Bộ trưởng Bộ Tài chính: Quỹ bình ổn giá xăng dầu là ‘quỹ đặc thù’

Trước các ý kiến trái chiều về việc Quỹ bình ổn giá xăng dầu không còn phù hợp với mục tiêu về bình ổn giá, không đảm bảo tính thị trường, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định quỹ này đã tạo “bước đệm” bình ổn giá, là “quỹ đặc thù”. 

• Giá xăng RON95 giảm hơn 1.100 đồng/lít, trích Quỹ bình ổn mất 600 đồng
• Giá xăng dầu có thể giảm tiếp nếu liên Bộ ngừng trích Quỹ bình ổn?

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc vừa có giải trình về các ý kiến của đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Giá (sửa đổi). Trong buổi thảo luận vào ngày 7/11, một số đại biểu Quốc hội cho rằng nên bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu do không phù hợp với mục tiêu về bình ổn giá, không đảm bảo tính thị trường. Một số khác cho rằng vẫn nên tiếp tục giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu làm công cụ điều tiết, ổn định tâm lý của người tiêu dùng trong một giai đoạn, nhất là khi xăng dầu có biến động bất thường.

Ngoài ra, có đại biểu đề nghị cần quy định chi tiết hơn về cơ chế quản lý, sử dụng, giám sát quỹ này để đảm bảo tính công khai, minh bạch.

Đề xuất bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã nhiều lần được các doanh nghiệp, chuyên gia đề xuất bỏ trước đó (24 doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu gửi thư đến Bộ Công thương, UBND TP.HCM, Sở Công thương TP.HCM hồi cuối tháng 8/2022 kiến nghị bỏ Quỹ bình ổn).

Chính Bộ Tài chính hồi tháng 6/2022 khi lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật Giá (sửa đổi) trình cấp có thẩm quyền cũng có kiến nghị Chính phủ xem xét bỏ Quỹ bình ổn giá để giá xăng dầu được vận động hoàn toàn theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, khi gửi Tờ trình Luật Giá (sửa đổi) để Quốc hội cho ý kiến trước khi thông qua tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV ngày 20/10, bộ này đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Luật Giá (sửa đổi).

Giải trình về nội dung thảo luận nói trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết Quỹ bình ổn giá xăng dầu là quỹ đặc thù, được lập theo nghị định 84/2009 về kinh doanh xăng dầu và các nghị định sửa đổi sau này (nghị định 83 và nghị định 95), tức là quỹ này đã tồn tại trước thời điểm Luật Giá 2012 được ban hành.

Theo Bộ Tài chính, trong giai đoạn vừa qua khi giá xăng dầu thế giới nhiều biến động, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã tạo “bước đệm” bình ổn giá và không để giá nhiên liệu trong nước tăng sốc.

Vẫn theo Bộ Tài chính, một số bộ, ngành, trong đó có Bộ Công thương khi được lấy ý kiến đã đề nghị vẫn duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Do đó, Chính phủ thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu và đưa ra các cơ chế để sử dụng công cụ quỹ này công khai, minh bạch hơn.

Vì thế, dự thảo Luật Giá (sửa đổi) bổ sung quy định và đưa thành một điều riêng về lập Quỹ bình ổn giá; Chính phủ sẽ đưa ra các quy định cụ thể về quản lý, sử dụng, theo dõi, giám sát và công khai, minh bạch quỹ – ông Phớc cho hay.

• Giá xăng có thể tăng lần 7 liên tiếp, Bộ Công thương nói gì về Quỹ bình ổn?

Theo Tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi), được trình bày trước Quốc hội ngày 2/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay tại báo cáo số 463-ĐGS của Đoàn giám sát Ủy ban Thường vụ Quốc hội về quỹ tài chính ngoài NSNN, tuy chưa kiến nghị bỏ quỹ nhưng cũng có nêu Quỹ bình ổn giá đã không còn phù hợp. Việc thu trước của người tiêu dùng 300 đồng/lít để tạo quỹ là nguyên nhân gây ra lạm phát thực tế và định kỳ điều chỉnh giá là nguyên nhân gây ra lạm phát kỳ vọng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết trong thời gian vừa qua, diễn biến giá mặt hàng xăng dầu phức tạp, khó dự báo nên công cụ Quỹ bình ổn giá vẫn cần thiết. Vì vậy, Chính phủ đã thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ quỹ này mà củng cố các cơ chế để tăng tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng quỹ.

Trên cơ sở đó, dự thảo luật quy định 4 biện pháp bình ổn giá có thời hạn gồm: (1) điều hòa, kiểm soát cung cầu; các biện pháp về tài chính, tiền tệ; (2) quy định giá cụ thể, giá tối đa, giá tối thiểu hoặc khung giá; (3) áp dụng biện pháp hỗ trợ về giá phù hợp với quy định của pháp luật và (4) cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Dự thảo Luật Giá (sửa đổi) gồm 8 chương, 72 điều hiện đang được trình Quốc hội xem xét, thông qua. Dự kiến ngày 11/11 tới, Quốc hội sẽ thảo luận tại nghị trường về dự thảo luật này.

Nguyễn Minh