3 bài học về sự tu dưỡng qua cuộc đời của Vương Dương Minh

Nhân sinh, những điều không như ý có đến tám, chín phần mười. Trong hành trình dài của cuộc đời, chúng ta sẽ luôn gặp phải những điều không thuận lợi và những khó khăn trắc trở. Nhưng nghịch cảnh lại giúp tôi luyện tính cách con người và cũng tạo nên sự phong phú và sâu sắc cho cuộc sống.

Vương Dương Minh là một nhà hiền triết lỗi lạc của triều Minh. Ông tinh thông Nho giáo, Thích giáo và Đạo giáo, hơn nữa còn dẫn quân chinh chiến, có thể nói là văn võ toàn tài. Tâm học của ông từng có ảnh hưởng sâu rộng ở cả Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. “Tâm học” của ông đề cao sự hướng nội tu dưỡng, tự giác thực hành, khuyến khích con người nâng cao đạo đức. Bản thân Vương Dương Minh đã trải qua rất nhiều gian truân trong cuộc sống. Cuộc đời ông cũng như một lời nhắn nhủ: Khi cuộc sống gặp khó khăn, làm được ba điều dưới đây thì may mắn sẽ lặng lẽ đến.

Thủ giữ thiện lương

Thiện lương là phẩm chất cao quý, dù một người ở trong hoàn cảnh nào, chỉ cần giữ được sự thiện lương trong tâm thì người đó đáng được kính trọng. Cuộc đời của Vương Dương Minh không thiếu gian truân. Đối mặt với sự phức tạp trong triều đình và những cuộc chiến khốc liệt trên sa trường, ông vẫn luôn giữ được sự thiện lương đáng quý và suốt đời không bao giờ từ bỏ.

Vì dâng thư trình bày kiến giải lên Hoàng đế mà Vương Dương Minh đắc tội hoạn quan Lưu Cẩn. Ông bị đánh 40 trượng và tống giam vào ngục. Sau đó, ông còn bị giáng chức và bị đày đến Long Trường, Quý Châu làm quan Dịch Thừa.

Lúc ấy, Long Trường chỉ là một thôn nhỏ phía Tây Bắc của Quý Dương. Nơi đây điều kiện khắc nghiệt, rừng rậm bao phủ, mãnh thú thường xuyên qua lại, lại có khí độc. Khi Vương Dương Minh cùng đoàn người đến nơi này, họ thậm chí không có chỗ ở, lại bất đồng ngôn ngữ với người dân tộc thiểu số địa phương.

Vương Dương Minh không nản lòng, chủ động học hỏi người dân địa phương cách trồng trọt, xây nhà, còn mở trường dạy học, giáo hóa dân chúng, hòa hợp mối quan hệ giữa hai bên. Đối mặt với hoàn cảnh khó khăn, ông vẫn luôn bảo trì tâm thiện lương, tốt bụng.

Khổng Tử nói: “Nhân viễn hồ tai, ngã dục nhân, tư nhân chí hĩ”, lòng Nhân có xa xôi gì đâu? Ta muốn lòng Nhân, thì lòng Nhân liền đến. Thiện lương rất đơn giản, nhưng thiện lương cũng lại rất khó. Nó không có ngưỡng cửa nào, nhưng không phải ai cũng đều có thể làm được. Đó là ánh quang huy từ bên trong tỏa ra bên ngoài, là sức mạnh thầm lặng.

Trong những ngày tháng khó khăn, hãy giữ vững sự thiện lương. Đừng lo được lo mất, đừng bi quan chán nản, đừng từ bỏ thiện lương. Sau mưa gió tất có ánh bình minh, vượt qua màn đêm ắt sẽ thấy ánh sáng.

Cố gắng nỗ lực

Có người khi gặp nghịch cảnh thì tự thương hại mình rồi chìm vào tuyệt vọng trong khó khăn, có người lại âm thầm tích lũy sức mạnh để chờ thời cơ xoay chuyển tình thế. Nhân cách của một người chưa bao giờ là thứ người khác ban cho, mà là do chính bản thân mình cố gắng mà có được.

Vương Dương Minh từ nhỏ đã có chí hướng và dốc lòng để trở thành Thánh nhân. Sau khi lập chí, ông bắt đầu đặt ra phép tắc cho bản thân, đốc thúc bản thân học tập. Trải qua bao sóng gió cuộc đời, thói quen học tập của ông vẫn chưa bao giờ mất đi. Ông nói: “Công phu hằng ngày, nếu cảm thấy hỗn loạn thì ngồi thiền, nếu cảm thấy lười đọc sách thì càng phải đọc sách, đó cũng là cách chữa bệnh.” Trong quá trình tu dưỡng bản thân, nếu cảm thấy sự trì trệ thì càng phải cố gắng. Nóng vội và lười biếng là thứ có sẵn trong mỗi người, nhưng tu hành chính là đi ngược lại với những điều xấu trong nhân tính, đó mới là sự ma luyện cần thiết.

Long Trường là vùng đất hoang vu, bệnh do nhiễm phải chướng khí ở vùng rừng núi độc khiến người từ nơi khác thiệt mạng không ít. Trong môi trường khắc nghiệt như vậy, Vương Dương Minh không những không gục ngã mà còn lột xác, cả về thể chất lẫn tinh thần của ông đều đổi mới.

Có người nói: “Vương Dương Minh sửa đổi phong tục cũ, sáng tạo phong tục mới, công lao không kém gì Hạ Vũ”. Ở địa phương Long Trường, Vương Dương Minh đã giáo hóa được học trò. Tâm học của ông đã thổi một luồng sinh khí mới tràn đầy sức sống đến nơi đây, và sau này đến cả các quốc gia khác.

Một nhà văn đã nói: “Tôn nghiêm và thể diện của một người đều đến từ sự cố gắng của cá nhân đó”. Một người dựa vào sự cố gắng của chính mình, không chán nản, sa sút tinh thần, không bỏ cuộc, thì đã giành được sự tôn trọng của người khác.

Bất động trước vinh nhục

Một người có nội tâm mạnh mẽ thì bất kể phải đối mặt với hoàn cảnh nào trong cuộc sống họ cũng đều có thể giữ được sự bình tĩnh. Vương Dương Minh từ nhỏ đã thông minh hơn người, hơn nữa cha ông lại là Trạng nguyên đương triều, nên gia tộc đặt rất nhiều kỳ vọng vào ông. Nhưng Vương Dương Minh lại liên tiếp hai lần thi trượt khoa cử.

Trong lần thứ hai, Vương Dương Minh đi xem kết quả thi. Có người mừng rỡ vô cùng, có người khóc lóc thảm thiết, chỉ có Vương Dương Minh bình tâm đứng đó. Có người hỏi ông thi thế nào. Vương Dương Minh đáp: “Trên bảng không có tên.” Người kia nói: “Vậy mà ông vẫn bình tĩnh như vậy, chẳng có chút xấu hổ nào sao?” Vương Dương Minh đáp: “Người lấy việc thi trượt làm xấu hổ, ta lấy việc động tâm làm xấu hổ.” Câu nói này thực tế đã xuyên suốt cuộc đời Vương Dương Minh: “Bài học đầu tiên của tâm học, chính là bất động tâm.”

Bị giáng chức và đày đến Long Trường, con đường phía trước trắc trở, Vương Dương Minh vẫn bình tĩnh đọc sách. Trên hồ Bà Dương, tiếng la giết vang trời, ông vẫn an tâm dạy học. Trên triều đình, phong hầu bái tướng, ông vẫn không động tâm.

Môn đệ từng hỏi ông: “Làm thế nào mới có thể bất động tâm?” Vương Dương Minh đáp: “Giảm bớt dục vọng thì nội tâm sẽ yên tĩnh”. Một người khi đối mặt với những thăng trầm của cuộc đời mà không thể thản nhiên, là bởi vì trong lòng còn quá nhiều dục vọng. Một người có nội tâm thực sự mạnh mẽ, không phải là ở chỗ chinh phục được điều gì, mà là ở chỗ có thể chịu đựng được điều gì. Trong sách “Thái Căn Đàm” có câu: “Người thường lấy thuận cảnh làm vui, còn người quân tử lấy vui từ trong nghịch cảnh.”

Một người có nội tâm thực sự mạnh mẽ, có thể đối mặt với khốn cảnh, chiến thắng nỗi sợ hãi trong lòng, học cách cố gắng hết sức mình và nghe theo Thiên mệnh. Dù ở trong nghịch cảnh, người ấy vẫn giữ thái độ lạc quan, bình thản và tự tin, không vui mừng vì vật chất, không buồn phiền vì bản thân, không kinh ngạc trước sự sủng ái và vinh quang, có thể thong dong ngắm hoa nở hoa tàn trước cửa.

Theo Vision Times tiếng Trung
Tác giả: Văn Lệ
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Thi hào Tô Thức và tâm thái lạc quan trước nghịch cảnh

Mời xem video: