ĐCSTQ tử hình cựu trợ lý kỹ sư vì tiết lộ bí mật quốc gia

Gần đây, một cựu trợ lý kỹ sư tại một đơn vị nghiên cứu khoa học ở Trung Quốc đã bị kết án tử hình vì tội gián điệp và cung cấp trái phép bí mật quốc gia sau khi bán thông tin bí mật của nhà nước cho cơ quan tình báo nước ngoài. Các chuyên gia chỉ ra rằng các quan chức tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thường chỉ bị kết án tử hình nhưng được hoãn thi hành (tử hình treo), còn việc bị tuyên án tử hình trực tiếp là rất hiếm. Bản án nghiêm khắc lần này nhằm mục đích “giết gà dọa khỉ”.

Trợ lý kỹ sư bán thông tin tình báo bị kết án tử hình

Theo báo cáo của trang tin tức Mạng Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, một trợ lý kỹ sư họ Lưu tại một viện nghiên cứu khoa học cảm thấy mình bị đối xử bất công và mang lòng thù hận với đơn vị công tác, nên đã quyết định nghỉ việc. Trước khi rời đi, anh ta tự ý sao chép và lưu giữ một lượng lớn tài liệu mật, với ý định tìm cơ hội trả thù hoặc uy hiếp lãnh đạo.

Sau khi nghỉ việc, Lưu gia nhập một tổ chức đầu tư. Anh ta đã mượn danh nghĩa cha mẹ và người thân để mở nhiều tài khoản và điên cuồng đầu cơ chứng khoán. Ngoài ra, Lưu còn nhiều lần vay tiền từ người thân và bạn bè để đầu tư vào các sản phẩm tài chính rủi ro cao. Cuối cùng, do thất bại trong đầu tư và nợ nần chồng chất, anh ta rơi vào khủng hoảng tài chính nghiêm trọng. Dưới áp lực kinh tế khổng lồ, Lưu bắt đầu nhắm đến số tài liệu mật mà mình đang nắm giữ và nảy sinh ý định phản bội đất nước, bán thông tin tình báo.

Tự tin vào kinh nghiệm làm việc tại đơn vị có liên quan đến bí mật nhà nước, Lưu đã tinh vi thiết kế một quy trình hoàn chỉnh để bán thông tin tình báo và trốn tránh sự điều tra. Anh ta nhắm mục tiêu giao dịch là một cơ quan tình báo nước ngoài và chủ động tiếp cận, đề nghị hợp tác. Sau khi đạt được thỏa thuận sơ bộ, Lưu lập tức lên kế hoạch ra nước ngoài để thực hiện việc mua bán thông tin mật.

Sau đó, Lưu đã chia nhỏ và đóng gói các tài liệu mật thành nhiều phần, lập danh mục dữ liệu để thuận tiện cho giao dịch. Đồng thời, anh ta còn mở nhiều tài khoản trên các nền tảng khác nhau để nhận tiền phi pháp. Để tránh bị phát hiện, Lưu mua thẻ IC không định danh và nhiều SIM điện thoại, liên tục thay đổi kênh liên lạc. Anh ta thậm chí còn dùng nhiều bí danh để che giấu danh tính, sử dụng các mật mã đã thỏa thuận trước để liên lạc.

Điều mà Lưu không ngờ tới là mình đã rơi vào bẫy của cơ quan tình báo nước ngoài. Sau khi lợi dụng anh ta để lấy được tài liệu mật với giá cực thấp, đối phương lập tức cắt đứt liên lạc. 

Không lâu sau, Lưu lại tiếp tục mang theo tài liệu mật ra nước ngoài để rao bán. Trong vòng nửa năm, anh ta di chuyển qua nhiều quốc gia, liên tục tiết lộ một lượng lớn bí mật quốc gia. Cuối cùng, Lưu bị kết án tử hình vì tội gián điệp và cung cấp trái phép bí mật quốc gia, đồng thời bị tước bỏ quyền chính trị suốt đời theo đúng quy định của pháp luật.

Kỳ Lạc Nghĩa: Có vấn đề trong quản lý sự cảnh giác và nhạy bén của ĐCSTQ

Chuyên gia quân sự Kỳ Lạc Nghĩa (Qi Leyi) nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) rằng Bộ An ninh Quốc gia (Bộ Quốc an) của ĐCSTQ không tiết lộ đơn vị nghiên cứu khoa học nào có liên quan đến vụ án, nhưng đề cập rằng các doanh nghiệp công nghiệp quân sự đã trở thành khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi hoạt động chống tham nhũng trong 2 hoặc 3 năm qua. Nhiều lãnh đạo và quản lý công nghiệp quân sự đã bị bắt, và có thể có nhiều cấp dưới liên quan đến bí mật hơn.

Ông Kỳ Lạc Nghĩa cho rằng trước hết, điều này phản ánh rằng ĐCSTQ có vấn đề trong việc quản lý mức độ cảnh giác và nhạy bén của mình. Một trợ lý kỹ sư nghiên cứu không được quyền tiếp xúc với tài liệu tuyệt mật. 

Thứ hai, Bộ Quốc an không công bố quốc gia nào đã nhận được thông tin tình báo. Theo suy đoán của ông Kỳ Lạc Nghĩa, có thể do lãnh đạo Mỹ – Trung sắp gặp mặt, nên phía Trung Quốc tránh chỉ đích danh để không làm căng thẳng quan hệ ngoại giao.

Thứ ba, Bộ Quốc an cho biết kỹ sư này đã bí mật di chuyển qua nhiều quốc gia trong vòng nửa năm để tiết lộ thông tin mật. Nếu những tài liệu bị rò rỉ thuộc loại tuyệt mật nhưng không được kiểm soát chặt chẽ, thì đây rõ ràng là một lỗ hổng trong hệ thống quản lý. Ngay cả khi đã nghỉ việc, một cá nhân từng tiếp cận thông tin nhạy cảm vẫn cần bị giám sát trong một khoảng thời gian nhất định. Cấp độ tài liệu càng quan trọng, thời gian kiểm soát và hạn chế lộ thông tin càng phải kéo dài.

Ông nói: “Hiện nay, số người làm rò rỉ thông tin có thể rất nhiều, hoặc ý thức bảo mật không cao. Tình hình chắc chắn đã trở nên nghiêm trọng, nên họ chọn trường hợp của trợ lý kỹ sư này để làm biện pháp răn đe nội bộ.”

Ông cho rằng lỗ hổng trong công tác bảo mật của ngành nghiên cứu khoa học Trung Quốc đã tồn tại từ lâu, chỉ là chính quyền có công khai hay không mà thôi. Do các doanh nghiệp quân sự và viện nghiên cứu khoa học của Trung Quốc đều có nhiệm vụ và phân công rõ ràng, nếu tiết lộ đơn vị liên quan đến vụ án, thì thế giới bên ngoài có thể dễ dàng suy luận ra loại bí mật đã bị rò rỉ. Vì vậy, đối với những trường hợp nghiêm trọng, chính quyền Trung Quốc thường chọn cách không công bố thông tin chi tiết.

Ông chỉ ra rằng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ không người lái và hàng không vũ trụ là 3 lĩnh vực trọng điểm trong phát triển quân sự của ĐCSTQ. Do đó, nếu xảy ra sự cố rò rỉ thông tin trong những lĩnh vực này, chính quyền ĐCSTQ chắc chắn sẽ xử lý nghiêm khắc.

Theo Bộ luật Hình sự Trung Quốc, trong các vụ án rò rỉ bí mật quân sự, nếu cung cấp bí mật quân sự cho nước ngoài và tình tiết đặc biệt nghiêm trọng, thì có thể bị kết án tù trên 10 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Luật sư Trung Quốc Tôn Tô Viêm (Sun Suyan) đã chỉ ra rằng mức án cho tội danh rò rỉ bí mật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi tiết lộ, thân phận của người vi phạm và hậu quả do việc rò rỉ gây ra.

Vương Chiếm Tỷ: Phán quyết tử hình là vô cùng hiếm thấy

Ông Vương Chiếm Tỷ (Wang, Chan-His), Phó nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia, Viện Nghiên cứu Quốc phòng Đài Loan, khi được phỏng vấn cho biết: Bất kể ở quốc gia nào, tội rò rỉ bí mật đều bị xử phạt rất nặng, nhưng án tử hình là cực kỳ hiếm gặp. Ngay cả ở Trung Quốc, các quan chức tham nhũng thường chỉ bị kết án tử hình nhưng hoãn thi hành (tử hình treo), còn việc tuyên án tử hình trực tiếp là rất hiếm.

Ông phân tích rằng trong thông báo chính thức trên WeChat, Bộ Quốc an của ĐCSTQ không tiết lộ quá nhiều thông tin. Tuy nhiên, việc kỹ sư này bị kết án tử hình, có thể cho thấy rằng đơn vị công tác của anh ta thuộc một cơ quan nghiên cứu khoa học nhạy cảm về quân sự, hoặc thông tin bị rò rỉ liên quan đến công nghệ quân sự cốt lõi.

Để vượt qua sự kiểm soát công nghệ của Mỹ, ĐCSTQ đặc biệt coi trọng sự phát triển trong lĩnh vực đổi mới công nghệ. Do đó, chính quyền Trung Quốc sẽ tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn so với trước đây đối với các bí mật cốt lõi liên quan đến năng lực cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực khoa học – công nghệ.

Ông Vương Chiếm Tỷ cho rằng: “Vụ án này cũng phản ánh nhu cầu bảo vệ bí mật công nghệ tổng thể của Trung Quốc. Việc Trung Quốc đánh cắp công nghệ và bí mật ở các quốc gia khác, dù là đối với chính công nghệ hay việc kiểm soát nhân tài nắm giữ công nghệ, đều là một khía cạnh quan trọng trong sự thâm nhập của Trung Quốc tại các quốc gia khác.”

Mặt khác, bầu không khí chính trị, kinh tế và xã hội khép kín của Trung Quốc đã khiến nhiều nhân tài trong lĩnh vực công nghệ cao rời bỏ đất nước, tìm kiếm môi trường phù hợp hơn.

“Những kỹ sư có năng lực cũng sẽ tìm cách di cư hoặc rời khỏi Trung Quốc để kết nối với nước ngoài, điều này vô tình trở thành một kênh rò rỉ thông tin mật. Bộ Quốc an ĐCSTQ đang cố gắng dùng vụ án này để ‘giết gà dọa khỉ’.”