Tổng thư ký NATO: Phản đối việc tách rời quốc phòng EU khỏi Mỹ

Tổng Thư ký NATO Mark Rutte mới đây đã lên tiếng về định hướng phòng thủ của châu Âu, cho biết ông không đồng tình với những quan điểm kêu gọi Liên minh châu Âu “tách rời” khỏi Mỹ trong các vấn đề an ninh và quân sự, đồng thời nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn là đối tác an ninh then chốt và đáng tin cậy nhất của NATO.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn Hãng thông tấn Đức (dpa) hôm thứ Năm tuần trước (25/12), ông Rutte cho rằng châu Âu hiện nay đúng là cần phải gánh vác trách nhiệm lớn hơn về năng lực quốc phòng cũng như nguồn lực tài chính. Tuy nhiên, những nỗ lực này cần được tiến hành trong khuôn khổ liên minh xuyên Đại Tây Dương, thay vì xây dựng một cấu trúc an ninh mới nhằm loại trừ vai trò của Mỹ. Theo ông, Mỹ trong tương lai vẫn sẽ duy trì sự hiện diện quân sự tại châu Âu và tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong cơ chế phòng thủ tập thể.

Liên quan đến các cuộc thảo luận trong nội bộ châu Âu về khái niệm “tự chủ chiến lược”, ông Rutte thẳng thắn cho rằng việc đồng nhất quá trình xây dựng năng lực quốc phòng với việc làm suy yếu NATO là điều không thực tế và không phù hợp với lợi ích an ninh của chính châu Âu.

Ông cũng chỉ ra rằng xét về quy mô kinh tế và nguồn lực quân sự, các trụ cột chính của NATO vẫn nằm ngoài Liên minh châu Âu, đặc biệt là Mỹ, khiến cho sự hợp tác châu Âu – Mỹ trở nên “không thể thay thế”.

Phản hồi các quan điểm về phòng thủ tự chủ của châu Âu

Những phát biểu trên của ông Rutte được xem là lời đáp lại các đề xuất gần đây từ Chủ tịch Nhóm nghị sĩ lớn nhất tại Nghị viện châu Âu – Nhóm Đảng Nhân dân châu Âu (EPP) – ông Manfred Weber.

Trước đó, trong cuộc phỏng vấn với Tập đoàn Truyền thông Funke (Đức), ông Weber cho rằng trong bối cảnh chính trường Mỹ tiềm ẩn nhiều bất định, châu Âu cần chuẩn bị cho mức độ tự chủ quốc phòng cao hơn. Ông thậm chí còn đề xuất rằng trong các thỏa thuận an ninh tương lai dành cho Ukraine, lực lượng châu Âu có thể đảm nhiệm vai trò gìn giữ hòa bình dưới lá cờ của Liên minh châu Âu.

Liên quan đến vấn đề này, ông Mark Rutte tái khẳng định rằng việc châu Âu tăng cường năng lực quốc phòng không nên bị diễn giải như một quá trình “phi NATO hóa” hay “phi Mỹ hóa”. Ông nhấn mạnh rằng NATO là một liên minh an ninh vượt ra ngoài khuôn khổ của Liên minh châu Âu, và chính logic vận hành của tổ chức này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ ở mức cao giữa châu Âu và Mỹ.

An ninh Bắc Cực và răn đe Nga

Khi đề cập đến các vấn đề an ninh rộng hơn, ông Rutte cho rằng Mỹ và châu Âu, trong khuôn khổ NATO, có những mối quan tâm chiến lược chồng lấn sâu sắc, đặc biệt là tại khu vực Bắc Cực và Bắc Đại Tây Dương. Ông lưu ý rằng khi Nga và Trung Quốc gia tăng hoạt động tại Bắc Cực, tình hình an ninh của khu vực này trở nên quan trọng không kém đối với cả hai bờ Đại Tây Dương, và chỉ có hành động phối hợp mới có thể tạo ra một thế phòng thủ hiệu quả.

Ông Rutte đồng thời dẫn lại một số đánh giá tình báo cho rằng Nga trong vài năm tới có thể trở thành mối đe dọa thực chất đối với NATO. Ông tái khẳng định nguyên tắc phòng thủ tập thể theo Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, nhấn mạnh rằng nếu bất kỳ quốc gia thành viên nào bị tấn công, toàn bộ liên minh sẽ đáp trả. Theo ông, chỉ cần NATO tiếp tục gia tăng đầu tư quốc phòng và duy trì mức độ hỗ trợ đối với Ukraine, liên minh đã đủ khả năng tạo ra sức răn đe đáng tin cậy.

Đức được xem là “người dẫn đầu” của châu Âu

Trong cùng cuộc phỏng vấn, ông Rutte cũng dành nhiều lời đánh giá tích cực cho chính sách quốc phòng của Đức. Ông cho biết Berlin đang lên kế hoạch nâng chi tiêu quốc phòng lên mức tương đương 3,5% GDP trước năm 2029, sớm hơn đáng kể so với mốc năm 2035 mà NATO từng đề ra, qua đó thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ.

Theo ông Rutte, hiện nay Đức đang giữ vị thế dẫn đầu trong số các đồng minh châu Âu, và cách tiếp cận của Berlin đang tạo ra một hình mẫu quan trọng cho việc tăng cường năng lực phòng thủ chung của NATO.