Năm 2018: Mỗi ngày 451 người Việt phát hiện bị ung thư

Năm 2018, bình quân mỗi ngày 314 người Việt Nam tử vong do ung thư, 451 người phát hiện bị ung thư, theo báo cáo GLOBOCAN 2018 của tổ chức Ghi nhận Ung thư toàn cầu (The Global Cancer Observatory-GCO).

Báo cáo GLOBOCAN 2018 cho hay trong năm 2018, Việt Nam có 114.871 người chết vì bệnh ung thư, 164.671 ca mắc mới và tổng số người còn sống trong 5 năm chẩn đoán ung thư, được gọi là tỷ lệ lưu hành 5 năm, là 300.033 người. (1)

Trong gần 165 nghìn ca mắc mới, số người mắc ung thư gan chiếm đến 15,4% trong tổng số các loại ung thư (25.335 người). Đây là loại ung thư có tỷ lệ mắc mới cao nhất tại Việt Nam trong năm 2018.

Đứng thứ hai là ung thư phổi chiếm 14,4% (23.667 người), kế đến là ung thư dạ dày 10,6% (17.527 người), ung thư vú 9,2% (15.229 người), ung thư đại trực tràng 8,9% (14.733 người).

Xét theo giới tính, ung thư vú phổ biến nhất đối với nữ giới với hơn 15.000 người mắc, chiếm 20,6% trong tổng số người nữ bị bệnh ung thư.

Đối với nam giới, tỷ lệ mắc ung thứ gan chiếm hàng đầu với hơn 19.000 người mắc, chiếm 21,5% tổng số người nam bị bệnh ung thư.

Đối với người bệnh mắc ung thư trong vòng 5 năm trở lại (tính đến năm 2018), 5 loại ung thư chiếm hàng đầu là ung thư vú (42.188 người), ung thư phổi (22.564 người), ung thư dạ dày (21.839 người), ung thư gan (21.055 người), ung thư trực tràng (20.184 người).

Việt Nam đang nằm ở đâu trên bản đồ ung thư thế giới?

Với tỷ lệ 151,4 ca được chẩn đoán ung thư tính trên 100.000 người trong năm 2018, Việt Nam nằm trong nhóm nước có tỷ lệ trung bình về số ca nhiễm mới ung thư trên toàn cầu, theo GLOBOCAN 2018.

Đứng đầu là Australia với tỷ lệ chẩn đoán ung thư 468 ca/100.000 người. Nigeria có tỷ lệ chẩn đoán thấp nhất thế giới với 72,6 ca/100.000 người. Trung Quốc là 201,7 ca/100.000 người và Mỹ là 352,2 ca/100.000 người.

Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể liên quan tới chất lượng chăm sóc y tế tại mỗi nước. Theo Global Cancer Incidence (3), người Australia có tuổi thọ trung bình 82,5 tuổi, chi phí y tế bình quân đầu người hàng năm 4.492 USD và chỉ số phát triển con người (HDI) đứng thứ 3 trong tổng số 179 nước.

Ngược lại, tuổi thọ trung bình của người Nigeria chỉ là 53 tuổi; quốc gia này có chi phí y tế bình quân đầu người hàng năm là 19 USD, HDI xếp thứ 172 trong tổng số 179 nước.

Tại Mỹ, tuổi thọ trung bình là 78 tuổi, chi phí y tế bình quân đầu người hàng năm 7.720 USD, HDI xếp thứ 12/179. Tại Trung Quốc, tuổi thọ trung bình là 73 tuổi, chi phí y tế bình quân đầu người hàng năm 157 USD, HDI xếp thứ  81/179.

Tại Việt Nam, tuổi thọ trung bình là 74 tuổi, chi phí y tế bình quân đầu người hàng năm 70 USD, HDI xếp thứ 105/179.

Xét về tổng số người mắc ung thư (bao gồm số người tử vong, số ca mới mắc và số ca mắc trong 5 năm) (4), theo báo cáo Global Burden of Disease của Viện Đánh giá và nghiên cứu y tế (Institute for Health Metrics and Evaluation – IHME), năm 2017, Mỹ đứng đầu thế giới với tổng số 22,86 triệu người mắc ung thư.

Trung Quốc đứng thứ hai với 22,42 triệu người mắc ung thư. Kế đến là Nhật Bản (5,82 triệu người), Nga (3,19 triệu), Canada (2,24 triệu). Australia trái lại có 972,873 người mắc ung thư (thuộc nhóm trung bình).

Việt Nam năm 2017 có tổng cộng 572.882 người mắc ung thư, thấp hơn Indonesia (gần 1 triệu người), cao hơn Thái Lan (gần 563 nghìn), Campuchia (54,5 nghìn), Lào (20,2 nghìn).

9,6 triệu người tử vong do ung thư trong một năm

GCO cho biết năm 2012, toàn thế giới có khoảng 8,2 triệu người chết vì ung thư, thêm 14,1 triệu ca mới. Số người mắc ung thư 5 năm là 32,6 triệu người. Trong đó, khoảng 57% (8 triệu người) ca ung thư mới, 65% (5,3 triệu người) tử vong do ung thư và 48% (15,6 triệu người) trường hợp ung thư trong 5 năm là ở các khu vực kém phát triển. (6)

Con số này ước tính đã tăng lên 18,1 triệu ca mắc mới và 9,6 triệu ca tử vong vào năm 2018. Trên toàn thế giới, tổng số người còn sống trong 5 năm chẩn đoán ung thư ước tính là 43,8 triệu. (7)

Cứ mỗi 6 người chết trên thế giới thì một người chết do ung thư, đưa ung thư trở thành nguyên nhân gây tử vong thứ hai (chỉ sau bệnh tim mạch) – Max Roser và Hannah Ritchie, “Cancer” (4)

Về mối quan hệ giữa tỷ lệ mắc/tử vong do ung thư với chỉ số phát triển con người (HDI), báo cáo GLOBOCAN 2018 (7) cho biết đối với nhiều bệnh ung thư, tỷ lệ mới mắc ở các quốc gia có HDI cao hoặc rất cao thường gấp 2-3 lần so với các quốc gia có HDI thấp hoặc trung bình.

Tuy nhiên, về tỷ lệ tử vong giữa hai loại quốc gia này thì sự khác biệt rút ngắn lại, một mặt vì các nước có HDI thấp hơn có tần suất cao nhất định của một số loại ung thư có khả năng sống thấp, mặt khác vì không được chẩn đoán kịp thời và hiệu quả điều trị thấp hơn.

Xét về giới tính, ở cả các nước phát triển và đang phát triển, tỷ lệ mắc ung thư phổi đứng thứ nhất và ung thư tuyến tiền liệt thứ hai đối với nam giới. Ở phụ nữ, tỷ lệ mắc ung thư vú vượt xa so với các bệnh ung thư khác ở cả các nước phát triển và đang phát triển, tiếp theo là ung thư đại trực tràng ở các nước phát triển và ung thư cổ tử cung ở các nước đang phát triển.

Vĩnh Long

Tư liệu sử dụng: 

(1) GLOBOCAN 2018, Viet Nam, GCO 

(2) Graphic: Estimated age-standardized incidence rates (World) in 2018, all cancers, both sexes, all ages, GLOBOCAN 2018, GCO/IARC 

(3) Global Cancer Incidence, GLOBOCAN 2018 v2.0

(4) Max Roser và Hannah Ritchie, Cancer, Number of people with cancer, 2017, IHME, Global Burden of Disease, Our World in Data

(6) Cancer fact sheets: All cancers excluding non – melanoma skin cancer, GCO

(7) Latest global cancer data: Cancer burden rises to 18.1 million new cases and 9.6 million cancer deaths in 2018, GLOBOCAN 2018, IARC 

Xem thêm: