Vì sao Bắc Kinh cố chấp với Luật An ninh Hồng Kông?

“Lưỡng hội” Trung Quốc vừa quyết định thông qua “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, đồng nghĩa với khai tử “một quốc gia, hai chế độ” ở đặc khu này. Sự kiện đang làm hoảng loạn cộng đồng người dân Hồng Kông, nhiều người dự định di cư để thoát khỏi thảm họa cai trị của ĐCSTQ. Lý do gì khiến Bắc Kinh khăng khăng khai mở chiến trường quốc tế tại Hồng Kông trong bối cảnh phải đối mặt với truy cứu trách nhiệm quốc tế liên quan đến đại dịch viêm phổi Vũ Hán? Người Hồng Kông cần làm gì? Luật sư cao cấp kiêm Chủ tịch Đảng Dân sự Hồng Kông, ông Lương Gia Kiệt phân tích chuyên sâu về chủ đề “Lần này, ĐCSTQ muốn thực sự lấy lại Hồng Kông.” (Video phỏng vấn tại đây)

Ông Lương chỉ ra rằng khi lấy lại Hồng Kông vào năm 1997, ĐCSTQ đã cam kết tuân theo “Tuyên bố chung Trung-Anh” và “Luật Cơ bản”, hứa rằng người Hồng Kông sẽ có quyền bỏ phiếu phổ thông. ĐCSTQ cũng đã giữ một hồ sơ lịch sử về các cam kết của họ tại thời điểm đó. Lần này, việc thúc đẩy “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” rõ ràng là họ muốn xé bỏ cam kết 23 năm trước của mình. Ông tin rằng các lý do cho sự tuyệt vọng này của Bắc Kinh chủ yếu như sau:

1. Sẽ khó kiểm soát Hồng Kông nếu tiếp tục phải giữ lời hứa

Ông Lương cho biết, năm 2014 sách Trắng do Hội đồng Nhà nước ĐCSTQ tuyên bố Bắc Kinh có toàn quyền cai trị Hồng Kông. Hoặc như Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội 831, đã đánh bại triệt để bầu cử phổ thông đầu phiếu mà Bắc Kinh đã hứa với người dân Hồng Kông, làm dẫn đến cuộc biểu tình “Chiếm Trung Hoàn” kéo dài liên tiếp trong 79 ngày của người dân Hồng Kông sau đó.

Phong trào yêu cầu bầu cử phổ thông không những không bị dập tắt, người dân Hồng Kông còn yêu cầu về tự do ngôn luận, nhân quyền, luật pháp và hệ thống xã hội phải được duy trì. 

Bắc Kinh luôn cảm thấy Hồng Kông là thứ khó nuốt trôi,  Ông Lương Gia Kiệt nói: “Lý do quan trọng nhất là chính quyền ĐCSTQ từ chối thực hiện cam kết cho phép thực thi ‘một quốc gia hai chế độ, mức độ tự trị cao, người Hồng Kông quản người Hồng Kông’. Tất nhiên Bắc Kinh sẽ không thừa nhận điều này.”

2. 120 quốc gia yêu cầu điều tra nguồn gốc dịch bệnh, Hoa Kỳ tỏ rõ thái độ đối với Trung Quốc

Thế giới đột ngột rơi vào tình cảnh bi thảm, dịch bệnh cướp đi hàng trăm ngàn sinh mạng ở châu Âu và Hoa Kỳ, tổng số người nhiễm trên toàn thế giới đã lên tới con số hàng triệu. Tổ chức Y tế Thế giới WHO gồm hơn 120 quốc gia, bao gồm cả Putin – “ông bạn cũ” của Chủ tịch Tập Cận Bình, tất cả đều ủng hộ mạnh mẽ đề xuất của châu Âu về truy tìm triệt để nguồn gốc dịch bệnh. Bắc Kinh buộc phải đối mặt với truy cứu trách nhiệm và bồi thường quốc tế.

Cùng lúc, Hoa Kỳ đang trong thời gian tranh cử Tổng thống, giữa Trump và Joe Biden diễn ra một cuộc chiến quyết liệt xem ai mới là người thật sự có thái độ kiên quyết đối với Trung Quốc. Gần đây trên Twitter, ông Trump tuyên bố cáo buộc ông Biden trong mấy chục năm đã dung túng Bắc Kinh, hậu quả cho đến nay vẫn chưa thể vãn hồi. Ông Trump khẳng định rằng lần này chính là để ông đến dọn dẹp tàn cuộc. 

3. Vô vọng trong cuộc đàm phán về chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, Trung Quốc phản công

Ông Lương chỉ ra rằng bế tắc trước chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, Bắc Kinh muốn ông Trump khởi động lại cơ chế đàm phán, hoặc là hy vọng nhận được một chút nhân nhượng từ các bên về tình hình dịch bệnh, nhưng kết quả thật đáng thất vọng. Khi ông Tập cho rằng không còn chỗ thương lượng cho cuộc chiến thương mại trong thời điểm này, Bắc Kinh lại tiếp tục các mánh khóe lừa gạt. Tuy nhiên, khi mà bất kỳ thủ đoạn lừa dối nào cũng không còn “linh” nữa, thì tâm thái phản công bắt đầu “phát tác”.

Đối ngoại họ tuyên dương Bắc Kinh chống dịch thành công, phủ nhận dịch bệnh bắt nguồn từ Đại Lục. Đối nội, họ rao giảng chủ nghĩa yêu nước, kích động tình cảm dân tộc, tình cảm yêu nước với khẩu hiệu “Tinh thần chống đế quốc Mỹ sẽ không bao giờ tắt”.

4. Bắc Kinh tự bắt người của mình làm con tin đòi tiền chuộc từ quốc tế

Ông Lương Gia Kiệt tin rằng việc Bắc Kinh đưa ra “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” ngay trong thời điểm này chẳng khác gì đang đùa với lửa, tức là đã đến bước “ngọc đá cùng nát” để phản công. Suy tính bản thân có thể hồi sinh từ đống tro tàn cho thấy, ĐCSTQ giờ đã hết đường, không còn lối để đi, vậy nên thà hy sinh ý nghĩa và vai trò của Hồng Kông về mặt chính trị.

“ĐCSTQ không thể tìm được một nơi nào khác có thể thay thế vị trí của Hồng Kông trong nền kinh tế, giờ thì họ bắt giữ người của mình làm con tin và kiếm tiền chuộc từ xã hội quốc tế, trong suốt mấy thập kỷ ĐCSTQ nắm giữ chính quyền, chúng ta đã chứng kiến không ít những trường hợp tương tự.”

Ông nói, một vùng đất nhỏ bé như Hồng Kông lại bị kẹt vào vận mệnh Trung Quốc với dân số hơn một tỷ người, biến thành chiến trường chính trong cuộc đối đầu Trung – Mỹ lần này.

“Điều lo lắng nhất mà tôi đã nói đến vài năm trước là Hồng Kông có thể sẽ bị chọn làm chiến trường giữa mô hình ĐCSTQ và dân chủ tự do trong hệ tư tưởng chính trị quốc tế, giờ đây đã xảy ra.”

Ông nói rằng Hồng Kông từng nắm giữ một bộ các giá trị cốt lõi như của xã hội phương Tây, thông qua các hoạt động giao thương, thông qua thân phận là thuộc địa của Anh trong 100 năm qua: tự do, nhân quyền, pháp quyền, tam quyền phân lập, tư pháp độc lập. “Hệ thống xã hội của chúng ta cũng giống hệt như một quốc gia tự do và dân chủ, nhưng chúng ta lại là nơi kéo cờ năm sao từ sau năm 1997. Không tìm nổi trên thế giới một quốc gia thứ hai như vậy. Nếu ĐCSTQ cảm thấy việc xây dựng hình ảnh tốt đẹp cho bản thân cũng không giải quyết được vấn đề cộng đồng quốc tế quyết tâm truy cứu trách nhiệm của họ trong đại dịch, thì họ có thể ‘thẹn quá hóa giận’, bất quá phải làm như vậy “

Ông Lương tin rằng khi Bắc Kinh nhận ra thế giới không còn tin tưởng họ, họ sẽ cảm thấy việc tuân thủ những cam kết với Hồng Kông 23 năm trước cũng chẳng còn tác dụng gì nữa.

Ở lại hay đào thoát? Người Hồng Kông nên quyết định ra sao?

Đối mặt với “Luật An ninh Quốc gia” khốc liệt, nhiều người dân Hồng Kông muốn bỏ trốn, hoặc lên kế hoạch di cư. Ông Lương Gia Kiệt đã lấy ví dụ về lịch sử sụp đổ của khối Liên Xô cũ, cộng sản Đông Âu, cộng sản Séc để khuyến khích người dân Hồng Kông trải nghiệm một cuộc sống ổn định trong những năm qua. Bây giờ là lúc họ cần phải đối mặt với thời đại khó khăn. Muốn sống một cuộc sống chân chính, hãy làm một người dám nói lời chân thật.

“Người dân Liên Xô cũ, Đông Âu, và nhiều chính quyền cộng sản trước năm 1989 cũng trải qua một thời kỳ rất đen tối và đau khổ. Tổng thống đầu tiên của Cộng hòa Séc, nhà văn Havel, tác giả cuốn sách ‘quyền lực của kẻ không quyền lực’, nhắc nhở chúng ta rằng những thế lực độc tài dựa vào lừa dối và đe dọa, chúng  khiến mọi người lặp theo những lời dối trá và tuyên bố của họ, rồi tự mê hoặc chính mình. Chúng cũng khiến người ta mất dần ý chí tự do và ý thức phản kháng, để từ đó duy trì quyền lực. “

Ông Lương mượn cuộc sống của người dân Séc dưới ách thống trị của chính quyền cộng sản lạm dụng quyền lực trong lịch sử để khuyến khích tất cả mọi người dân Hồng Kông đều kiên trì dũng khí nói ra “tên hề lõa thể” trong “bộ đồ mới của Hoàng đế”. Đây chính là điều Bắc Kinh sợ hãi nhất.

“Đào thoát? Có thể thoát về hướng nào đây? Nhiều người muốn di dân, bạn có nghĩ rằng bạn cam lòng sao? Kẻ khác đến chiếm nhà mình, vậy chúng ta phải đi sao? Có thể đi nơi nào chứ? Nơi này tựu tề những nhân tài Trung Quốc và phương Tây. Tôi thích một câu của giới trẻ bây giờ ‘chỉ có thể mải đi về phía trước, mà chẳng thể quay đầu’. Nếu chúng ta quay đầu lui về sau một bước, có thể sẽ rơi xuống vực sâu vạn trượng, một Hồng Kông hướng tới tự do, nhân quyền và luật pháp mà chúng ta biết sẽ chỉ còn là dĩ vãng.”

Ông nói, tương lai Hồng Kông sẽ có một chặng đường khó khăn, hy vọng mọi người sẽ hỗ trợ và chăm sóc lẫn nhau. Hãy linh hoạt như nước, không quên ý định ban đầu, cũng đừng hy sinh không cần thiết. “Tôi tin rằng một chế độ toàn trị, lập thân dựa trên sự lừa dối và dối trá là hoàn toàn không thể tồn tại. Dối trá có thể lừa dối người ta trong một thời gian ngắn, có thể lừa dối nhiều người trong một thời gian ngắn, nhưng về lâu dài hoàn toàn không thể lừa dối tất cả mọi người.”

Lý Tình

Xem thêm: