Bộ Xây dựng: Đầu tư đường sắt quốc gia cần 2,26 triệu tỷ đồng

Theo dự thảo nghị quyết của Bộ Xây dựng, các dự án đường sắt quốc gia cần khoảng 2,26 triệu tỷ đồng, đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội và TP.HCM cần 3,25 triệu tỷ đồng từ ngân sách Trung ương và địa phương.

• Vingroup đề xuất xây đường sắt Hà Nội – Quảng Ninh tốc độ 300 km/h
• Trung Quốc hỗ trợ Việt Nam triển khai dự án đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng

Bộ Xây dựng vừa công bố dự toán kinh phí đầu tư hệ thống đường sắt quốc gia và đô thị trong dự thảo nghị quyết trình Quốc hội, dự kiến được xem xét tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Theo đó, các dự án đường sắt quốc gia cần khoảng 2.257.041 tỷ đồng, toàn bộ từ ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, các dự án đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội và TP.HCM được ước tính tiêu tốn 3.247.852 tỷ đồng, với ngân sách Trung ương hỗ trợ 509.602 tỷ đồng, ngân sách TP. Hà Nội bố trí 1.170.250 tỷ đồng, và ngân sách TP.HCM chi 1.568.000 tỷ đồng.

Để đảm bảo tiến độ và tháo gỡ khó khăn, Bộ Xây dựng đề xuất nhiều chính sách đặc thù áp dụng chung cho các dự án đường sắt. Thủ tướng Chính phủ sẽ được quyền quyết định sử dụng đa dạng nguồn vốn, như trái phiếu Chính phủ, vốn vay ưu đãi nước ngoài, hoặc nguồn tăng thu tiết kiệm chi.

Các dự án đường sắt đô thị và dự án theo mô hình TOD (phát triển đô thị dựa trên giao thông công cộng) không cần lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư.

UBND cấp tỉnh được quyết định các chỉ tiêu kỹ thuật, sử dụng đất tại khu vực TOD để tối ưu hóa hiệu quả. Các dự án có nội dung khác với quy hoạch liên quan cũng được phê duyệt mà không cần điều chỉnh quy hoạch trước, giúp tiết kiệm thời gian.

Bộ Xây dựng cũng đề xuất tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án độc lập, cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định thầu và quyết định thu hồi đất, bãi đổ thải để đẩy nhanh tiến độ.

Các mỏ khoáng sản phục vụ dự án được cấp phép, điều chỉnh trữ lượng, công suất khai thác với thủ tục đơn giản, đảm bảo cung cấp vật liệu xây dựng đúng tiến độ.

Nhà thầu quốc tế phải cam kết chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực Việt Nam để làm chủ quản lý, vận hành, bảo trì. Các tổ chức, cá nhân tham gia khoa học, công nghệ, đào tạo nhân lực sẽ được hưởng chính sách ưu đãi.

Để đảm bảo minh bạch, Bộ Xây dựng yêu cầu các Bộ Quốc phòng, Công an, Xây dựng, Tài chính, Thanh tra Chính phủ, và Kiểm toán Nhà nước tham gia thẩm định hồ sơ thầu cho các gói thầu EPC, EC, EP, và tư vấn sử dụng nhà thầu nước ngoài. Kiểm toán Nhà nước sẽ kiểm toán tổng mức đầu tư trong 30 ngày để làm cơ sở phê duyệt dự án, góp phần phòng chống tham nhũng, lãng phí.

Về quy hoạch, các dự án đường sắt quốc gia như Hà Nội – Đồng Đăng, Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, TP.HCM – Cần Thơ, cùng các tuyến đô thị như Thủ Thiêm – Long Thành, Suối Tiên – Thủ Dầu Một, nằm trong Quy hoạch mạng lưới đường sắt 2021-2030, tầm nhìn 2050. TP. Hà Nội và TP.HCM được yêu cầu hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị vào năm 2035, trong khi TP. Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Dương, Cần Thơ phát triển trước 2030.

Do sáp nhập địa giới hành chính, mạng lưới đường sắt đô thị tại TP.HCM sẽ được điều chỉnh để phù hợp với phạm vi mới, bao gồm Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương, như tuyến Suối Tiên – Thủ Dầu Một. Đà Nẵng, sau khi sáp nhập với Quảng Nam, cũng đề xuất xây dựng các tuyến đường sắt mới để đáp ứng nhu cầu phát triển.

Sau khi nghị quyết được thông qua, kinh phí triển khai sẽ bao gồm các khoản chi cho xây dựng văn bản hướng dẫn, phổ biến thông tin, thanh tra, kiểm tra, và giám sát. Các chính sách đặc thù này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ, và đảm bảo hiệu quả đầu tư cho hệ thống đường sắt quốc gia và đô thị trong thời gian tới.