Tranh luận giữ hay giảm phí công đoàn: Mức đóng 2% là gánh nặng của doanh nghiệp

Phí công đoàn 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động trở thành chủ đề “nóng” trong phiên thảo luận tại nghị trường Quốc hội, xoay quanh “quyền lợi của người lao động” và áp lực đối với doanh nghiệp.

• Vì sao 8 hiệp hội cùng kiến nghị giảm kinh phí công đoàn còn tối đa 1% quỹ lương?
• TP.HCM: Hàng loạt dự án nhà ở xã hội khởi công một năm vẫn ‘nằm im’

Sáng 24/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi).

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết trong quá trình thảo luận có nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì mức kinh phí công đoàn 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Một số ý kiến không đồng tình và đề nghị mức đóng tự nguyện đối với tổ chức, doanh nghiệp ngoài nhà nước.

Dự luật quy định miễn, giảm phí công đoàn cho doanh nghiệp khó khăn là đủ?

Đại biểu Trần Nhật Minh (đoàn Nghệ An) đề nghị tiếp tục duy trì mức kinh phí công đoàn 2% và các quy định tại dự thảo luật.

Theo ông Minh, nguồn kinh phí công đoàn đã được duy trì hơn 60 năm qua, từ năm 1957 khi có Luật Công đoàn đến nay.

Nguồn kinh phí này được sử dụng tại công đoàn cơ sở chủ yếu để chi phúc lợi cho đoàn viên, như thăm hỏi, ốm đau, quà Tết, quà sinh nhật… hoặc tổ chức các hoạt động về văn hóa thể thao.

Hiện dự thảo luật đã bổ sung một số nội dung để phù hợp với thực tiễn, như quy định tạm dừng, miễn giảm đóng kinh phí công đoàn với các tổ chức, doanh nghiệp gặp khó khăn. Vì vậy, nguồn thu từ kinh phí công đoàn dự kiến sẽ giảm, theo ông Minh.

Trong khi đó công đoàn cấp trên vẫn chi hỗ trợ, duy trì quyền lợi cho đoàn viên, người lao động tại công đoàn cơ sở thuộc trường hợp tạm dừng, miễn giảm đóng kinh phí công đoàn.

Theo hướng phân tích này, ông Minh cho rằng việc luật hóa và tiếp tục duy trì kinh phí công đoàn 2% như quy định trong dự thảo luật là “hết sức cần thiết”.

Đồng quan điểm, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (đoàn Hậu Giang) cho rằng kinh phí công đoàn 2% cùng với các nguồn thu khác là cơ sở quan trọng giúp công đoàn chăm lo tốt cho đoàn viên, người lao động, tạo sự gắn kết giữa công đoàn người lao động.

Doanh nghiệp càng lớn, phí công đoàn càng nặng

Giơ biển tranh luận, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng từ năm 1957, kinh phí công đoàn 2% được duy trì là hợp lý. Vì người lao động thời kỳ này chủ yếu là cán bộ, nhân viên làm việc trong cơ quan nhà nước. Kinh phí trích ra do nhà nước cấp.

Với bối cảnh hiện nay, mức kinh phí này không còn hợp lý. Việc đóng phí công đoàn 2% trở thành gánh nặng khi hiện nay số lượng doanh nghiệp rất lớn, số lượng người lao động từ vài trăm, vài nghìn, thậm chí cả vạn người.

“Nặng đến mức doanh nghiệp không mở rộng được, thậm chí không duy trì hoạt động được thì người lao động mất việc. Thu hẹp doanh nghiệp, đầu tư FDI giảm, nền kinh tế đất nước sẽ bị ảnh hưởng, người lao động thất nghiệp, Rồi nhiều doanh nghiệp trốn đóng, thậm chí không tham gia công đoàn nữa, hậu quả thật nặng nề.”, ông Trí nêu một loạt hệ lụy.

Từ hướng này, ông Trí đề nghị đối với doanh nghiệp dưới 500 lao động, mức kinh phí công đoàn vẫn giữ nguyên mức 2%. Với doanh nghiệp từ 500 lao động đến dưới 3.000 người, mức đóng là 1,5%. Với doanh nghiệp trên 3.000 người, mức kinh phí chỉ 1%.

Để phù hợp với điều kiện hiện nay, đại biểu Trí đề nghị đối với doanh nghiệp dưới 500 lao động, mức kinh phí công đoàn là 2%. Doanh nghiệp có 500-dưới 3.000 người, mức này là 1,5%. Doanh nghiệp trên 3.000 người thì kinh phí công đoàn chỉ 1%.

Ngoài ra, dự luật Luật Công đoàn (sửa đổi) cần có quy định nhiều hơn về việc doanh nghiệp chăm sóc đời sống tinh thần, văn hóa, thể thao giải trí với người lao động. Như vậy, quỹ công đoàn mới có hiệu quả hơn với người lao động.

Giải trình sau đó, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cho hay về kinh phí công đoàn, đại đa số các đại biểu đồng tình với mức 2% và trong quá trình soạn thảo đã báo cáo tiếp thu giải trình những ý kiến có liên quan về kinh phí công đoàn.

Ông Khang nói hiện nay 75% kinh phí công đoàn được để lại công đoàn cơ sở để chăm lo cho người lao động. Ông này hoan nghênh các doanh nghiệp có chế độ phúc lợi cao hơn, có lợi cho người lao động.

Với vấn đề doanh nghiệp khó khăn, ông Khang nói ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra đã thiết kế điều khoản mới so với luật cũ là về miễn, giảm, tạm dừng đóng kinh phí công đoàn.

Ông Khang nói thêm cơ quan soạn thảo đồng tình đề xuất dự luật chỉ quy định có tính nguyên tắc việc phân chia kinh phí công đoàn cho tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp. Sau này sẽ có các quy định chi tiết của Chính phủ, của Tổng liên đoàn để hướng dẫn thực hiện.

Nguyễn Quân