Putin cảnh báo Bush từ năm 2008: Nga-Mỹ đối đầu lâu dài nếu Ukraine gia nhập NATO

Tài liệu Mỹ giải mật cho thấy Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần cảnh báo Tổng thống Mỹ George W. Bush rằng việc lôi kéo Ukraine gia nhập NATO sẽ tạo ra đối đầu lâu dài giữa Nga và Mỹ. Ông Putin cho rằng NATO mở rộng sát biên giới Nga là mối đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia và có thể gây bất ổn nghiêm trọng trong nội bộ Ukraine. Những cảnh báo này, được đưa ra từ đầu những năm 2000 và đặc biệt năm 2008, phản ánh quan điểm nhất quán của Moskva về NATO và được xem là bối cảnh lịch sử quan trọng của căng thẳng Nga–Ukraine hiện nay.

Theo tờ RT và TASS, các bản ghi cuộc đối thoại giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ George W. Bush từ 2001 đến 2008 vừa được Mỹ giải mật và công bố bởi National Security Archive (Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia Hoa Kỳ).

Trong cuộc gặp vào 6/4/2008, ông Putin nói với ông Bush rằng nếu Ukraine gia nhập NATO, điều đó sẽ tạo ra một “vùng xung đột lâu dài” giữa Nga và Mỹ, dẫn đến đối đầu kéo dài trong tương lai.

Ông Putin giải thích rằng điều này khiến các căn cứ NATO và hệ thống vũ khí được đưa sát biên giới Nga, tạo đe dọa trực tiếp đối với an ninh Nga.

Đặc biệt, trong cuộc đối thoại từ tận năm 2001, ông Putin cũng đã nói rằng việc Ukraine gia nhập liên minh này sẽ tạo ra đối đầu lâu dài giữa Nga và Mỹ và gây bất ổn trong khu vực.

Ông còn chỉ trích rằng Ukraine là một quốc gia “được tạo ra nhân tạo” và cũng nhắc tới việc ý kiến người dân Ukraine không đồng nhất, và một phần lớn dân số (khoảng 1/3, ~17 triệu người) là người Nga — điều có thể gây bất ổn nội bộ nước Nga nếu tiến trình gia nhập được thúc đẩy.

Cũng trong các bản ghi từ 2001, ông Putin nhắc tới sự kiện lịch sử rằng Liên Xô từng tìm cách xin gia nhập NATO vào năm 1954, một minh chứng cho thấy ông Putin không muốn Moskva “bị loại trừ” khỏi NATO cũng như đứng ngoài các cấu trúc an ninh của Châu Âu cùng thế giới tự do.

Đặc biệt, ông Putin cho rằng rất nhiều điều kiện đã thay đổi hoàn toàn sau Chiến tranh Lạnh, khiến Nga có thể trở thành một “đồng minh” với các quốc gia trong NATO.

Thái độ của ông Bush trong tài liệu

Theo bản ghi, khi ông Putin đưa ra cảnh báo về Ukraine/NATO, ông Bush không phản bác trực tiếp nhưng thay vào đó nhấn mạnh rằng ông đánh giá cao việc ông Putin nói thẳng quan điểm của mình về NATO— một nhận xét mang tính ngoại giao hơn là đồng ý với quan điểm của Putin.

Kết nối lịch sử

Ông Putin sau này (trong các phát biểu gần đây) vẫn nhắc lại rằng tại Hội nghị thượng đỉnh Bucharest 2008, NATO tuyên bố “cánh cửa gia nhập mở cho Ukraine và Georgia”, và ông cho rằng đây là một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn tới căng thẳng lâu dài giữa Nga và phương Tây.

Thiên Vân, theo RT, TASS, RBC-Ukraine