Cựu quan chức Mỹ: 5 dấu hiệu bất thường liên quan đến tin đồn ông Tập hạ đài

Hiện nay, chính trường Trung Quốc đang chấn động với những tin đồn và dấu hiệu bất thường đan xen, tạo nên một cục diện chính trị chưa từng có: Liệu Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình có đang đối mặt với tình trạng bị “thuyết phục từ chức” hay thậm chí “bị ép thoái vị”? Cựu quan chức ngoại giao Mỹ, đồng thời là nhà quan sát Trung Quốc kỳ cựu từng giảng dạy tại Trung Quốc, ông Gregory W. Slayton, gần đây đã có bài viết trên New York Post, chỉ ra rằng một loạt biến động đáng ngờ trên chính trường và các hiện tượng công khai bất thường cho thấy nền tảng quyền lực của ông Tập Cận Bình có thể đang âm thầm lung lay.

Bài viết này tổng hợp những quan sát và phân tích gần đây lan truyền trên mạng và các kênh truyền thông quốc tế, nhằm phác thảo mạch nguồn và sự thật phía sau cơn bão “Tập Cận Bình có thể từ chức”.

Tin đồn dồn dập: Từ việc bị gạt ra rìa đến ‘ẩn thân’ — ông Tập thực sự gặp chuyện?

Kể từ cuối năm 2024, ông Tập Cận Bình nhiều lần vắng mặt trong các sự kiện ngoại giao và nội chính quan trọng, khiến dư luận chú ý. Đặc biệt từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6/2025, ông gần như biến mất hoàn toàn khỏi tầm mắt công chúng, báo Nhân dân Nhật báo trong nhiều ngày liên tiếp không đăng bất cứ bài nào liên quan đến ông. Điều này là vô cùng bất thường trong hệ thống tuyên truyền vốn mang tính “sùng bái cá nhân” cao của ĐCSTQ.

Đồng thời, các hoạt động ngoại giao được thay mặt bởi những người khác như ông Lý Cường, ông Thái Kỳ, v.v, làm dấy lên đồn đoán về “sắp xếp người kế nhiệm”. Khi ĐCSTQ tuyên bố ông Tập có cuộc gặp với Tổng thống Belarus Lukashenko, hình ảnh công bố cho thấy bối cảnh và nhân sự trong buổi gặp không hề bình thường — không có phiên dịch của Bộ Ngoại giao, không có nghi lễ nhà nước cần thiết, thậm chí địa điểm tiếp đón cũng không phải địa điểm thường dùng cho các đoàn khách cấp quốc gia.

1. Biến động trong quân đội: Cuộc thanh trừng các tướng lĩnh ủng hộ Tập

Điều khiến dư luận chú ý nhất là sự xáo động quy mô lớn trong giới lãnh đạo quân đội. Kể từ năm 2023, hàng chục tướng lĩnh Quân Giải phóng Nhân dân của ĐCSTQ từng tuyên bố trung thành với ông Tập bất ngờ bị cách chức, điều tra, thậm chí “chết bất thường”. Các đơn vị như Lực lượng Tên lửa, Bộ phận Hỗ trợ Chiến lược, Hải quân, Không quân đều xuất hiện sự biến động bất thường về nhân sự. Trong quân đội lan truyền câu nói “thanh trừng người cũ, đưa phe mới lên”.

Ông Slayton cho rằng người đứng sau cuộc tái cấu trúc quyền lực trong quân đội ĐCSTQ có thể là Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trương Hựu Hiệp — người từng là cộng sự của ông Tập, nhưng sau này rạn nứt quan hệ. Ông Trương Hựu Hiệp được coi là nhân vật có thực lực trong quân đội, có quan hệ gần gũi với nhiều lãnh đạo cấp cao như Tăng Khánh Hồng, Hồ Cẩm Đào. Nếu quyền lực quân sự đã thay đổi phe, thì nguyên tắc “Đảng chỉ huy súng” — mạch sống của ĐCSTQ — có lẽ không còn nằm chắc trong tay ông Tập Cận Bình.

2. Biểu tượng quyền lực bị suy yếu: Nhà tưởng niệm bố của ông Tập bị đổi tên

Tháng 5/2025, Nhà tưởng niệm Tập Trọng Huân (bố của ông Tập Cận Bình) âm thầm được đổi tên thành “Nhà tưởng niệm Cách mạng Quan Trung”, không còn mang tên ông Tập Trọng Huân. Điều này gây sửng sốt. Ông Tập Trọng Huân vốn là nguồn gốc tính chính thống trong lý lịch chính trị của ông Tập Cận Bình, được ca ngợi là “dòng máu cách mạng đỏ”. Việc đổi tên này được xem như một hành động “phi Tập hóa” mang tính biểu tượng cao.

Như ông Slayton nhận định, sự thay đổi biểu tượng như vậy không chỉ là điều chỉnh lịch sử đơn thuần, mà có thể phản ánh việc ĐCSTQ đã bắt đầu có hệ thống trong việc làm suy yếu vị trí của gia đình họ Tập trong diễn ngôn lịch sử nội bộ, chuẩn bị cho giai đoạn chuyển tiếp chính trị kế tiếp.

3. Nghi thức ngoại giao và danh xưng hỗn loạn: Sai sót có chủ đích trong hệ thống?

Giữa tháng 6/2025, sau cuộc điện đàm giữa ông Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin, họ không dùng danh xưng “Chủ tịch nước” mà chỉ gọi đơn giản là “Tập Cận Bình”. Một sai sót như vậy là cực kỳ hiếm gặp trong thể chế của ĐCSTQ, đặc biệt trong các văn bản ngoại giao vốn được kiểm duyệt chặt chẽ.

Mặc dù sau đó trang web chính thức đã nhanh chóng sửa lại và bổ sung đầy đủ danh xưng, nhưng hành động này vẫn bị cho là một “tín hiệu chính trị” cố tình được đưa ra từ bên trong thể chế, cho thấy uy tín của ông Tập đang bị thách thức, thậm chí ngầm báo hiệu khả năng ông sẽ “hữu danh vô thực” trong tương lai.

4. Tin đồn người kế nhiệm xuất hiện: Uông Dương “tái xuất không chính thức”?

Theo phân tích của ông Slayton và nhiều nhà quan sát hải ngoại như Thẩm Đại Vĩ, Trình Hiểu Nông…, ông Uông Dương đang nổi lên như một nhân vật chuyển tiếp tiềm năng. Ông Uông từng là Phó Thủ tướng Trung Quốc, giữ chức Chủ tịch Chính hiệp Toàn quốc từ năm 2018 đến khi nghỉ hưu năm 2023. Do có quan điểm cải cách mở cửa và ôn hòa, nên ông nhận được sự ủng hộ của các phe trung dung và thế hệ hồng nhị đại (con cháu các lãnh đạo cũ) trong Đảng.

Ông được cho là người “không kết bè kéo cánh”, “không gây đe dọa”, nhưng có thể “ổn định tình hình” — một ứng viên lý tưởng để chuyển tiếp. Nếu ông Tập thực sự bị thuyết phục rút lui, ông Uông Dương có thể đảm nhận chức danh Chủ tịch nước trên danh nghĩa, còn quyền lực thực tế sẽ được phân bổ cho các lãnh đạo kỳ cựu, Văn phòng Trung ương và quân đội như một phương án thỏa hiệp nhằm tránh đảo chính và hỗn loạn.

5. Khủng hoảng kinh tế và áp lực xã hội: Buộc giới lãnh đạo phải thay người

Khủng hoảng mà ông Tập đang đối mặt không chỉ xuất phát từ đấu đá chính trị, mà còn từ các vấn đề kinh tế do ông gây ra trong nhiệm kỳ: khoản nợ hơn 50.000 tỷ USD, 50 triệu căn hộ bỏ trống, tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ tăng cao, dòng vốn ngoại rút khỏi, và niềm tin của tầng lớp trung lưu sụp đổ… Những điều này khiến giới lãnh đạo cấp cao không thể tiếp tục chịu đựng.

Kế hoạch “thịnh vượng chung” và chính sách “zero COVID” của ông Tập đã gây ra hàng loạt hệ lụy kinh tế, trong khi quan hệ quốc tế xấu đi lại khiến Trung Quốc thêm bị cô lập. Điều này khiến các nguyên lão trong ĐCSTQ nhận ra: nếu không sớm cải tổ, sự ổn định của chế độ có thể không còn duy trì được nữa.

Thời đại Tập Cận Bình đã đến hồi kết?

Liệu ông Tập Cận Bình có sắp hạ đài? Hiện vẫn chưa thể khẳng định. Nhưng nếu tổng hợp các dấu hiệu gần đây — từ việc tái cơ cấu quân đội, tín hiệu truyền thông, sự “biến mất” khỏi công chúng, các thay đổi mang tính biểu tượng, đến áp lực kinh tế — có thể cảm nhận rõ ràng rằng thượng tầng của ĐCSTQ đang trải qua một đợt chấn động nội bộ chưa từng có.

Lịch sử cho thấy việc chuyển giao quyền lực trong ĐCSTQ phần lớn được thực hiện trong hậu trường, “hạ cánh mềm” luôn là nguyên tắc tối thượng. Nếu ông Tập thực sự bị dần dần gạt sang một bên, rất có thể sẽ xuất hiện phương án “giữ danh mà không giữ quyền”, nhằm xoa dịu nội bộ và giảm thiểu ảnh hưởng ra bên ngoài.

• Ông Tập lần đầu vắng mặt tại hội nghị thượng đỉnh BRICS làm dấy lên nhiều đồn đoán

Vừa qua, chính quyền Trung Quốc đã thông báo với Brazil rằng ông Tập Cận Bình sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS tổ chức tại Rio de Janeiro (sẽ diễn ra từ ngày 6/7 – 7/7), thay vào đó Thủ tướng Lý Cường sẽ dẫn đầu phái đoàn Trung Quốc tham dự. Đây là lần đầu tiên ông Tập vắng mặt tại hội nghị này, càng khiến dư luận dấy lên nhiều đồn đoán.

Trong vài tháng tới, liệu ông Tập có xuất hiện tại các kỳ họp như Hội nghị Trung ương 4, Hội nghị Bắc Đới Hà, hay Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hay không, sẽ là những thời điểm then chốt để quan sát vận mệnh chính trị của ông. Việc ông Uông Dương có được “triệu hồi” hay ông Trương Hựu Hiệp có tiếp tục dẫn dắt thanh trừng quân đội hay không cũng sẽ tiếp tục hé lộ sự thật đằng sau dòng chảy ngầm trong chính trường Trung Quốc.

Thời đại Tập Cận Bình, có lẽ, đang dần khép lại.