỡng đảng để cứu vãn nền kinh tế và đảm bảo an toàn hàng không, thì cuộc đối đầu chính trị tại Quốc hội vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ.

Nếu bế tắc kéo dài, giới quan sát dự báo rằng hệ thống giao thông và nền kinh tế Mỹ có thể chịu thiệt hại nặng nề trong mùa du lịch cuối năm, gây ra “hiệu ứng domino” đối với hàng triệu người lao động và doanh nghiệp.