Tài xế 62 tuổi họ Phàn (Fan) điều khiển chiếc xe địa hình lao vào Trung tâm thể thao Chu Hải, khiến ít nhất 35 người thiệt mạng và 43 người bị thương. (Ảnh : MXH)
Mới đây, một vụ va chạm ô tô tàn khốc đã xảy ra tại Trung tâm thể thao quốc gia Chu Hải, hung thủ đã tấn công bừa bãi những người vô tội, gây ra nhiều thương vong. Ông Vương Đan, thủ lĩnh sinh viên Thiên An Môn ngày 4/6/1989, tin rằng loại hành vi này tàn ác đến mức có thể định nghĩa là “hành vi phản nhân loại”. Ông chỉ ra rằng vụ việc ở Chu Hải không chỉ là một thảm kịch mà còn là mô hình thu nhỏ của cuộc khủng hoảng sâu sắc trong xã hội Trung Quốc.
Ông Vương Đan cho biết trong một chương trình tự truyền thông gần đây trên YouTube rằng mặc dù vụ việc ở Chu Hải rất tồi tệ nhưng đây không phải là một vụ việc cá biệt. Trong xã hội Trung Quốc, bạo lực và thù địch đã xâm nhập vào mọi ngóc ngách của đời sống và trở thành hiện tượng thường ngày. Cho dù đó là bạo lực trong nội bộ gia đình, bạo lực nơi công cộng hay thậm chí là tấn công lẫn nhau trên Internet, tất cả đều cho thấy bạo lực có khuynh hướng trở thành một hiện tượng bình thường trong xã hội.
“Sự thù địch đang đầu độc xã hội Trung Quốc.” nhất là trên mạng xã hội, nơi đâu cũng có thể thấy những lời lẽ ác ý và cảm xúc đối lập. Một số thậm chí còn công khai tuyên bố rằng họ muốn giải quyết những khác biệt bằng bạo lực. Bầu không khí xã hội đầy bạo lực và thù địch này đã mở đường cho việc thường xuyên xảy ra những vụ việc tồi tệ.
Ông Vương Đan cho rằng từ sự kiện Chu Hải có thể thấy rằng sự thiếu hụt cảm giác an toàn phổ biến trong xã hội Trung Quốc là nguồn gốc của hành vi bạo lực. Những người thiếu cảm giác an toàn dễ có thái độ thù địch với thế giới bên ngoài và thậm chí có thể chuyển thành hành vi bạo lực khi bị áp lực.
“Giống như một con vật nhỏ, khi cảm thấy nguy hiểm, nó sẽ trở nên hung dữ hơn.” Ở Trung Quốc, sự bất ổn về kinh tế, bất công trong xã hội và sự bất lực cá nhân, đã khiến hầu hết mọi người rơi vào trạng thái căng thẳng và lo lắng.
Sự thiếu cảm giác an toàn trong xã hội Trung Quốc đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng tâm lý tập thể. Cuộc khủng hoảng này thể hiện ở các khía cạnh sau:
Nhiều người cảm thấy hoàn toàn tuyệt vọng về triển vọng cá nhân và xã hội. Sự trì trệ của tăng trưởng kinh tế và khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng đã làm trầm trọng thêm loại tình cảm này.
Những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, giận dữ, sợ hãi và bất lực đang trở thành những cảm xúc chủ đạo trong xã hội Trung Quốc. Khi loại cảm xúc này tích tụ đến một mức độ nhất định sẽ dễ dẫn đến bạo lực.
Trong một xã hội thiếu các kênh biểu đạt thông thường, cảm xúc của con người không có nơi nào để trút bỏ, và cuối cùng chúng bộc lộ theo những cách cực đoan. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản gây ra các vụ bạo lực như vụ Chu Hải.
Chính phủ Trung Quốc từ lâu đã sử dụng các biện pháp bạo lực để cai trị đất nước, từ đàn áp bất đồng chính kiến đến lạm dụng quyền tư pháp, từ thực thi pháp luật bạo lực đến đàn áp người dân ở tầng dưới, tất cả đều vô hình chung đã mang lại “hiệu ứng thị phạm” về bạo lực xã hội.
“Bạo lực nhà nước có thể trở thành chất xúc tác cho bạo lực xã hội.” Khi chính phủ quen sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề, người dân thường sẽ làm theo và tin rằng bạo lực là cách duy nhất để giải quyết vấn đề.
Bạo lực nhà nước không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bầu không khí xã hội mà còn gián tiếp làm trầm trọng thêm sự lây lan của bạo lực xã hội thông qua áp bức xã hội. Áp lực to lớn mà những người ở đáy phải chịu đựng trong cuộc sống cuối cùng chuyển thành hành vi bạo lực chống lại xã hội hoặc người khác.
Vòng luẩn quẩn này khiến bạo lực nhà nước và bạo lực xã hội tương tác với nhau, tạo thành một hệ sinh thái bạo lực không thể dễ dàng bị phá vỡ. Vụ việc ở Chu Hải chỉ là phần nổi của tảng băng trôi trong hệ thống này.
Vương Đan nói rằng vụ việc ở Chu Hải nhắc nhở chúng ta rằng xã hội Trung Quốc đang phát triển theo hướng bạo lực hóa.
“Bạo lực hóa đang trở thành một quy luật bất thành văn trong xã hội Trung Quốc.” Nếu xu hướng này không được kiềm chế, tần suất và quy mô của những vụ việc tương tự sẽ chỉ gia tăng hơn nữa trong tương lai.
Trong xã hội dân chủ, pháp trị, người dân có thể bày tỏ sự bất bình và giải quyết các xung đột xã hội thông qua kênh pháp luật. Tuy nhiên, dưới hệ thống toàn trị hiện nay của Trung Quốc, những kênh này đơn giản là không tồn tại. Việc thiếu đi các phương tiện giải tỏa cảm xúc bình thường, đã khiến bạo lực trở thành cách duy nhất để nhiều người thể hiện sự tức giận và tuyệt vọng.
Nhiều người hy vọng rằng quá trình chuyển đổi xã hội của Trung Quốc có thể diễn ra một cách hòa bình. Tuy nhiên, trong môi trường xã hội hiện nay, xu hướng bạo lực hóa dường như là điều không thể tránh khỏi.
Để ngăn chặn bạo lực xã hội lan rộng hơn nữa, Trung Quốc cần xây dựng một trật tự xã hội lành mạnh. Điều này không chỉ đòi hỏi phải cải cách hệ thống chính trị hiện tại mà còn phải xây dựng thêm niềm tin và cảm giác ở cấp độ xã hội.
Để cải nâng cao cảm giác an toàn của người dân, chính phủ phải áp dụng cách quản trị có trách nhiệm hơn. Dù ở cấp độ kinh tế hay cấp độ tâm lý, cảm giác an toàn của người dân cần được đảm bảo một cách hiệu quả. Đây không chỉ là cơ sở cho sự ổn định của đất nước mà còn là biện pháp quan trọng để tránh bạo lực xã hội.
Ông Vương Đan cuối cùng nói rằng chúng ta không thể chỉ lên án hung thủ, mà cần phải suy ngẫm sâu sắc và tìm ra con đường phát triển hòa bình và hợp lý cho tương lai của Trung Quốc. Đây là một thách thức thực tế mà tất cả những ai quan tâm đến tương lai của Trung Quốc đều phải đối mặt.
Mạnh Hạo, Vision Times
UBND TP.HCM vừa đề xuất dùng ngân sách địa phương để xử lý nợ quá…
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã chọn ông Howard Lutnick, giám đốc điều hành…
Các tổ chức nhân quyền phương Tây đã lên án Tổng thống Hoa Kỳ Joe…
Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega đã đề xuất cải cách hiến pháp nhằm mở rộng…
Lão hóa là một phần không thể tránh khỏi trong quy luật tự nhiên, nhưng…
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Quân đã từ chối cuộc gặp với Bộ…
