Politico: Châu Âu đối mặt với sự “vô dụng” của mình ở Trung Đông

Trận bom Mỹ oanh tạc Iran vừa qua đã bất ngờ bộc lộ rằng Châu Âu bị cho ra rìa của bàn cờ Trung Đông, theo Politico chỉ ra, và bình luận rằng thực tế e rằng còn đáng buồn hơn thế. Bởi vì nếu phân tích kỹ, sẽ thấy Châu Âu thậm chí đã bị Mỹ lợi dụng như một “con vịt mồi” đề làm tê liệt ý thức cảnh giác của Iran, khiến Iran lầm tưởng rằng sẽ không có oanh tạc mạnh đến vậy khi mà tập thể lãnh đạo Châu Âu đều không ai được báo trước về việc này. Tờ báo cánh tả Châu Âu này miêu tả đây là Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “vũ nhục” Châu Âu.

“Trận bom oanh tạc mà [Tổng thống Mỹ Donald] Trump giáng xuống Iran đã thu nhỏ Châu Âu từ vai trò một đại gia trong cuộc chơi trở thành con vịt mồi bé nhỏ […] Nó là sự vũ nhục đối với Châu Âu, đồng thời nó lại là hoạt động quân sự thô bạo đối với Iran,” tờ Politico bình luận như vậy trong ngay đoạn đầu tiên của bài xã luận đăng hôm Chủ Nhật (giờ Châu Âu).

Kỳ thực, đừng nói là Châu Âu, mà kể cả Mỹ, thì không ít quan chức Mỹ cũng không biết trước được quy mô thật sự của cuộc oanh tạc này.

Sự kiện oanh tạc các cơ sở hạt nhân của Iran, theo Politico đã khiến giới lãnh đạo Châu Âu chợt nhận ra vai trò “vô dụng” (worthless) của mình. Ông Trump đã ra tay mạnh bạo trong khi chính ông luôn mồm kêu gọi giới chức Châu Âu phải kiềm chế. Politico ví von rằng, Châu Âu đã bị lợi dụng, bị biến thành “con vịt mồi” để làm cho Iran buông lỏng cảnh giác.

Giờ đây, giới chức Châu Âu đang cố gắng “bày ra bộ mặt dũng cảm” (trying to put a brave face) khi nhận ra rằng họ mất đi vai trò của mình ở Trung Đông, theo cách viết của Politico.

Tờ báo cũng khẳng định Châu Âu quả thực đúng là thể hiện ra sự vô dụng của mình.

Trong suốt thời gian qua, kể từ sau sự cố Hamas tháng 10/2023, thì Châu Âu đã làm được cái gì khi đối mặt với giao tranh Iran-Hamas?

Họ chỉ biết “đem hàng tỷ euro” ném vào các chương trình viện trợ cho người Palestine.

Châu Âu hoàn toàn không được báo trước

Các bộ trưởng ngoại giao của Châu Âu đều nói rằng họ hoàn toàn không được biết trước về sự kiện Mỹ dùng B-2 oanh tạc 3 căn cứ hạt nhân của Iran. Hoàn toàn không biết gì, “completely in the dark!”

Johann Wadephul, Ngoại trưởng Đức, đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình với truyền thông Đức ZDF vào tối Chủ Nhật rằng Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã “rõ ràng” rằng Hoa Kỳ sẽ không tham gia chiến tranh. Ông là được thông báo về vụ đánh bom “giống như người đồng nghiệp tại Anh quốc của tôi, David Lammy, sau khi vụ tấn công xảy ra, chứ không phải từ trước.”

Kỳ thực, phản ứng của các chính khách Mỹ cũng cho thấy họ cũng không biết.

Ngay cả trong nội bộ MAGA —đội fan ruột phò tá Trump lên ngôi— đã bị phân hóa làm 2 sau vụ oanh tạc; điều đó nói lên rằng chính họ cũng không thật sự ý thức được từ trước việc ông Trump sẽ xuất thủ theo phong cách như vậy.

Quay lại Châu Âu, tờ báo dẫn chứng rằng quan chức Anh tuy được “thông báo” rằng sẽ có hoạt động quân sự nào đó, nhưng chỉ thế thôi.

Ví như Thủ tướng Anh Kier Starmer. Trước khi oanh tạc diễn ra, ông vẫn còn dùng nhiều tuần đi các nơi kêu gọi các bên hãy xuống thang, hãy hạ nhiệt, v.v. và thậm chí còn tung ra dự đoán rằng Mỹ sẽ không có hoạt động quân sự trực tiếp nhắm vào Iran.

Thủ tướng Ý, Giorgia Meloni —người được coi là người ủng hộ MAGA, ủng hộ Donald Trump— cũng không hề biết tí gì trước khi sự kiện xảy ra.

Israel

Politico cho rằng nguyên nhân dẫn tới tình trạng “Châu Âu, trên thực tế, hoàn toàn nằm ngoài bàn cờ” Trung Đông, chính là ở chỗ Israel.

Israel là con cờ then chốt mà phương Tây cắm ở Trung Đông. Nhưng mà, bây giờ Thủ tướng Benjamin Netanyahu của Israel không còn nghe ai nữa.

Ông ta chỉ nghe theo Mỹ, nghe theo Donald Trump. Mà đôi khi còn không nghe, tờ báo nhận định.

Quan hệ giữa chính quyền Netanyahu và Châu Âu giờ đã rơi vào trạng thái khó bề cứu vãn (parlous state).

Đó là có nguyên nhân.

Rất nhiều chính khách Châu Âu đã đứng về phía người Palestine, lên án mạnh mẽ hoạt động quân sự thảm khốc mà Israel triển khai ở Dải Gaza. Nhiều tiếng nói đã xếp loại đó là hành vi diệt chủng.

Giới chính khách cầm quyền của Châu Âu, nhất là thế hệ mới, ví như Kaja Kallas, đã lên án mạnh mẽ chính quyền Netanyahu. Mới tháng này thôi, bà Kallas đã tuyên bố Irael vi phạm các điều khoản nhân quyền mà Israel tuyên bố tuân thủ.

Nhiều chính khách EU đang cân nhắc việc trừng phạt Israel. Trong khi đó chính quyền Netanyahu miêu tả EU là “vô lý và khiếm nhã.”

Đây là khúc mắc rất khó giải.

“Về thế cuộc ở Trung Đông, khá dễ dàng nhìn ra rằng Mỹ đang có vai trò người chơi lớn vận hành những gì đang diễn ra ở đó,” Bộ trưởng Nội vụ EU Jessica Rosencrantz chia sẻ với tờ báo. “Nhưng mà tôi tin rằng phía Châu Âu cũng cần xác định ra vị trí của mình là ở chỗ nào trong đó.”

Nhưng mà, có ai ở Trung Đông nghe theo EU không?

Tờ báo đặt ra câu hỏi, nhưng mà không đưa ra câu trả lời.

Nhật Tân