Đại biểu Quốc hội đề xuất xử lý hình sự với hành vi mua bán thai nhi

Theo Bộ Công an, số vụ phạm tội mua bán người có chiều hướng gia tăng hàng năm, đặc biệt thời gian vừa qua đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi. Một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh tinh vi, núp danh tổ chức thiện nguyện tự phát.

Sáng 24/6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) dẫn báo cáo của Bộ Công an cho biết trong 5 năm (2018-2022), cơ quan này đã phát hiện 394 vụ với 837 đối tượng vi phạm pháp luật và tội phạm mua bán người.

“Nếu trong giai đoạn từ 2012-2020 trên 80% số vụ là mua bán người ra nước ngoài, thì thời gian gần đây xuất hiện ngày càng nhiều vụ mua bán người ở trong nước. Riêng năm 2022, số vụ mua bán trong nước chiếm đến 45% tổng số vụ”, bà Thu cho hay.

Theo bà Thu, Liên Hợp Quốc xác định mua bán người là 1 trong 4 loại tội phạm nguy hiểm nhất thế giới. Ngày nay, công nghệ phát triển, đối tượng buôn bán người chỉ cần ngồi một chỗ, sử dụng mạng xã hội Zalo, Facebook để kết nối, dụ dỗ đưa người ra nước ngoài hoặc trao đổi mua bán nạn nhân ngay trong nội địa.

Đáng chú ý, số vụ phạm tội mua bán người có chiều hướng gia tăng hàng năm, đặc biệt thời gian vừa qua đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá.

Một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh tinh vi, núp danh tổ chức thiện nguyện tự phát.

“Hành vi mới xuất hiện là mua bán thai nhi trong bụng mẹ là hành vi nguy hiểm cho xã hội, vi phạm đạo đức, vi phạm thuần phong mỹ tục và chưa được quy định trong pháp luật”, bà Thu nói và cho rằng cần “bổ sung việc truy cứu trách nhiệm hình sự trong các trường hợp mua bán thai nhi”.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị dự thảo Luật cân nhắc điều chỉnh hành vi mới phát sinh trong thực tiễn về mua bán người.

Theo bà Phúc, việc mua bán thai nhi bắt đầu diễn ra từ thời điểm mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời, nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn đến khó khăn trong công tác xử lý.

Theo luật hình sự, khi đứa trẻ được sinh ra mới được coi là người và có quyền công dân, còn bào thai trong bụng mẹ thì chưa được điều chỉnh để xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. Điều đó dẫn đến việc cơ quan chức năng không có cơ sở, căn cứ pháp lý để xử lý hành vi mua bán thai nhi.

Bà Phúc phân tích xét dưới góc độ pháp luật, hành vi của người mẹ có con rồi bán cũng phải quy định là hành vi buôn bán người và có dấu hiệu phạm tội mua bán người, song thực tế pháp luật chưa quy định nên không có cơ sở xem xét.

Bộ luật Hình sự năm 2015 và pháp luật về phòng chống mua bán người chưa có quy định nào về vấn đề trên. Vì vậy, bà Phúc đề nghị xem xét, có giải pháp phù hợp đối với hành vi mua bán thai nhi trong bụng mẹ, trước tình hình mua bán người diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi.

Bà Phúc nói hiện nay các đối tượng thực hiện hành vi mua bán người được che giấu bởi các hình thức rất phức tạp như tham quan du lịch, ký kết hợp đồng kinh tế, lao động xuất khẩu, tổ chức kết hôn thông qua môi giới, nhận con nuôi thông qua các đối tượng là pháp nhân thương mại…

Do đó, bà Phúc đề nghị cần xem xét, cân nhắc bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự là pháp nhân thương mại đối với tội buôn bán người.

“Thai nhi mặc dù chưa sinh ra nhưng cần được bảo vệ như con người với đầy đủ các quyền cơ bản. Việc mua bán thai nhi không chỉ vi phạm quyền của thai nhi mà còn là sự xúc phạm nghiêm trọng đến phẩm giá con người”, Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) đưa ý kiến về việc xem xét bổ sung quy định liên quan đến hành vi mua bán thai nhi.