Trung Quốc: Quan to mất chức vì sai lầm trong công tác tuyên truyền?

Tưởng Kiến Quốc (Jiang Jianguo), Phó Ban Tuyên truyền Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) gần đây đã bị bãi miễn chức Chánh Văn phòng Thông tin Chính phủ. Truyền thông Hồng Kông tiết lộ thân tín Từ Lân (Xu Lin) của ông Tập Cận Bình sẽ thay thế, và việc Tưởng vị bãi miễn có thể vì đã sai lầm với chính sách tuyên truyền phô trương hốc hách về sức mạnh Trung Quốc trước cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ.  

Nhà cầm quyền Trung Quốc đang điều chỉnh bộ máy lãnh đạo tuyên truyền và mạng internet để đảm bảo công tác tuyên truyền phù hợp với quan điểm của ông Tập Cận Bình. Hình tuyên truyền chân dung Tập Cận Bình ở Trung Quốc (Nguồn: Getty Images)

Do sai lầm trong chính sách tuyên truyền cuộc chiến thương mại?

Tổng hợp nhiều nguồn tin vào ngày 27/7 cho thấy, ngày 25/7 nhân sự hệ thống tuyên truyền của ĐCSTQ đã có thay đổi, nhân vật phụ trách trong cả hai hệ thống tuyên truyền quan trọng nhất là ông Tưởng Kiến Quốc đã bị mất chức Chánh Văn phòng Thông tin Chính phủ bất ngờ mất chức, chỉ còn thấy lưu lại chức Phó Ban Tuyên truyền Trung ương.

Cũng cần lưu ý rằng, Tưởng Kiến Quốc sinh tháng 12/1956 năm nay chưa đầy 62 tuổi, vẫn chưa đến độ tuổi nghỉ hưu (65 tuổi), vì thế việc quan to này giải nhiệm sớm trước thời hạn gây nhiều chú ý, suy đoán.

Ngày 26/7, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) tại Hồng Kông đưa tin, có hai nguồn tin cho biết ĐCSTQ đang điều chỉnh ban lãnh đạo tuyên truyền và mạng internet để đảm bảo phù hợp với nội dung chỉ đạo của ông Tập Cận Bình.

Nguồn tin này cũng cho biết, Chánh Văn phòng Thông tin Internet Từ Lân dự kiến ​​sẽ thay Tưởng Kiến Quốc phụ trách Văn phòng Thông tin Chính phủ. Ông Từ Lân là cán bộ cũ của ông Tập Cận Bình thời ở Thượng Hải.

Nguồn tin dẫn quan điểm của học giả Trần Đạo Anh (Chen Daoying) ở Thượng Hải chỉ ra, bộ phận tuyên truyền của ĐCSTQ kiêu ngạo khoe khoang Trung Quốc sẽ nổi lên thành cường quốc thế giới, nhưng sau khi Mỹ phát động cuộc chiến thương mại thì hình ảnh của Trung Quốc hoàn toàn trái ngược. Đây là một sai lầm chiến lược, hoặc có thể nói là một thất bại. Phải có ai đó chịu trách nhiệm, cần phải có thay đổi và ông Tập Cận Bình tin rằng Từ Lân sẽ cải thiện được tình hình.

Nguồn tin cũng cho biết, chẳng hạn như chương trình “Made in China 2025” sẽ thống trị một loạt các lĩnh vực công nghệ cao, nhưng đã phản tác dụng, trở thành tâm điểm của cuộc chiến thương mại, buộc Bắc Kinh phải có những điều chỉnh tuyên truyền giảm nhẹ mức độ quan trọng của kế hoạch này.

Nhưng ông Trần Đạo Anh cho biết, có thể động thái thay đổi cường độ này của ĐCSTQ hiện nay đã muộn, vì niềm tin của các nước phương Tây đối với Trung Quốc đã bị hủy hoại sau khi thấy rõ ràng khuynh hướng độc đoán và ngoại giao cưỡng ép của Bắc Kinh.

Tưởng Kiến Quốc chịu tội thay Vương Hộ Ninh?

Giới quan sát bên ngoài chú ý đến thái độ chuyển sang mềm mỏng của Trung Quốc gần đây sau khi nước này chịu vô số khó khăn từ cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ, bắt đầu chuyển hướng tuyên truyền không còn theo kiểu “Tự hào quá! Tổ quốc tôi!” và “Made in China 2025”. Giới chức ĐCSTQ đã giảm bớt độ cuồng nhiệt tâng bốc ông Tập Cận Bình.

Trước khi cuộc chiến tranh thương mại Trung – Mỹ nổ ra, có cơ quan truyền thông Đài Loan công bố bài xã luận và dẫn lời một học giả Trung Quốc là “người trong cuộc” cho biết, phe thực dụng gồm Vương Kỳ Sơn, Lưu Hạc và Uông Dương hiểu rõ tiềm lực của Trung Quốc không đủ sức chơi cuộc chiến này. Nhưng “giới quan to làm công tác Đảng đi trên mây” và “phe bảo thủ tâm địa khó lường” ủng hộ mạnh mẽ tình cảm chủ nghĩa dân tộc, cổ xúy tuyên chiến với Mỹ. Dù bài viết không chỉ đích danh “giới quan to làm công tác Đảng đi trên mây” là những người nào, nhưng căn cứ vào phân công nhiệm vụ thì giới quan sát bên ngoài phổ biến cho rằng nhân vật hàng đầu của khuynh hướng này là Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị phụ trách tuyên truyền Vương Hộ Ninh.

Cuộc chiến tranh thuế quan Trung – Mỹ khởi đầu vào ngày 06/7, sau đó xuất hiện xu hướng khác lạ khi nhiều quan chức ĐCSTQ giấu tên mượn truyền thông Hồng Kông để nói về cuộc chiến thương mại. Suy đoán từ nội dung của các đối thoại, những người nhận trả lời phỏng vấn bao gồm các quan chức từ hệ thống ngoại giao, các phòng ban Chính phủ và lĩnh vực kinh tế.

Ngôn từ mà những quan chức này dùng thể hiện gay gắt, tỏ rõ thái độ chống lại đối thủ chính trị trong nội bộ Đảng, đẩy trách nhiệm vào một số “hổ to” trong Đảng và giới truyền thông của Đảng, cho rằng những quan to này xuyên tạc ý đồ của ông Tập Cận Bình và ra những mệnh lệnh tuyên truyền sai lầm, nhấn mạnh rằng những người này là kẻ thù thực sự của ĐCSTQ.

Ở đây, mũi dùi chĩa vào chính là ông Vương Hộ Ninh, người đứng đầu bộ máy tuyên truyền.

Ông Vương Hộ Ninh bất ngờ “mất tích” kể từ sau Hội nghị Công tác Tổ chức quốc gia vào ngày 04/7. Gần đây lại có những tin đồn cho rằng ông Vương Hộ Ninh bị các đối thủ chính trị nội bộ hạ bệ vì phải chịu trách nhiệm về thất bại từ cuộc chiến thương mại. Giới quan sát bên ngoài phổ biến cho rằng Tưởng Kiến Quốc sẽ thành “kẻ thế tội” đầu tiên trong bộ máy tuyên truyền.

Nghi ngờ liên quan đến vấn đề phe phái

Nếu thân tín Từ Lân của Tập Cận Bình phụ trách Văn phòng Thông tin Chính phủ thì nghĩa là ông Tập chính thức khống chế tiếng nói của bộ phận tuyên truyền đối ngoại quan trọng này.

Liên quan đến Tưởng Kiến Quốc bị miễn chức, có một số cơ quan truyền thông tập trung chú ý về vấn đề phe phái của quan to này.

Tưởng Kiến Quốc được cho là có liên quan đến sự kiện “thư công khai chống Tập Cận Bình” cách đây hai năm, đăng tải trên Mạng thông tin không biên giới (Wujieliulan) tại Tân Cương.

Ngày 04/3/2016, Mạng thông tin không biên giới (được xây dựng bởi Ban Tuyên truyền Đảng ủy khu tự trị Tân Cương, SEEC Media và Alibaba) bất ngờ đăng một bức thư ngỏ yêu cầu ông Tập Cận Bình từ chức, lá thư đe dọa ông Tập quan tâm “an toàn cá nhân và gia đình”. Vụ việc đã gây ra bùng nổ trong công luận, bị các nhà chức trách xem là “Đại án chính trị số một”.

Tờ Duowei News chỉ ra nhiều quan chức phe cánh cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân đã tham gia vào vụ việc bức thư ngỏ này. Những người liên quan bao gồm Bí thư Tân Cương khi đó là Trương Xuân Hiền (Zhang Chunxian), Phó Ban Tuyên truyền Trung ương là Lỗ Vĩ (Lu Wei) và Tưởng Kiến Quốc, Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị phụ trách tuyên truyền Lưu Vân Sơn.

Vào tháng 04/2016, Tạp chí Tranh Minh tại Hồng Kông có chỉ ra, ông Tưởng Kiến Quốc là thành viên của “liên minh chống Tập Cận Bình” do ông Lưu Vân Sơn tổ chức.

Nguồn tin cũng cho biết ông Tưởng Kiến Quốc là bạn học của quan to “ngã ngựa” Lệnh Kế Hoạch thời làm nghiên cứu sinh Đại học Hồ Nam. Tháng 03/2016 một số hãng truyền thông Trung Quốc ở nước ngoài dẫn nguồn tin thân cận với Trung Nam Hải cho biết, Phó Ban Tuyên truyền Trung ương Tưởng Kiến Quốc là thân tín của Lệnh Kế Hoạch, từ năm 2006 chính quyền Tập Cận Bình tập trung làm sạch tàn dư của Lệnh Kế Hoạch và chuyện Tưởng Kiến Quốc bị thanh trừng chỉ là vấn đề sớm muộn.

Có nguồn tin nhận định, có thể Tưởng Kiến Quốc sẽ bị hạ bệ theo kiểu cựu Phó Ban Tuyên truyền Lỗ Vĩ bị điều tra vào năm ngoái: Cách chức trước điều tra sau.  

Huệ Anh

Xem thêm: