Đột quỵ tại Việt Nam: Tỷ lệ chảy máu não gia tăng rất nhiều ở người trẻ

“Từ trước đến nay, chúng ta luôn nghĩ đột quỵ chỉ xảy ra đối với những người già, tuy nhiên trong thời gian gần đây đột quỵ đã xảy ra cả với độ tuổi của những người trẻ, thậm chí có cả trẻ em.” – GS. TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.

• [VIDEO] Cứu sống kịp thời tài xế xe tải đột quỵ tại trạm BOT
• Vì sao cơn đột quỵ hay tấn công vào buổi sáng?

Hội nghị đột quỵ quốc tế năm 2022 vừa diễn ra ngày 5/11 do Trường đại học Y Dược phối hợp Trung tâm đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) tổ chức tại Hà Nội.

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết những năm gần đây, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đều phải đối mặt với nguy cơ bệnh tật kép, gồm các bệnh truyền nhiễm mới nổi cũng như các bệnh lưu hành và sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm.

Theo các báo cáo khoa học, hằng năm tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm tới 74% các ca tử vong nói chung.

Các bệnh không lây nhiễm chính có 4 nhóm, gồm: các bệnh về tim mạch (trong đó có đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp); các bệnh về ung thư; bệnh hô hấp mạn tính; và đái tháo đường. Đây đều là các bệnh/nhóm bệnh gây ra những hậu quả nặng nề do tỷ lệ tử vong và tàn phế khá cao. Theo con số thống kê, hằng năm Việt Nam có khoảng 200.000 ca bệnh đột quỵ; giống như các bệnh mạn tính khác, con số này vẫn đang có chiều hướng gia tăng.

Theo Hội đột quỵ thế giới 2022, mỗi năm thế giới có hơn 12,2 triệu ca đột quỵ não mới, trong đó hơn 16% xảy ra ở người trẻ 15-49 tuổi. Về con số tử vong, mỗi năm có tới 6,5 triệu ca; hơn 6% trong đó là người người trẻ.

“Từ trước đến nay, chúng ta luôn nghĩ đột quỵ chỉ xảy ra đối với những người già, tuy nhiên trong thời gian gần đây đột quỵ đã xảy ra cả với độ tuổi của những người trẻ, thậm chí có cả trẻ em”, ông Thuấn lưu ý, cảnh báo tình trạng tới mức báo động khi người trẻ là lực lượng lao động chính của mỗi gia đình và xã hội”.

PGS. TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết theo nghiên cứu trên 2.310 người – số lượng bệnh nhân tham gia lớn nhất từ trước đến nay của chuyên ngành đột quỵ tại 10 Trung tâm đột quỵ trên toàn quốc, độ tuổi trung bình người dân Việt Nam hiện nay bị đột quỵ khoảng 65 tuổi, trong đó độ tuổi dưới 45 chiếm 7,2%.

Đáng lưu ý, tỷ lệ nam gặp đột quỵ nhiều hơn nữ, gấp 1,5 lần so với nữ (ở nước ngoài, nữ bị đột quỵ nhiều hơn nam). Về phân loại đột quỵ, ở các nước phát triển, tỷ lệ đột quỵ nhồi máu não chiếm 85%, chảy máu não khoảng 15%; tại Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ nhồi máu não là 76%, chảy máu não là 24%, theo kết quả nghiên cứu trên.

“Như vậy, ở Việt Nam tỷ lệ chảy máu não khi bị đột quỵ cao hơn so với nước ngoài, tỷ lệ nhồi máu não thấp hơn và đặc biệt đáng lưu ý là tỷ lệ người trẻ dưới 45 tuổi, tỷ lệ đột quỵ nhồi máu não chỉ chiếm 50%, còn chảy máu não chiếm đến 46%. Ở người trẻ, tỷ lệ chảy máu não gia tăng rất nhiều”- vị chuyên gia nhấn mạnh.

Về các yếu tố nguy cơ, các ca bệnh đột quỵ phần lớn là do tăng huyết áp – ông Tôn dẫn kết quả nghiên cứu cho thấy có 78% số người bị đột quỵ là do tăng huyết áp.

Có những bệnh nhân khi tới bệnh viện bị cấp cứu mới chỉ có 11 tuổi; đối với những bệnh nhân bị đột quỵ khi còn trẻ thường là đột quỵ chảy máu não sẽ liên quan đến tăng huyết áp ở bệnh nhân, theo ông Tôn.

Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp trong số đó liên quan đến những bất thường về mạch máu vốn có tiềm ẩn từ trước mà người bệnh không được phát hiện, và đột quỵ là hậu quả cuối cùng ở thời điểm mạch máu bị vỡ ra.

Theo đó, vị chuyên gia khuyến cáo những bệnh nhân có người nhà có tiền sử bất thường về mạch máu, ví dụ như dị dạng động tĩnh mạch, các khối phình động mạch não, nên tầm soát người trong gia đình để phát hiện sớm các trường hợp có yếu tố nguy cơ, từ đó có các biện pháp phòng ngừa vỡ các mạch máu gây ra đột quỵ chảy máu não.

Từ kết quả nghiên cứu nói trên, chỉ 33% số người tham gia nghiên cứu được đưa đến bệnh viện cấp cứu trong 6 giờ đầu. Chỉ có khoảng 14% trong tổng số 33% bệnh nhân đến sớm đã được điều trị tái tưới máu bằng kỹ thuật tiêu huyết khối đường tĩnh mạch, hoặc sử dụng các dụng cụ lấy huyết khối đường động mạch. Ở nước ngoài, có đến 50% số bệnh nhân đến sớm được điều trị tái tưới máu khi bệnh nhân được đưa đến bệnh viện kịp thời và đúng lúc.

Ông Tôn cho hay kết quả nghiên cứu trên sẽ giúp cho chiến lược điều trị, trước tiên là vấn đề về cấp cứu chung, ngay tại các bệnh viện cũng cần rút ngắn thời gian đánh giá, mang lại cơ hội cho người bệnh cấp cứu do đột quỵ có thể được điều trị tái tưới máu trong khoảng thời gian cửa sổ từ 4,5 – 6h; đồng thời cần thay đổi lối sống để kiểm soát chỉ số huyết áp tốt, nhằm ngăn ngừa bệnh đột quỵ.