Trí tuệ cổ nhân: Phàm nhân mưu sự, trí giả mưu đại cục

Đời người như một ván cờ, không nên chỉ nhìn trước mắt, mọi sự đều cần phải nhìn xa. Cao thủ chơi cờ, đi một nước, tính ba nước. Người mới chơi cờ, đi một bước, tính một bước. Nhìn được xa mới đi được xa. Phàm nhân mưu sự, trí giả mưu đại cục. Kẻ phàm phu chỉ dán mắt vào bản thân sự việc. Bậc trí giả lại đặt một sự việc vào không gian và thời gian đa chiều để suy ngẫm một cách toàn diện và có hệ thống.

Thời Chiến quốc, 7 nước tranh hùng. Tử Sở, con trai thứ của Tần vương bị bắt làm con tin tại nước Triệu. Không ai muốn quan tâm đến một con tin như vậy, chỉ có Lã Bất Vi dụng tâm kết giao. Vì Tử Sở, Lã Bất Vi mang gia tài tới nước Tần du thuyết, thuyết phục phu nhân Hoa Dương lập Tử Sở làm thái tử. Sau khi Tử Sở đăng cơ, Lã Bất Vi cũng trở thành Tể tướng của nước Tần.

Cuối thời nhà Tần, Lưu Bang dẫn quân tiến đánh Hàm Dương. Tướng lĩnh đều tiến vào cung điện, để tâm đến tiền tài, mỹ nữ. Chỉ có Tiêu Hà chạy đi tìm bản đồ của đế vương. Sau này, Lưu Bang và Hạng Vũ cùng tranh thiên hạ, không thể không nhờ đến những thứ mà Tiêu Hà cất giữ.

Thời Tam quốc, Phí Y phò tá cho Gia Cát Lượng. Khi Gia Cát Lượng mất, Phí Y bắt đầu tiếp quản những sự vụ nhiều hơn. Việc công vụ bấy giờ rất nhiều, Phí Y vừa làm việc, vừa tiếp khách, chơi cờ, vậy mà mọi việc đều chu toàn. Sau này Đổng Doãn thay Phí Y, bắt chước cách làm của ông, nhưng chỉ sau một thời gian công việc chất chồng, xử lý sai sót.

Thời Đông Tấn, Đào Khản là một vị tướng lỗi lạc, một thi nhân điền viên nổi tiếng. Ông vô cùng cần kiệm, lại nghiêm khắc, hành sự cẩn trọng, chu toàn. Khi trong phủ dùng trúc sào, Đào Khản thường bảo người hầu cất những đầu mẩu trúc sào thừa lại, chất cao như núi, không ai hiểu nổi. Sau này Tuyên Vũ Hầu Hoàng Uẩn thảo phạt nước Thục cần đóng thuyền, Đào Khản mang những đầu mẩu trúc sào này làm đanh để nêm thuyền.

Trong trận Phì Thủy, quân Đông Tấn chưa đến 1 vạn phải chống cự lại 10 vạn binh sĩ dũng mãnh của quân Tiền Tần. Nhưng lúc hai bên đối đầu, quan tướng triều Đông Tấn lo lắng bồn chồn, thì chủ soái Tạ An không một chút hoang mang lo sợ, sau khi điều binh khiển tướng vẫn ngồi chơi cờ vây. Đến lúc quân tiền tuyến báo tin chiến thắng, ông chỉ nhìn thoáng qua rồi lại tiếp tục chơi cờ. Người bên cạnh thực sự đã không thể nhịn được nữa, liền hỏi ông tình hình chiến sự ra sao. Lúc này, Tạ An mới nhẹ nhàng nói: “Là bọn trẻ đã đánh thắng rồi!”.

Cổ nhân nói: “Muốn thành đại sự, trước hết phải minh tường đại cục.” Nhiều khi, người thành tựu đại sự chân chính không phải là người câu nệ tiểu tiết, mà là người nắm vững đại cục. Chỉ khi nhìn được toàn cục, mới biết điều gì nên buông, điều gì nên nắm.

Bậc trí giả chân chính nhìn thấy đại cục, nhìn thấy tương lai của sự việc khi chúng chưa hiển lộ. Nếu tiến, có thể phó xuất ít nhất, nhưng lại đắc được nhiều nhất. Nếu thoái, có thể dự báo trước nguy hiểm, mà tránh được họa hại về sau.

Trong ván cờ nhân sinh, điều trước tiên chúng ta cần học không phải là kỹ năng, mà là nắm được bố cục. Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể không bị lạc vào các tiểu tiết.

Theo Vision Times tiếng Trung
Thiên Cầm biên tập

Xem thêm:

• Trí tuệ cổ nhân: Con người sống bởi gian khổ, chết bởi an nhàn

Mời xem video: