Thượng đỉnh khí hậu: Mỹ đặt mục tiêu cắt giảm phát thải vào 2030; TQ không đưa ra cam kết mới

Các nhà lãnh đạo từ khắp nơi trên thế giới hôm thứ Năm (22/4) đã kêu gọi hợp tác để giảm khí thải nhà kính, hướng tới mục tiêu cuối cùng là không phát thải carbon trong nỗ lực giảm thiểu cái được gọi là “một hành tinh đang nóng lên nhanh chóng.”

Phát biểu trước 40 nhà lãnh đạo từ sáu Châu lục, người chủ trì hội nghị thượng đỉnh Joe Biden nêu lý do cần phải cân bằng giữa chi phí và trách nhiệm.

Trong nỗ lực “làm gương” và báo hiệu rằng Mỹ muốn khôi phục lại vai trò lãnh đạo khí hậu của mình, ông Biden cam kết rằng Mỹ sẽ cắt giảm một nửa lượng khí thải nhà kính so với mức năm 2005 vào năm 2030.

“Đây là thời điểm nguy hiểm nhưng cũng là thời điểm của những khả năng phi thường,” ông nói trong một bài phát biểu ngắn trước các nhà lãnh đạo thế giới. “Chúng tôi thực sự không có lựa chọn nào khác. Chúng ta phải hoàn thành việc này”.

Việc Washington đăng cai tổ chức hội nghị thượng đỉnh vào Ngày Trái đất và cam kết của Biden tăng cường hỗ trợ tài chính cho các nước đang phát triển nhằm hạn chế khí thải được đưa ra sau khi Mỹ ký lại Thỏa thuận Paris mà cựu tổng thống Donald Trump đã rút khỏi. 

Phát biểu từ Bắc Kinh, ông Tập cho biết tầm quan trọng của các chính sách môi trường lành mạnh đối với sự phát triển, công lý và công bằng xã hội.

Ông nói: “Chúng ta nên bảo vệ thiên nhiên và bảo tồn môi trường, giống như chúng ta bảo vệ đôi mắt của mình,” ông nói thêm rằng các quốc gia đang phát triển đóng vai trò quan trọng đối với sự tiến bộ toàn cầu. “Chúng tôi phải cam kết thực hiện một cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm.”

Chủ tịch Trung Quốc cũng cam kết “kiểm soát chặt chẽ” các nhà máy nhiệt điện than trong kế hoạch 5 năm hiện tại của Trung Quốc và “giảm dần” trong 5 năm tiếp theo.

Ông nói thêm, những bước này và các bước khác của Trung Quốc – bao gồm nỗ lực xây dựng Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường xanh, chương trình cơ sở hạ tầng đặc trưng của Trung Quốc – “đòi hỏi những nỗ lực phi thường của Trung Quốc”.

Tuy vậy, Trung Quốc – nước phát thải carbon lớn nhất thế giới đã không có cam kết nào mới mẻ hơn so với những gì đã nói.

Trong cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh, các quan chức Trung Quốc đã bảo vệ việc ông Tập không có những cam kết mới cụ thể, nói rằng không nên sử dụng biến đổi khí hậu như một “công cụ địa chính trị”.

Xie Zhenhua, đặc phái viên về biến đổi khí hậu của Trung Quốc cho biết: “Chúng ta đang ở một giai đoạn phát triển khác với Mỹ và châu Âu,” đồng thời cho biết thêm rằng tiến độ của Trung Quốc đối với trung hòa carbon nhanh hơn so với các kế hoạch của Mỹ và châu Âu mặc dù có “những khó khăn to lớn” trong việc tái cơ cấu nền kinh tế.

Ông Xie cho biết Bắc Kinh và Washington đã nối lại đối thoại về khí hậu, đồng thời nói thêm rằng một nhóm làm việc chung về biến đổi khí hậu có thể sớm được thành lập ngay cả khi cả hai nước đồng ý công bố kế hoạch tương ứng của họ trước tháng 11.

Trung Quốc và Mỹ tuần trước đã đồng ý hợp tác để “khẩn cấp” hạn chế biến đổi khí hậu sau khi đặc phái viên của Mỹ về khí hậu John Kerry gặp người đồng cấp Trung Quốc Xie tại Thượng Hải.

Các nghị sĩ Cộng hòa của Quốc hội Mỹ đã bày tỏ lo ngại rằng việc hợp tác với Bắc Kinh về các vấn đề khí hậu có thể làm suy yếu Mỹ trong các cuộc đàm phán với Bắc Kinh liên quan đến các mối quan tâm khác, bao gồm nhân quyền, Biển Đông và vai trò của các công ty nhà nước trong nền kinh tế.

Năm ngoái, Bắc Kinh tuyên bố rằng họ đặt mục tiêu đạt mức phát thải carbon dioxide cao nhất vào năm 2030 và không phát thải ròng vào năm 2060, mục tiêu mà ông Tập nhắc lại hôm thứ Năm. Vào tháng 3, Đảng Cộng sản đã cam kết giảm 18% lượng khí thải carbon trên một đơn vị sản lượng kinh tế trong kế hoạch 5 năm tới, phù hợp với mục tiêu của nó trong 5 năm trước đó.

Các quan chức Mỹ bày tỏ hy vọng rằng Trung Quốc – nước tiếp tục xây dựng và cung cấp tài chính cho các nhà máy nhiệt điện than – có thể củng cố thêm các mục tiêu về môi trường, nhưng Trung Quốc đã từ chối với lý do họ là một nước đang phát triển.

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Âu đưa ra một số cam kết chi tiết và mạnh mẽ khi Thủ tướng Đức Angela Merkel kêu gọi các quốc gia xem sự phục hồi kinh tế sau đại dịch là cơ hội để đầu tư vào năng lượng tái tạo và định hình lại nền kinh tế của họ.

Bà Merkel và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhấn mạnh thỏa thuận của Liên minh châu Âu hôm thứ Tư nhằm mục tiêu cắt giảm lượng khí thải nhà kính ròng ít nhất là 55% vào năm 2030 so với mức năm 1990.

Ông Macron cũng công nhận vai trò quan trọng của “tài chính xanh” trong việc chi trả và cung cấp các động lực cho những hành vi bị thay đổi do biến đổi khí hậu

Ông nói: “Nếu chúng ta không định giá carbon, sẽ không có sự chuyển đổi nào,” ông nói thêm: “Hãy tiến nhanh hơn trong việc hợp tác về đổi mới và công nghệ đột phá, điều này sẽ cho phép chúng ta vượt lên thách thức và thúc đẩy giảm chi phí.”

Cam kết về khí hậu của Biden ít tham vọng hơn mục tiêu của EU và thấp hơn mục tiêu sắp tới của Vương quốc Anh là giảm 78% vào năm 2035 so với mức năm 1990.

Tuy vậy, các nhà lãnh đạo châu Âu đã hoan nghênh việc Washington trở lại vai trò lãnh đạo khí hậu.

Bà Merkel nói: “Tôi rất vui khi thấy Hoa Kỳ đã trở lại. “Không thể nghi ngờ gì về việc thế giới cần sự đóng góp của quý vị nếu chúng ta thực sự muốn hoàn thành các mục tiêu tham vọng của mình”.

Các bài phát biểu hôm thứ Năm được cho là “tràn ngập ngôn ngữ sâu sắc và các mục tiêu cao cả,” theo SCMP. Tuy vậy, thử thách thực sự sẽ đến khi các quốc gia khác nhau cam kết các mục tiêu chi tiết liên quan đến các lợi ích kinh tế.

Liên Hợp Quốc dự kiến ​​sẽ tổ chức các cuộc đàm phán tại Glasgow, Scotland vào tháng 11, nơi khoảng 200 chính phủ sẽ được yêu cầu trình bày những gì mỗi chính phủ sẵn sàng làm.

Xuân Lan 

Xem thêm: