Làn sóng trường tiểu học đóng cửa ở Trung Quốc

Dân số sinh của Trung Quốc giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng tuyển sinh mẫu giáo và tiểu học. Sau làn sóng đóng cửa các trường mẫu giáo, lại xuất hiện làn sóng đóng cửa các trường tiểu học. Theo báo cáo, nhiều trường tiểu học ở Thượng Hải, Quảng Đông và Vũ Hán đã đóng cửa do không đủ học sinh. Dưới đây là chia sẻ của một số người làm trong lĩnh vực giáo dục tiểu học về tình trạng thiếu học sinh ở Trung Quốc Đại Lục.

Người phụ nữ mặc áo đỏ bộc đô nói trong video: Bắt đầu từ ngày mai, đây sẽ không còn là trường mẫu giáo nữa. Sẽ là nói dối nếu nói rằng tôi không cảm thấy đau khổ. Tôi đã phải mất gần như tất cả những gì mình có để mở trường mẫu giáo này. Từng viên gạch, từng viên ngói, đất, cát ở đây, tôi đều tự mình xử lý. Nó giống như đứa con của tôi, đồng hành cùng tôi cho đến ngày hôm nay, dù có lưu luyến không muốn buông bỏ, nhưng vẫn phải đối mặt với hiện thực. Do số lượng học sinh đăng ký giảm, tôi không còn khả năng chi trả tiền thuê nhà, lương giáo viên và các chi phí khác nên tôi không còn cách nào khác là phải đóng cửa. Tôi muốn nói lời xin lỗi với tất cả mọi người.

Dân số mới sinh của Trung Quốc giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng tuyển sinh mẫu giáo và tiểu học. Sau làn sóng đóng cửa các trường mẫu giáo, lại xuất hiện làn sóng đóng cửa các trường tiểu học. Theo báo cáo, nhiều trường tiểu học ở Thượng Hải, Quảng Đông và Vũ Hán đã đóng cửa do không đủ nguồn học sinh.

Thượng Hải đến nay đã có 9 trường tiểu học và trung học đã đình chỉ hoạt động hoặc ngừng tuyển sinh trong năm nay. Một trường tiểu học ở khu vực thịnh vượng nhất chỉ tuyển được 17 học sinh mới, đó là Trường tiểu học Hoài Hải Trung Lộ Thượng Hải.

• Trang tin Wangyi tại Trung Quốc Đại Lục đưa tin về một trường học ở Thượng Hải chỉ tuyển được 17 học sinh (Ảnh chụp màn hình):

Vậy tại sao lại chỉ tuyển được 17 học sinh? Một nguyên nhân là tỷ lệ sinh của giới trẻ ở Trung Quốc đã giảm trong những năm gần đây, dẫn đến số lượng học sinh giảm trên toàn Trung Quốc, các trường tiểu học ở các nơi đang phải đối mặt với tình trạng tuyển sinh không đủ.

Nguyên nhân thứ hai là do kinh tế Trung Quốc suy thoái, Thượng Hải đã mất đi sự thịnh vượng trước đây và rất nhiều người đã rời khỏi Thượng Hải.

Một lý do khác là khu vực nơi ngôi trường này tọa lạc là một trong những khu vực đắt đỏ nhất Thượng Hải, nhắm vào khu dân cư Xintiandi (Tân Thiên Địa). Có 5 cộng đồng nhà ở thương mại trong khu dân cư này, bao gồm Hoa Hồ Thiên Địa, Thúy Hồ Thiên Đại, Cảnh Lâm Thiên Địa, v.v. Giá nhà ở cũ tại các cộng đồng này thường ở mức hơn 200.000 nhân dân tệ/m2 (~ 710 triệu VNĐ/m2).

Khu dân cư Tân Thiên Địa hiện có dân số 2.083 người. Những người này có thể là nhóm người giàu nhất Thượng Hải. Con cái của họ học trường quốc tế hoặc trường song ngữ nên không có nhiều trẻ em học trường công.

Không chỉ ở Thượng Hải, các trường tiểu học trên khắp Trung Quốc gặp khó trong việc tuyển học sinh. Một số trường tiểu học đã bị đóng cửa và sáp nhập vào các trường khác.

Người đàn ông mặc áo xanh đậm nói: Xin chào mọi người, trường tiểu học phía sau tôi là Trường tiểu học Tương Khẳng. Hôm nay là ngày 1/9/2024, theo lý mà nói thì hôm nay là ngày điểm danh khai giảng, nhưng tiếc là trường tiểu học này từ ngày 1/9 năm nay đã đã hoàn toàn ngừng hoạt động, không còn bất cứ học sinh nào ở đây nữa. Mấy chục năm thăng trầm, khuôn viên trường mấy chục năm, kể từ thời điểm này hôm nay đã hoàn toàn đóng cửa. Trên thực tế, ở nhiều thị trấn và làng mạc, nhiều trường tiểu học nông thôn như vậy đã bị đóng cửa. Tại sao? Vì tỷ lệ sinh ngày càng giảm, dân số nông thôn ngày càng giảm, điều này sẽ dẫn đến việc các trường tiểu học phải đóng cửa. Sự sống động và thịnh vượng của quá khứ đã không còn nữa, tiếng cười và tiếng vui đùa của quá khứ đã trở thành lịch sử để chúng ta hoài niệm.

Một số trường đã ngừng hoạt động mà không thông báo cho phụ huynh. Khi phụ huynh đến trường lấy lý lịch học sinh thì thấy tòa nhà vắng tanh.

Ngày 29/8, một phụ huynh trường tiểu học Tinh Thần (Xingchen) ở Sóc Châu, tỉnh Sơn Tây nói với phóng viên rằng một hôm, ông nghe phụ huynh nói rằng trường đã đóng cửa nhưng nhà trường chưa từng đưa ra thông báo. Mãi đến hôm qua (28/8), cô chủ nhiệm lớp mới thông báo cho phụ huynh đến lấy thẻ lý lịch học sinh. Khi đến trường thì thấy toàn trường vắng tanh.

Vào tối ngày 1/9, Phòng Giáo dục quận Sóc Thành của thành phố Sóc Châu đã đưa ra thông báo cho biết trường học hiện đang đóng cửa. Trước đó, nhà trường chưa nộp hồ sơ lên ​​cơ quan chức năng và cũng chưa có thông báo bằng văn bản cho phụ huynh. Hiện tại, toàn bộ học sinh của trường này đã được chuyển sang trường khác.

Sự việc này đã gây ra những cuộc bàn luận sôi nổi. Có phụ huynh cho biết: “Trường này chưa từng thông báo cho phụ huynh về việc đóng cửa. Nếu tôi không nghe người khác nói thì con tôi đã chuyển trường muộn. Gần nhà tôi năm nay đã có 2 trường học đóng cửa, bao gồm cả trường này.”

Cư dân mạng “Ze Ge” cho rằng hiện nay, có nhiều trường tiểu học đóng cửa vì nhiều người không muốn kết hôn và sinh con.

Người đàn ông đứng trước lớp học nói trong video: Không ngờ được, trước đây tôi nghe nói các công ty, doanh nghiệp sẽ đóng cửa, nhưng không ngờ bây giờ trường học cũng đóng cửa. Tôi nghe nói năm nay có nhiều trường mẫu giáo đóng cửa, hiện nay nhiều trường tiểu học, đặc biệt là các trường phân hiệu cũ và các trường tiểu học ở thôn miền núi xa xôi, trường thì đã sáp nhập, trường thì đóng cửa. Ngày càng có ít học sinh và tôi không biết tại sao, nhưng chắc chắn nó liên quan đến tỷ lệ kết hôn và tỷ lệ sinh thấp hiện nay. Vì sao ngày nay mọi người không muốn kết hôn và sinh con? Tôi nhớ khi chúng tôi còn trẻ, thời đó bầu trời trời trong xanh, thực phẩm an toàn và mọi người sẵn sàng kết hôn và sinh con. Người dân trong làng cũng rất nhiệt tình, mọi người đều rất vui vẻ khi giúp đỡ người khác. Ngày nay, công nghệ và công nghiệp phát triển nhưng ngược lại con người lại không muốn kết hôn, sinh con.

Đông Bắc Trung Quốc dẫn đầu về tình trạng “thiếu học sinh tiểu học”. Trong 10 năm từ 2013 đến 2022, hơn 1.900 trường tiểu học ở Hắc Long Giang biến mất, chiếm gần 60%; Cát Lâm mất hơn 50%, với tổng cộng hơn 2.600 trường tiểu học; Liêu Ninh đóng cửa gần 2.200 trường tiểu học, quy mô giảm gần một nửa.

Ở một số quận, có huyện có ít hơn 1.000 học sinh tiểu học và phải gom học sinh của toàn quận mới có thể thành lập một trường tiểu học. Ví dụ, chỉ có 650 học sinh tiểu học ở quận Hưng Sơn, thành phố Hạc Cương, tỉnh Hắc Long Giang vào năm 2020, tương đương với việc tập hợp tất cả học sinh lại với nhau thì vẫn chưa đủ cho một trường tiểu học hoàn chỉnh với 18 lớp.

Một cô gái khác nói trong video: Hạc Cương, nơi từng nổi tiếng vì giá nhà như giá bắp cải, đang trở thành một hình ảnh thu nhỏ của tình trạng thiếu học sinh ở 3 tỉnh đông bắc. Ngày xưa, Hạc Cương cũng là một thành phố khai thác than lớn. Trung bình mỗi lớp có hơn 50 học sinh, tất cả đều là con cái của những người thợ mỏ. Khi các mỏ than ngừng sản xuất, công nhân bắt đầu rời đi. Trong 10 năm qua, dân số thường trú của quận Hưng Sơn, thành phố Hạc Cương giảm mạnh từ 40.000 xuống còn 20.000, cả 4 trường tiểu học ban đầu đều lần lượt đóng cửa. Khi thống kê dân số vào năm 2020, toàn thành phố Hạc Cương có chưa tới 3.200 ca sinh, và ở quận Hưng Sơn chỉ có 66 ca. Năm nay, dân số độ tuổi tiểu học của huyện chỉ có 650 em, không đủ cho một trường tiểu học.

Một cư dân mạng có tên “Ông chủ đồng hồ” nói rằng làn sóng đóng cửa trường học có thể lan rộng từ vùng Đông Bắc đến toàn bộ các khu vực lớn của Trung Quốc.

Ông nói trong video: Tỷ lệ sinh ở vùng Đông Bắc hiện nay quá thấp, một nửa số trường tiểu học đã đóng cửa, và đất nước sẽ sớm giống như vùng Đông Bắc.

Trong 12 năm qua, số học sinh tiểu học ở 3 tỉnh Đông Bắc đã giảm 1,27 triệu. Trong 10 năm qua, tổng cộng 6.800 trường tiểu học đã biến mất ở 3 tỉnh Đông Bắc, giảm gần một nửa số lượng. Trước đó mọi người đã biết có có làn sóng đóng cửa trường mẫu giáo, trong năm ngoái, số lượng trường mẫu giáo đã giảm 15.000, so với năm 2022 thì đã giảm 5.600 trường. Thượng Hải vừa công bố tỷ lệ sinh mới nhất, cho thấy cứ 10 phụ nữ ở độ tuổi phù hợp, thì có 4 người chọn không sinh con. Số trẻ sơ sinh năm ngoái không nhiều bằng số người qua đời, cho nên hiện nay Trung Quốc đã thực sự bước vào giai đoạn tăng trưởng dân số âm.

Số lượng lớn các trường tiểu học công lập đóng cửa, sáp nhập như hiện nay, cho thấy làn sóng đóng cửa đã lan rộng từ mẫu giáo đến tiểu học, theo thời gian có thể tiếp tục lan rộng đến các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và đại học trong tương lai.

Trước đó, làn sóng đóng cửa trường mẫu giáo đã nổ ra ở Trung Quốc. Theo báo cáo, từ năm 2022 đến năm 2023, toàn Trung Quốc đã giảm 20.000 trường mẫu giáo.

Trường mẫu giáo do cô Yi làm hiệu trưởng đã đóng cửa. Cô than thở rằng ở tuổi này còn có thể làm được gì nữa?

Cô nói trong video: Mọi người thân mến, năm 2024 thực sự khó khăn. Các trường mẫu giáo tư thục ở nông thôn thực sự không có trẻ em và sắp đóng cửa. Chúng ta, những hiệu trưởng, có thể làm gì? Có rất nhiều hiệu trưởng bị sa thải, giáo viên bị sa thải, trường mẫu giáo đóng cửa.

Cô Mỹ Linh (Meiling) nói: Tôi đã làm việc trong ngành giáo dục mầm non được 22 năm, và tôi có quá nhiều nỗi chua xót không tả xiết. Người trẻ một chút thì vẫn có thể đi tìm công việc khác, còn với những người sinh sau năm 1980 như chúng tôi, chính là cái tuổi làm không được mà nghỉ cũng không xong, cũng chính là thời điểm khủng hoảng tuổi trung niên, chúng tôi có thể làm được công việc gì đây?

Trường mẫu giáo do cô Trần (Chen) điều hành cũng phải đóng cửa vì không tuyển được người.

Cô nói trong video: Trường mẫu giáo của tôi đã đóng cửa và tôi đã nộp đơn xin đóng cửa vào ngày 6/8. Trường mẫu giáo của chúng tôi có diện tích hơn 800 mét vuông. Nó không lớn, tương đối nhỏ, nhưng vị trí không tệ, nằm trong thành phố cổ. Vậy tại sao tôi lại dừng lại? Vì số lượng trẻ ở trường mẫu giáo từ hơn 200 giảm xuống còn hơn 100, cuối cùng chỉ còn vài chục trẻ. Ngoài ra, một số vấn đề về chính sách giáo dục của địa phương năm ngoái khiến tôi khó có thể kiên trì.

Và chỉ riêng năm ngoái, 3 trường mẫu giáo công lập đã được mở trong khu vực của chúng tôi. Trẻ em trong thời kỳ cao điểm dân số 2018 sẽ vào lớp 1 trong năm nay, chúng tôi cũng đối mặt với vấn đề tuyển trẻ sinh năm 2021 vào tháng 9 năm nay. Ở địa phương chúng tôi, dân số mới vào năm 2021 là dưới 10.000 người. Đối diện trường chúng tôi có một trường mẫu giáo công lập lớn, chúng tôi khó có thể cạnh tranh với họ nên phải kịp thời cắt lỗ.

Nếu người trẻ không có con, nghề dạy học có phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp tràn lan? Cư dân mạng Shishi cho rằng không những ảnh hưởng đến giáo viên mà còn ảnh hưởng đến các ngành nghề khác.

Cô nói trong video: Thực tế, các chuyên gia đã nói đến vấn đề này khi số ca sinh tiếp tục giảm, giáo viên sẽ phải đối mặt với làn sóng sa thải. Bây giờ kỳ nghỉ hè đã kết thúc và trường học đã bắt đầu năm học mới. Trước khi dịch bệnh bùng phát, các trường mẫu giáo được mở rộng khắp Trung Quốc, các bậc phụ huynh thường gặp phải một vấn đề, chính là con mình khó vào trường mẫu giáo. Kết quả là năm nay đã quay ngoắt 180 độ, các trường mẫu giáo khắp nơi nhìn chung tuyển sinh đủ. Ngày xưa cha mẹ thường dựa vào mối quan hệ, tìm bạn bè gửi con vào học trường mẫu giáo. Giờ đây, các trường mầm non phải cạnh tranh nhau để có trẻ. Trên thực tế, không chỉ giáo viên mà cả các lớp năng khiếu, nhà ở trong khu vực trường học chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng.

Những người trẻ không muốn sinh con không phải vì họ muốn vui chơi, mà vì chi phí sinh hoạt quá cao, và một số phụ nữ đi làm nhận thấy rằng vị trí của họ đã không còn, khi trở lại nơi làm việc sau kỳ nghỉ sinh con. 

Một cô gái khác nói trong video: Bạn có thấy nữ giáo viên ở Quảng Châu được chuyển sang làm công nhân dọn dẹp sau khi nghỉ sinh không? Sự việc rất đơn giản, đó là một nữ giáo viên muốn sinh con nên đã xin nghỉ thai sản. Sau khi cô trở lại trường học sau thời gian nghỉ thai sản, cô được thông báo rằng không có vị trí giảng dạy nào dành cho cô, và cô được yêu cầu làm công việc quét dọn, dọn dẹp. 

Trước khi thời gian nghỉ thai sản của cô kết thúc, nhà trường cho biết hợp đồng sắp hết hạn và sẽ không được gia hạn. Cô đã ra tòa và tòa phán quyết rằng nhà trường đã chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật và phải bồi thường 58.000 nhân dân tệ và bù đắp 5.000 nhân dân tệ tiền lương còn thiếu. Chính là vấn đề này, tôi cảm thấy từng việc, từng sự việc nhỏ này đều rất rõ ràng truyền đạt cho chúng ta một thông điệp, đó là trong thời đại hiện nay, nếu phụ nữ đi làm dám sinh con, thì quả thực bạn phải rất kiên cường.

Phụ nữ không dám lơ ​​là trong quá trình mang thai vì sợ người khác nói mình đang mang thai và không muốn làm tốt công việc. Sau khi sinh con, nếu tôi yêu cầu bạn nghỉ nửa năm, bạn thực sự nên nghỉ nửa năm. Sau khi quay lại, bạn thậm chí không tìm được cửa công ty mở theo hướng nào. Nếu bạn muốn khởi kiện và thuê luật sư thì bạn sẽ phải tốn 10.000 hoặc 20.000 tệ, nếu bạn không đồng ý thì bên kia sẽ yêu cầu bạn hòa giải, rồi lại kháng cáo. Họ kéo dài thời gian, còn bạn có kéo dài theo họ không? Nếu chồng bạn vẫn là một người lao động bình thường, chắc chắn gia đình sẽ rất khó khăn. Họ sẽ ăn gì? Uống gì? Làm gì để nuôi con? Còn không phải bất đắc dĩ mới phải là người dọn dẹp sao?