3.000 trẻ em Việt Nam bị đưa sang Anh làm nô lệ

Giống như nhiều trẻ em Việt Nam, Hiền đã được đưa đến Anh để sống đời nô lệ hiện đại. Em đã phải vào tù vì tội trồng cần sa. Trong bài phóng sự thực hiện năm 2015, các ký giả tờ báo Anh The Guardian đề cập đến các băng nhóm tội phạm gốc Việt sử dụng trẻ em đưa từ Việt Nam sang và những khó khăn trong việc chống nô dịch trẻ em tại Anh. 

Năm 10 tuổi Hiền được đưa sang Anh. Em không biết mình đang ở đâu và đã từng ở những nơi nào. Em chỉ biết rằng mình ở đây để làm việc. Kể từ khi em chui ra khỏi thùng xe tải sau khi băng qua thị trấn biên giới Calais 7 năm trước, ký ức của em toàn là những trải nghiệm khốn khổ và bị bóc lột. Em đã trở thành một nô lệ lao động, bị bán vào các vườn trồng cần sa, bị lạm dụng và đánh đập, cuối cùng lại bị truy tố và tống vào tù. Đó là một cuộc sống khủng bố, cô lập và đau đớn.

Hiền không phải là trường hợp duy nhất. Cậu là một trong khoảng 3.000 trẻ em Việt Nam đang bị lao động cưỡng bức ở Anh, được sử dụng cho các lợi ích kinh tế của các băng nhóm tội phạm điều hành nhà máy sản xuất cần sa, các quán làm móng, nhà máy sản xuất quần áo, nhà thổ và nô lệ tại gia. Những đứa trẻ này bị thu phí khoảng 25.000 bảng Anh cho một chuyến đi đến Anh, tổng cộng tất cả chúng nợ những kẻ buôn người số tiền khoảng 75 triệu bảng.

Trong khi nhận thức về vấn đề buôn bán người đang gia tăng, thì các chuyên gia cảnh báo rằng chính quyền Anh không thể theo kịp tốc độ của các băng đảng người Việt tại Anh, những băng đảng này đang tuyển dụng và khai thác trẻ em trong những ngành công nghiệp tội phạm như buôn lậu súng, sản xuất ma tuý đá và các đường dây mại dâm.

Philip Ishola, cựu Giám đốc Cục Phòng chống Buôn người Vương quốc Anh cho biết: “Theo tính toán của chúng tôi thì có khoảng 3.000 trẻ em Việt Nam tại Anh đang bị các băng nhóm tội phạm sử dụng để kiếm lợi”.

“Hiện tại, cảnh sát và các cơ quan chức năng thấy rằng những trẻ em bị buôn bán đang bị buộc phải làm việc trong các vườn cần sa, nhưng điều này chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Thông thường, một đứa trẻ sẽ không chỉ bị bóc lột trên một trang trại cần sa mà còn theo nhiều cách khác nhau. Điều này đang xảy ra ngay dưới mũi chúng ta và những điều đang làm không đủ để ngăn chặn vấn nạn này“.

Cảnh sát thừa nhận rằng họ đang phải vật lộn với tốc độ tăng trưởng của các băng nhóm tội phạm người Việt được đa dạng hóa và mở rộng hoạt động trên khắp nước Anh,  Scotland và Bắc Ireland.

Thanh tra Steven Cartwright, người đứng đầu đơn vị cảnh sát Scotland phụ trách phòng chống buôn bán người cho biết: “Ngay bây giờ chúng tôi chỉ chiến đấu trong các chiến hào, chiến đấu trong các quán làm móng (nail).

Điều quan trọng là chúng tôi cần hiểu được các phương thức mới mà băng nhóm đang tiến hành, vì vậy, chúng ta cần ngăn chặn nhu cầu tại một đầu hoặc hạn chế khả năng kiếm tiền của chúng tại đầu khác”.

Hành trình của Hiền đến Vương quốc Anh bắt đầu khi em bị đưa khỏi làng lúc 5 tuổi bởi một người tự xưng là chú của em. Là trẻ mồ côi, Hiền không có sự lựa chọn nào khác ngoài làm theo những gì được bảo. Em đã trải qua 5 năm di chuyển bằng đường bộ, hoàn toàn không biết những nước mà mình đã đi qua từ Việt Nam trước khi bị buôn lậu qua Đường hầm eo biển Anh Channel và bị đưa đến một căn nhà ở Luân Đôn. Tại đây, trong ba năm tiếp theo em bị ép làm nô lệ tại gia, phải nấu nướng và dọn dẹp cho nhóm những người Việt Nam ra vào nhà nơi em bị giam giữ.

Những người đàn ông trong ngôi nhà này đánh đập và ép Hiền uống rượu cho đến khi em phát bệnh. Còn những thứ khác đã xảy ra mà em vẫn không thể nói. Không bao giờ được phép ra khỏi nhà, Hiền được bảo rằng nếu cố gắng trốn thoát, cảnh sát sẽ bắt giữ và đưa em vào tù.

Hiền kể rằng trong suốt thời gian trong ngôi nhà đó, nhiều trẻ em Việt Nam khác cũng được đưa tới. Những đứa trẻ này nói với Hiền rằng chúng ở đây để làm việc và để trả nợ cho gia đình ở quê. Chúng ở lại một vài ngày và sau đó lại được đưa đi, Hiền không bao giờ nhìn thấy chúng một lần nữa. Sau đó, Hiền trở thành người vô gia cư sau khi bị ông “chú” bỏ rơi. Em phải ngủ trong công viên và bới thức ăn thừa trong thùng rác. Cuối cùng em gặp một cặp vợ chồng người Việt, họ cho em một nơi để ở nhưng yêu cầu phải làm việc trong vườn cần sa trong căn hộ ở thành phố Manchester và sau đó chuyển sang Scotland.

Trong lời khai với cảnh sát, Hiền nói không biết những cây này là gì, mặc dù bây giờ cậu hiểu rằng chúng đáng giá rất nhiều tiền. Cậu đã chăm sóc những cây này, sử dụng thuốc trừ sâu khiến cậu bị bệnh và chỉ rời toà nhà để giúp vận chuyển lá đi sấy khô ở một nới khác. Cậu đã bị khóa kín trong phòng, đe dọa, đánh đập và hoàn toàn bị cô lập khỏi thế giới bên ngoài.

“Cháu không bao giờ được trả tiền để làm việc ở đó”, Em nói. “Cháu không ở lại đó vì tiền mà vì sợ và hy vọng toàn bộ chuyện này sẽ sớm kết thúc“.

Khi cảnh sát đến, họ chỉ thấy Hiền bên cạnh những cây thuốc phiện. Em kể lại câu chuyện của mình cho cảnh sát, nhưng vẫn bị gửi đến tổ chức quản lý tội phạm vị thành niên ở Scotland, nơi em bị tạm giam 10 tháng vì tội trồng cần sa. Em chỉ được thả sau khi có sự can thiệp của một công tố viên hoàng gia, người giúp Hiền xác nhận rằng em chỉ nạn nhân của hoạt động buôn bán người.

Những đứa trẻ như Hiền là mồi ngon cho các băng nhóm buôn bán người hoạt động ngày càng tinh vi giữa Anh và Việt Nam. Trẻ em chiếm một phần tư trong số lượng ước tính 13.000 người bị buôn bán vào Anh mỗi năm, và trẻ em Việt Nam là nhóm trẻ em lớn nhất bị buôn bán tới đây. Văn phòng Liên Hiệp Quốc về ma túy và Tội phạm ước tính rằng 30 trẻ em Việt Nam đã đến Anh bất hợp pháp mỗi tháng bằng các tuyến đường buôn lậu.

“Trẻ em là một tài sản ngày càng có giá trị đối với các băng nhóm tội phạm vì chúng dễ kiếm, dễ bị đe dọa và khai thác, bó lột, dễ bị giữ cô lập và không ý thức được những gì thực sự đang xảy ra xung quanh, điều này làm chúng ít có khả năng tiết lộ bất kỳ điều gì hữu dụng cho cảnh sát”, Ishola nói.

Khi nói đến trẻ em Việt Nam, ông nói, nước này vẫn còn chuộng suy nghĩ coi đứa trẻ đi nước ngoài như con gà đẻ trứng vàng, vì chúng trẻ gửi tiền về chu cấp cho gia đình. Tư duy này được các băng đảng khai thác bằng cách lừa gia đình tin rằng con của họ đang có công việc hợp pháp ở Anh quốc.

“Trong suốt cuộc hành trình đến Vương quốc Anh, những kẻ buôn người liên tục đòi bọn trẻ tiền phí ngày càng nhiều và khi đến nơi, áp lực phải trả món nợ khổng lồ này là một yếu tố chính gây tổn thương cho những đứa trẻ khiến chúng mắc kẹt trong trại lao động cưỡng bức“, ông nói. “Khi đến nơi, những đứa trẻ này phải đối mặt với hoạt động tội phạm có hệ thống tổ chức chặt chẽ, với các phương pháp kiểm soát khác nhau từ bạo lực thân thể tàn nhẫn đến sự câu thúc đòi nợ. Ngay cả trước khi chúng đến, cái bẫy đã được giăng sẵn”.

Thành viên thuộc cộng đồng người Việt ở Luân Đôn nói với tờ báo The Observer rằng họ thấy một sự bùng nổ hoạt động buôn bán trẻ em được điều hành bởi băng nhóm tội phạm hoạt động trên các vùng phụ cận trong những năm gần đây. “Một số em và nạn nhân đã nói với tôi rằng họ phải mất 25.000 bảng Anh để đến Anh quốc“, một lãnh đạo cộng đồng người Việt không muốn nêu tên tại Luân Đôn nói. “Chúng đến với món nợ và chúng không được phép rời đi cho đến khi kiếm đủ tiền trả nợ. Đó là chế độ nô lệ và bóc lột”.

Giống như Hiền, nhiều trẻ em bị bán vào làm việc tại các trang trại cần sa. Mối liên hệ giữa buôn bán trẻ em và công nghiệp cần sa ở Vương quốc Anh đã và đang gia tăng, trong đó trẻ em Việt Nam vào nhóm có nguy cơ cao nhất. Theo một báo cáo năm 2014 của Tổ chức Phi chính phủ Chống nô lệ quốc tế, hầu hết nạn nhân tiềm tàng của nạn buôn bán người liên quan đến cần sa là người Việt Nam và hơn 80% là trẻ em. Sau đó, nhiều trong số những đứa trẻ này bị truy tố bởi hệ thống tư pháp Anh, mặc dù nhiều người bị xác định là có thể là nạn nhân của nạn buôn bán người. Việc này khiến trẻ em Việt Nam trở thành nhóm nhân chủng lớn thứ hai bị giam giữ tại các trung tâm cải tạo thanh thiếu niên trên khắp nước Anh.

Những băng đảng người Việt đã có lịch sử thống trị công nghiệp thương mại cần sa trị giá 1 tỷ bảng của Vương quốc Anh và đóng vai trò lớn trong việc tăng tỷ lệ trồng cần sa trong nhà ở Anh từ 15% năm 2005 lên đến 90% trong năm 2015. Ngành nghề trái phép này đem lại nguồn lợi nhuận khổng lồ, số lượng các nhà vườn cần sa tại Anh đã tăng 150% trong vòng hai năm qua, tuy sức mạnh bang đảng đã suy yếu nhờ sự can thiệp của cảnh sát cũng như sự cạnh tranh từ những bang đảng người Anh. Hiện tại, những tổ chức trồng cần sa người Việt này đang tìm kiếm những cách thức kiếm tiền mới, hiệu quả hơn.

“Xét về mặt thực thi pháp luật, tôi nghĩ rằng chúng tôi đi chậm mất cả hai năm“, Daniel Silverstone, một nhà tội phạm học tại Đại học Thủ đô Luân Đôn, người đã viết nhiều về các băng đảng người Việt tại Anh nói.

“Bọn buôn người đã thay đổi cách thức làm việc trong những năm gần đây để đối phó trực tiếp với sự chú ý và can thiệp của pháp luật. Một vài năm trước, các trang trại cần sa này là gần như là hình thức kinh doanh duy nhất, nhưng lợi ích kinh doanh của chúng giờ đây đã trở nên đa dạng hơn nhiều. Vì vậy, chúng ta đang thấy một sự mở rộng vào Scotland và Bắc Ireland, sử dụng các quán làm móng để thực hiện nô lệ lao động và rửa tiền, chuyển sang các loại ma tuý như ma tuý đá“. Điều này có nghĩa là trẻ em, là một phần không thể thiếu trong hoạt động của băng nhóm, cũng đang bị đưa tới những khu vực khác để bóc lột. “Khi sự kiểm soát buôn bán cần sa nội địa giảm một chút, chúng quay ra tìm cách tối đa lợi nhuận từ những trẻ em bằng bất cứ cách nào có thể“, ông nói thêm.

Cảnh sát London nói rằng hiện tại nhận thức về tính phức tạp của hoạt động buôn bán trẻ em của Anh đã gia tăng rất nhiều nhưng bản chất khép kín của cộng đồng người Việt đã làm mọi việc khó khăn hơn. “Một thách thức liên tục đối với chúng tôi là xây dựng con đường để bước vào cộng đồng này“, Phil Brewer, người đứng đầu đơn vị phòng chống buôn bán người và bắt cóc nói. “Chúng tôi thường chỉ phát hiện ra một đứa trẻ khi thực hiện đột kích và tìm thấy một người nào đó trong nhà máy cần sa hay cửa hàng làm móng, nhưng thường người này đã bị nhiều hình thức bóc lột trước khi chúng tôi tiếp cận được“.

Parosha Chandran, luật sư nhân quyền hàng đầu và chuyên gia Liên Hiệp quốc về buôn bán người, cho biết trẻ em Việt Nam bị buộc tội trồng cần sa đã trải qua nhiều cuộc buôn bán khác trước khi được di chuyển đến các trang trại cần sa.

“Trẻ em Việt Nam bị đưa sang đây hiếm khi là đối tượng của chỉ một hình thức lao động cưỡng bức. Tôi đã gặp nhiều trường hợp mà những đứa trẻ này phải chịu một loạt các loại bóc lột. Ví dụ, một trong những trường hợp tôi gặp, đứa trẻ bị buộc phải trông nom nhà cửa và chăm sóc con cái cho gia chủ, trong khi cậu ta cũng chỉ là một đứa trẻ. Sau đó cậu bị đưa đến làm công việc dọn dẹp trong một quán làm móng, rồi lại bị chuyển đến một nơi khác để may nhãn trên quần áo, cuối cùng chúng đưa cậu tới vườn trồng cần sa“.

Vào tháng Ba, Vương quốc Anh lần đầu tiên thông qua Luật Nô lệ Hiện đại, Luật này nhằm tăng truy tố kẻ buôn người và bảo vệ tốt hơn nạn nhân bị bắt làm nô lệ tại Anh. Tuy nhiên, Chandran nói rằng trẻ em Việt Nam vẫn bị truy tố vì trồng thuốc phiện trong khi những kẻ buôn người thì được tự do.

Chandran nói: “Luật Nô lệ thời hiện đại tập trung vào việc truy tố là sai lầm và các quy định của nó không bảo vệ đầy đủ các quyền của trẻ em bị buôn bán. Chúng ta là một nước dân chủ, chúng ta cần tìm ra giải pháp lâu dài để bảo vệ các em tránh khỏi những hãm hại trong suốt phần đời còn lại”.

Tại một nơi ở an toàn cho nạn nhân của vấn nạn buôn bán trẻ em do tổ chức từ thiện Love146 điều hành, Lynne Chitty, Giám đốc chi nhánh tại Anh, nói rằng bà đã giúp khoảng 40 đến 50 trẻ em Việt Nam cố gắng xây dựng lại cuộc sống của chúng sau những trải nghiệm từ nạn buôn người.

“Chúng tôi đã chứng kiến nhiều trẻ em đã bị bóc lột theo nhiều cách, để tối đa hóa lợi nhuận có thể đạt được từ chúng. Gần đây, chúng tôi có một thân chủ đang sống trong tình trạng nô lệ tại gia, buộc phải làm việc trong một quán nail bar cả ngày, mỗi buổi chiều được đưa đến một nhà thổ và bị bóc lột ở đó cả đêm“.

Phương pháp sử dụng để dụ dỗ trẻ em từ Việt Nam sang Anh cũng trở nên ngày càng phức tạp, trong đó những kẻ buôn người sử dụng đến cả truyền thông xã hội.

“Trẻ em Việt Nam được đưa sang Anh, được những người Việt trưởng thành nhận và bị bắt làm việc”, Swat Pandi, thuộc Trung tâm tư vấn về vấn nạn buôn bán trẻ em của NSPCC cho biết. “Đứa trẻ cảm thấy mắc nợ người lớn vì thức ăn và nơi ở, và được bảo chúng phải trả ơn lại bằng cách chăm sóc cây cần sa. Những đứa trẻ này chịu đựng mức độ cao của sự bỏ rơi, lạm dụng tình cảm và trong trường hợp không có bất kỳ yếu tố bảo vệ nào, thì rất dễ bị lạm dụng thể chất và tình dục“.

Theo bà Chitty, mặc dù, chính phủ cam kết chấm dứt chế độ nô lệ thời hiện đại và luật chống nô lệ của Anh lần đầu tiên được thông qua, vẫn không có sự thay đổi nào về số lượng trẻ em Việt Nam tới cầu cứu tổ chức từ thiện của bà.

Bà nói: “Công việc vẫn nhiều như bình thường. Chúng tôi vẫn còn có một vấn đề trong việc bảo vệ ngay lập tức và sắp xếp việc làm thích hợp cho trẻ em bị buôn bán. Và những người trẻ này vẫn đang bị định tội bởi tòa“.

Ngay cả khi một đứa trẻ được cứu thoát khỏi đường dây buôn người và an toàn dưới sự chăm sóc của chính quyền địa phương, đứa trẻ đó vẫn có khả năng quay lại với sự kiểm soát của những kẻ buôn người. Năm 2013, một báo cáo của thinktank độc lập thuộc Trung tâm Công lý xã hội kết luận rằng 60% trẻ em nạn nhân dưới sự chăm sóc của chính quyền địa phương đã mất tích, gần một phần ba trong số chúng biến mất trong vòng một tuần đến nơi ở mới. Hầu hết không bao giờ tìm thấy lại một lần nữa. Có sự gia tăng những báo cáo về việc trẻ em bị tái buôn bán từ nhà chăm sóc hay khi chúng đã được cấp quy chế tị nạn.

“Tôi không nghĩ là chúng ta hiểu được toàn bộ tình hình khó khăn”, Thám tử Thanh tra Cartwright nói. “Mặc dù có những ý định tốt nhất nhưng tôi nghĩ rằng chúng ta không cung cấp được bất cứ điều gì để thuyết phục những đứa trẻ này ở lại. Nhiều đứa trẻ sẽ bị tái buôn bán bởi vì chúng ta không cho chúng một lựa chọn tốt hơn so với những kẻ buôn người“.

Hiền đang cố gắng xây dựng lại cuộc sống của mình sau khi được cấp quy chế tị nạn ở Scotland, nhưng em đang gặp khó khăn để tìm lại bình an sau những chấn thương tâm lý.

“Cháu vẫn còn lo sợ rằng những kẻ buôn người sẽ tìm đến nhà. Nhưng cháu biết rằng lần này cháu sẽ nhờ giúp đỡ. Cháu nghĩ rằng ở đây có công lý nhưng cháu ước rằng họ đã không giữ cháu trong tù lâu như vậy. Bằng câu chuyện của mình, cháu muốn mọi người hiểu được những gì cháu đã phải trải qua ở đây”.

Nô lệ hiện đại tại Anh qua những con số:

• Văn phòng Chính phủ ước tính rằng có khoảng 10.000 đến 13.000 người là nạn nhân của chế độ nô lệ thời hiện đại tại Anh.
• Các ước tính cho rằng có thể có khoảng 100 trẻ em bị buôn bán mỗi tuần vào Anh. Phụ nữ từ Alban và Nigeri, kể cả người lớn, là nhóm nạn nhân tiềm tàng lớn nhất, trong khi đó  nhóm người Việt Nam là nhóm nạn nhân nam lớn nhất. Trẻ em Anh là nhóm trẻ em bị buôn bán nhiều nhất, trong khi trẻ em Việt Nam là nhóm trẻ em ngoại quốc lớn nhất bị bóc lột tại Anh.
• Cơ quan phòng chống tội phạm quốc gia báo cáo có sự gia tăng 34% nạn nhân buôn người vào năm 2014 so với một năm trước đó. Người lớn chủ yếu là nạn nhân của lạm dụng tình dụng, trong khi trẻ vị thành niên bị bóc lột sức lao động.
• Hiệp hội các Quốc gia phòng chống tội ác trẻ em (NSPCC) nói rằng 51% toàn bộ những thanh thiếu niên tìm đến trung tâm tư vấn buôn bán trẻ em từ Việt Nam đã được báo cáo là mất tích cùng một thời điểm.
• Tổ chức Chống Nô lệ Quốc tế nói rằng trong số các nạn nhân bị buôn bán cho hoạt động trồng cần sa, 96% là từ Việt Nam và 81% trong số đó là trẻ em.
• Gần 25% nạn nhân của hoạt động buôn người là trẻ em.
• Các cơ quan báo cáo rằng một nạn nhân bị bán cùng với khoản nợ với giá khoảng 30.000 bảng Anh cho một kẻ buôn người khác để sử dụng trong nhiều hoạt động bóc lột, trong đó có bao gồm nô lệ tình dục, làm nô lệ tại gia và trồng cần sa.
• Trong số trẻ em bị buôn bán đã biến mất, NSPCC cho biết vào năm 2012 rằng khoảng 58% đang được khai thác cho hoạt động tội phạm và trồng cần sa.

Theo The Guardian

Xem thêm: