Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan. (Ảnh: quochoi.vn)
Dự thảo Luật Dân số trình Quốc hội đề xuất ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ 2 con và nam giới có 2 con đẻ nhưng không có vợ, cùng các chính sách hỗ trợ tài chính và nghỉ thai sản để duy trì mức sinh thay thế.
Ngày 23/10, bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày trước Quốc hội dự thảo Luật Dân số tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Dự thảo luật đề xuất ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ 2 con và nam giới có 2 con đẻ nhưng không có vợ hoặc vợ đã mất. Chính quyền địa phương sẽ quy định cụ thể đối tượng, nội dung, và mức hỗ trợ dựa trên điều kiện kinh tế – xã hội và ngân sách từng thời kỳ.
Để khuyến khích duy trì mức sinh thay thế, dự thảo quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, với phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng và nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp sẽ nhận hỗ trợ tài chính. Chính phủ quy định mức hỗ trợ tối thiểu, và địa phương có thể mở rộng phúc lợi như giảm học phí, ưu tiên dịch vụ giữ trẻ, hoặc hỗ trợ giáo dục mầm non.
Dự thảo cũng cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, trừ trường hợp xác định giới tính để chẩn đoán, điều trị bệnh di truyền theo quy định của Bộ Y tế. Người hành nghề y tiết lộ giới tính thai nhi ngoài mục đích y tế sẽ bị đình chỉ hành nghề theo quy định về khám bệnh, chữa bệnh. Dự thảo khuyến khích đưa nội dung bình đẳng giới và không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước cộng đồng.
Ngoài ra, dự thảo đề xuất thực hiện sàng lọc, chẩn đoán, điều trị bệnh bẩm sinh trước và sau sinh cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, với kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo. Các chính sách hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn và quyền tiếp cận dịch vụ khám thai cho phụ nữ chưa có bảo hiểm y tế cũng được đề xuất.
Về chăm sóc người cao tuổi, dự thảo khuyến khích phát triển đa dạng hình thức chăm sóc và thu hút khu vực tư nhân tham gia xây dựng cơ sở chăm sóc người cao tuổi. Đối với nhân lực lão khoa, Nhà nước sẽ hỗ trợ học bổng, học phí, và sinh hoạt phí cho người học chuyên ngành này, đặc biệt tại vùng khó khăn.
Theo tờ trình, giai đoạn 2006-2021, Việt Nam duy trì mức sinh thay thế, với dân số đạt 101,1 triệu người vào năm 2024, trong thời kỳ dân số vàng. Chất lượng dân số và chỉ số phát triển con người (HDI) tăng, tuổi thọ bình quân người Việt được nâng cao. Tuy nhiên, mức sinh trên cả nước đang giảm dưới mức thay thế, mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn cao, và chất lượng dân số chưa đáp ứng yêu cầu. Pháp lệnh Dân số 2003 không còn phù hợp do thiếu giải pháp cụ thể và không đồng bộ với pháp luật hiện hành.
Ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, trong báo cáo thẩm tra, đề nghị nghiên cứu giải pháp tổng thể, căn cơ để đạt mức sinh thay thế bền vững, nâng mức hỗ trợ cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, và làm rõ tiêu chí “địa phương có mức sinh thấp”.
Ông cũng đề xuất rà soát Luật Nhà ở để đảm bảo tính khả thi của chính sách ưu tiên nhà ở xã hội, và yêu cầu Chính phủ định kỳ công bố tình trạng mức sinh để địa phương xây dựng chính sách phù hợp. Trường hợp mức sinh tại một số địa phương quá thấp, Chính phủ cần báo cáo Quốc hội để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Dự thảo Luật Dân số được nghiên cứu từ kinh nghiệm quốc tế về kéo dài thời gian nghỉ sinh, cho phép bố nghỉ chăm con, và khuyến khích lao động bán thời gian. Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, mỗi USD đầu tư vào sức khỏe bà mẹ mang lại 8,4 USD lợi nhuận kinh tế, và đầu tư vào kế hoạch hóa gia đình sinh lợi hơn 10 USD. Quốc hội dự kiến xem xét và thông qua dự thảo theo quy trình rút gọn tại kỳ họp này.
Tối 22/10, UBND xã Bình Minh đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm…
Không ai có thể sống cuộc đời trọn vẹn mà không luyện cho mình chút…
Ông Đậu Thế Anh bị bắt tạm giam vì phê duyệt tiếp nhận chất thải…
Cơ quan điều tra vừa khởi tố, bắt tạm giam 2 bị can liên quan…
Giới trí tuệ nhân tạo (AI) đang dấy lên làn sóng cảnh báo chưa từng…
Tại thời điểm kiểm tra, trang trại lợn của ông Lê Phú Hiệp (Hà Nội)…