Vì sao ĐCSTQ ra “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”?

Cùng ngày khai mạc “Lưỡng hội” tại Bắc Kinh 21/5, chính quyền Trung Quốc cũng công bố nghị trình của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, trong đó bao gồm việc thảo luận về “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” hoàn toàn mới. Thông tin vừa được công bố đã trở thành tiêu điểm chú ý của quốc tế. Nhiều nhân sĩ trong giới chính trị Hồng Kông đã phân tích về việc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) gấp rút đưa ra luật này.

Tờ HK01 đưa tin, tên đầy đủ của Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông là “Quyết định của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc về xây dựng kiện toàn chế độ luật pháp và cơ chế chấp hành nhằm duy hộ an ninh quốc gia khu hành chính đặc biệt Hồng Kông (Dự thảo)”. Dự luật này được ấp ủ từ thời kỳ đầu khi bùng nổ phong trào phản đối Dự luật Dẫn độ tại Hồng Kông hồi năm ngoái. Sau này, cùng với việc phong trào đấu tranh phản đối lan rộng, khiến chính phủ ĐCSTQ quyết định cần thiết phải nhanh chóng ra tay hơn.

Ngoài ra, việc Hồng Kông chậm trễ chưa thể thúc đẩy lập pháp Điều 23 Luật Cơ bản, thêm vào đó ngày càng có nhiều nhân sĩ phe dân chủ Hồng Kông ra nước ngoài vận động hành lang cộng đồng quốc tế chế tài, do đó ĐCSTQ cho rằng Hồng Kông đã trở thành chỗ hổng lớn trong an ninh quốc gia của ĐCSTQ, nên mới dùng phương thức trực tiếp can dự vào “vá lỗ hổng”.

Theo quy định của Điều 18 Luật Cơ bản Hồng Kông, “Luật pháp mang tính toàn quốc nằm ngoài Phụ lục III trong luật này, thì không được thực thi tại Khu hành chính đặc biệt Hồng Kông”. Do đó, Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông sẽ được đưa vào Phụ lục III để thực thi, tắt qua trình tự Hội đồng Lập pháp Hồng Kông, tức là có thể được chính phủ Hồng Kông trực tiếp công bố thực hiện, mà không cần hỏi ý kiến ​​người dân Hồng Kông.

Trước đó, các điều chủ yếu trong Phụ lục III Luật Cơ bản Hồng Kông là các luật không thuộc phạm vi Khu tự trị đặc biệt Hồng Kông như quốc phòng, ngoại giao. Còn quy định trong Luật Cơ bản Hồng Kông quy định, Ủy ban Thường vụ Nhân đại Toàn quốc sau khi trưng cầu ý kiến của cơ quan trực thuộc là Ủy ban Luật Cơ bản Khu hành chính đặc biệt Hồng Kông và Chính phủ Hồng Kông, thì có thể tăng hoặc giảm luật được liệt kê trong Phục lục III Luật Cơ bản.

“Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” chủ yếu nhắm vào 4 loại hình vi, bao gồm: lật đổ chính quyền quốc gia, chia rẽ quốc gia, hoạt động khủng bố và sự can thiệp của thế lực nước ngoài. Trong đó, hoạt động khủng bố không bao hàm trong Điều 23 Luật Cơ bản. Còn trong 7 điểm nội dung được liệt kê trong Điều 23 Luật Cơ bản, phản quốc, kích động phản loạn, đánh cắp bí mật quốc gia không có trong “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”.

Chính quyền Trung Quốc cho biết, “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” là luật mới và độc lập, liệt rõ hình phạt cụ thể, thông qua việc đưa vào Phụ lục III Luật Cơ bản để thực thi tại Hồng Kông, không qua quá trình lập pháp của Hội đồng Lập pháp Hồng Kông.

Khoảng thời gian năm 2002 – 2003, Điều 23 Luật Cơ bản này đã gây tranh cãi lớn tại Hồng Kông, thậm chí dẫn đến cuộc biểu tình của 500.000 người ngày 1/7/2003 để phản đối lập pháp Điều 23 này. Khi đó, trước thời điểm biểu quyết dự thảo điều luật này, ông Điền Bắc Tuấn – đại diện giới doanh nghiệp và Đảng Tự do, thành viên Hội nghị Hành chính Hồng Kông quyết định từ chức. Sau đó, không ít các nghị viên thuộc nhóm chức giới năng công thương đã thay đổi lập trường theo Đảng Tự do, Chính phủ Đặc khu không còn hy vọng nhận được đủ phiếu ủng hộ tại Hội đồng Lập pháp, cuối cùng đành phải đình chỉ trình tự lập pháp Điều 23.

Vấn đề là, chính quyền ĐCSTQ vì sao lại ra tay giải quyết vấn đề lập pháp về an ninh quốc gia tại Hồng Kông trong lúc này? Nhân sĩ trong giới chính trị Hồng Kông phân tích có 2 nguyên nhân bên trong và một nguyên nhân bên ngoài.

Một trong những nguyên nhân bên trong chính là, gấp rút lập pháp Luật An ninh Quốc gia có liên quan đến bầu cử Hội đồng Lập pháp Hồng Kông vào tháng Chín tới, đây là việc lớn trong các việc lớn liên quan đến ĐCSTQ cai trị Hồng Kông. Nguyên nhân thứ hai là, trước cuộc bầu cử Hội đồng Lập pháp vào tháng Chín tới, thông qua gấp rút lập pháp An ninh Quốc gia, thì có thể can dự vào Ủy ban Lập pháp Hồng Kông trong nhiều mắt xích, thông qua sàng lọc của Luật An ninh Quốc gia, sẽ bãi bỏ được một bộ phận nhân sĩ không phải phe kiến chế thân Bắc Kinh.

Còn nguyên nhân bên ngoài có khả năng là từ phía Mỹ. Từ sau khi Mỹ thông qua “Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Kông”, Bắc Kinh có thể coi việc gấp rút lập pháp Luật An ninh quốc gia là một trong những thủ đoạn phản kích lại Mỹ. Ngoài ra, sau khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung bùng nổ, chính quyền Bắc Kinh có thể coi Hồng Kông là một bãi mìn nguy hiểm, lập pháp Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông chính là chiếc mũ nồi chống đạn trong chiến sự.

Một số nhân sĩ ngoại giới lo ngại, từ khi Bắc Kinh tuyên bố đưa ra “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, tương lai Hồng Kông sẽ giống như “một quốc gia, một chế độ”. Và trong thời điểm này, tờ Thời báo Hoàn Cầu của ĐCSTQ lại đăng một bài bình luận, mạnh mẽ bảo vệ và tuyên dương Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông, còn tuyên truyền đây là hành động quan trọng để bảo vệ “một quốc gia, hai chế độ”, nhấn mạnh sự hòa bình của Hồng Kông đã bị hủy hoại từ năm ngoái, “luật này là thời điểm để cho mọi thứ kết thúc”.

Xu hướng của dòng tiền đầu tư sau khi có thông tin về Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông

Sau khi tin tức được đưa ra, đồng đô la Hồng Kông rớt giá liên tục. 5 giờ chiều ngày 21/5, 1 USD đổi được 7,75 đến 7,7539 đô la Hồng Kông, biên độ giao dịch đạt 39 điểm.

Thị trường Tỷ giá hối đoái kỳ hạn trải qua phiên giảm sâu trong cùng ngày. Khấu hao kỳ hạn trong sáu tháng cán mốc 100 điểm, trong 179 điểm tính cả năm, từ 7,774 đến 7,7936. Các chỉ số tỷ giá trên phản ánh kỳ vọng của thị trường hối đoái trong tương lai. Chứng khoán Hồng Kông kết thúc phiên giao dịch với ba lần tăng nhẹ trong ngày, trong khi đó chỉ số Hang Seng (HSI) đóng phiên ở mức 24,280 điểm, sụt giảm 119 điểm, tương đương với 0,49%.

Tờ Apple Daily của Hồng Kông dẫn lời một nhân viên tài chính giấu tên nói rằng thời điểm đồng đô la Hồng Kông giảm mạnh trùng với thời điểm tin tức được đưa ra, điều này phần nào phản ánh mối lo ngại của thị trường về sự quay trở lại tình trạng hỗn loạn trong xã hội Hồng Kông, nhưng sau đó, đồng đô la Hồng Kông đã hồi phục nhẹ.

Báo cáo dẫn lời giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế & Kinh doanh Crown, nhà kinh tế Quan Trác Chiếu (Guan Zhuozhao), nói rằng nếu các quy định được thực thi, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ thận trọng với thị trường Hồng Kông, các khoản đầu tư bị giảm hoặc thậm chí rút vốn. Ông tin rằng Hồng Kông, với tư cách là một trung tâm tài chính quốc tế, có sự phối hợp của luật pháp và chế độ dân chủ độc lập, nếu có làn sóng rút vốn, chắc chắn sẽ ảnh hưởng mạnh đến vị thế trung tâm tài chính của Hồng Kông.

Tiền của giới quyền quý Bắc Kinh sẽ đi đâu?

Trước đó, giảng viên cao cấp của Khoa Báo chí của Đại học Baptist Hồng Kông, ông Lã Bỉnh Quyền, trong một buổi phỏng vấn độc quyền với Đài Tiếng nói Đức đã tiết lộ rằng, Hồng Kông là nơi lý tưởng để các lãnh đạo ĐCSTQ và các gia tộc quyền quý rửa tiền. Họ thông qua một người đại diện ở Hồng Kông để thực hiện các hoạt động này và từ đó phân tán đi các nơi trên thế giới. Hồng Kông chỉ là nơi làm bàn đạp cho các hoạt động tài chính và tồn trữ tài sản của giới quyền quý Trung Quốc trong một thời gian ngắn hạn.

Đối với phong trào phản đối Dự luật Dẫn độ tại Hồng Kông, nhà phân tích chính trị Giang Phong (Jiang Feng) cho rằng, nếu Bắc Kinh gỡ bỏ “một quốc gia, hai chế độ” ở Hồng Kông, vậy thì cũng không cần chờ Mỹ hủy bỏ Đạo luật chính sách Hồng Kông, nhà cầm quyền Trung Quốc cũng sẽ gỡ bỏ các ưu đãi đặc biệt dành cho đặc khu này. Vậy liệu lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ có ưng thuận không khi mà ở nơi này họ đang trữ bất động sản, công ty và cả quốc tịch Hồng Kông?

Căng thẳng gia tăng trong quan hệ Trung-Mỹ

Tuy nhiên, Bắc Kinh đang phải đối mặt với tình hình nghiêm trọng hơn trước. Nhiều khu vực và cá nhân ở các quốc gia trên thế giới đã đệ lên tòa án đơn kiện và yêu cầu truy cứu trách nhiệm của ĐCSTQ về những tổn thất nặng nề trong đại dịch. Bên cạnh đó, quan hệ Mỹ – Trung ngày càng trở nên căng thẳng hơn. Liệu Bắc Kinh sẽ có hành động cứng rắn đối với vấn đề Hồng Kông hay không vẫn còn phải chờ quan sát, nhưng không thể phủ nhận rằng xu hướng của các quỹ đầu tư đã đưa ra tín hiệu.

Đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã hoãn báo cáo sắp tới về quyền tự chủ của Hồng Kông. Báo cáo này được coi là cơ sở để đo lường liệu Hồng Kông có được hưởng đặc quyền giao dịch đặc biệt như một trung tâm tài chính hay không.

Hôm 21/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Mỹ sẽ phản ứng mạnh mẽ nếu Trung Quốc “khăng khăng” thực hiện kế hoạch “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”. Reuters đưa tin ông Trump đã đưa ra tuyên bố này với các phóng viên trước khi rời Nhà Trắng. Khi được hỏi về vấn đề này, ông Trump nói: “Tôi chưa biết nội dung dự luật này như thế nào. Nhưng nếu điều này xảy ra, chúng tôi sẽ phản hồi rất mạnh mẽ “.

Cùng ngày, một phát ngôn viên của Văn phòng Hồng Kông thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng với thái độ của chính quyền Trump đối với Hồng Kông.

Trí Đạt

Xem thêm: