Chúng ta thường ví mục tiêu như 1 ngọn lửa mong manh, nhưng chỉ cần còn 1 tia lửa nhỏ thì vẫn luôn có cơ hội để thổi bùng sức sống cho nó. (Ảnh: Epoch Times)
Có thể việc bạn thiếu động lực không phải là một khiếm khuyết về tính cách mà là một phản xạ tự bảo vệ mang tính tự nhiên. Chúng ta thường ví mục tiêu như 1 ngọn lửa mong manh, nhưng chỉ cần còn 1 tia lửa nhỏ thì vẫn luôn có cơ hội để thổi bùng sức sống cho nó.
Hãy cùng Tiến sĩ Sina McCullough, chuyên gia dinh dưỡng, trên hành trình khám phá sự thật về thực phẩm và sức khỏe. Là 1 nhà khoa học được đào tạo bài bản và có bản năng của 1 nhà báo, Tiến sĩ Sina mang đến những sự thật và góc nhìn sâu sắc về cách sống khỏe mạnh, hạnh phúc và tự do.
Điều gì sẽ xảy ra nếu lý do lớn nhất khiến bạn chưa đạt được mục tiêu không liên quan đến sự lười biếng, thiếu kỷ luật hoặc thiếu thời gian? Điều gì nếu thiếu động lực không phải là biểu hiện của 1 điểm yếu mà là 1 phản xạ bảo vệ?
Hãy hình dung 1 chiếc chuông báo cháy vang lên chỉ vì 1 lát bánh mì hơi cháy. Dù phiền toái nhưng nó được thiết kế để bảo vệ bạn. Tương tự như vậy, khi 1 mục tiêu khiến bạn cảm thấy mạo hiểm hoặc xa lạ, hệ thống an ninh của não bộ có thể đột ngột “kéo phanh” bằng cảm giác mệt mỏi, xao nhãng hoặc 1 làn sương mù mơ hồ vang lên trong đầu rằng “Tôi chẳng có chút động lực nào cả”.
Nhận ra sự trì trệ đúng với bản chất của nó – 1 cơ chế an toàn tích hợp sẵn chứ không phải khuyết điểm cá nhân – sẽ giúp bạn hợp tác với sinh học của mình thay vì chống lại nó.
Các nhà thần kinh học đã xác định 4 hệ thống cảnh báo có thể nhấn phanh động lực của bạn:
Những hệ thống cảnh báo này không phải là kẻ phá hoại, mà chúng chỉ là những vệ sĩ quá sốt sắng mà thôi.
Trước khi bạn bật que diêm đầu tiên, hãy xác định lý do vì sao mà ngọn lửa đó lại quan trọng. Không ai leo núi Everest vì đọc 1 trích dẫn truyền cảm trên Instagram. Họ làm vậy vì họ có 1 “lý do tại sao” mà điều đó lại quan trọng với chính họ.
“Lý do tại sao” của bạn có thể đến từ bên ngoài hoặc từ sâu bên trong.
Một số người được thúc đẩy bởi những phần thưởng bên ngoài – sự công nhận khi giảm cân thành công, tấm huy chương khi về đích, hay loạt ảnh trước – và – sau đăng lên mạng xã hội.
Lý do cũng có thể xuất phát từ chính bản thân bạn. Có thể bạn muốn hoàn thành tấm bằng Đại học vì mẹ bạn chưa bao giờ từng có cơ hội ấy. Có lẽ bạn muốn viết 1 cuốn sách vì nó đã sống trong tim bạn từ năm 12 tuổi và đang khao khát được nhìn thấy. Hoặc có thể bạn muốn cải thiện sức khỏe để có thể vui đùa dưới sàn nhà với các cháu nhỏ.
Một người bạn của tôi đã luyện tập cho cuộc đua 10k sau khi dán 1 bức ảnh con gái mình lên tủ lạnh với chú thích “Để mẹ có thể đuổi theo con trong công viên khi 60 tuổi”. Vào những buổi tập gặp trời mưa to gió lớn, bức ảnh đó là động lực giúp bạn ý vượt qua mọi khó khăn.
Dù “lý do” của bạn là gì, hãy khiến nó trở nên sống động – hãy nhìn thấy nó, nghe thấy nó, ngửi thấy nó và nói chuyện với nó. Nếu cần, hãy viết nó lên gương.
Một vài chiến lược đã có hiệu quả đối với tôi:
Khi “lý do tại sao” của bạn đủ rõ ràng và sống động thì “làm thế nào” sẽ trở nên dễ hơn và “làm cái gì” sẽ không thể bị ngăn cản.
Khi đã có “ngôi sao phương Bắc” cá nhân làm kim chỉ nam thì bạn đã sẵn sàng để khơi dậy được ý tưởng hành động.
Động lực không phải lúc nào cũng đến như tia sét bất ngờ. Thường thì nó giống như 1 ngọn lửa trại – cần chút củi khô để nhóm lửa rồi phải tiếp thêm nhiên liệu đều đặn để giữ cho lửa cháy. Và trên hết, cần chính bạn châm que diêm đầu tiên.
Huyền thoại rằng bạn phải cảm thấy có động lực rồi mới bắt đầu có thể là điều khiến giấc mơ của bạn trật bánh. Động lực không phải lúc nào cũng đến trước – nhiều khi nó xuất hiện sau hành động.
Trong tâm lý học, hành động như thể bạn đang có động lực được gọi là kích hoạt hành vi. Nếu bạn hành động như thể mình đã sẵn sàng – đứng dậy, mang giày, cầm bút và giấy – bộ não của bạn sẽ theo kịp.
Dopamine, chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến sự thôi thúc và phần thưởng, sẽ được giải phóng sau khi bạn hành động, khiến bạn càng muốn tiếp tục hơn.
Hãy bắt đầu với 1 hành động thật nhỏ: Gấp 1 cái áo. Viết 1 câu. Đi bộ quanh 1 dãy nhà. Đó là cách bạn nhóm ngọn lửa.
Một vài chiến lược tôi dùng để đánh que diêm:
Khi tôi ngán ngẩm làm Luận án Tiến sĩ, tôi chỉ mở file và sửa 1 dấu phẩy. Nghe có vẻ buồn cười, nhưng 9/10 lần, tôi tiếp tục viết. Một dấu phẩy là đủ để châm lửa. Một tia lửa thôi thì chưa đủ giữ lửa cháy – giờ bạn cần tiếp nhiên liệu đều đặn.
Chúng ta thường tự phá hoại mình bằng những mục tiêu quá khổng lồ: “Tôi sẽ viết xong 1 cuốn tiểu thuyết trong 30 ngày”! “Tôi sẽ giảm 22,5 kg trước mùa hè”! “Tôi sẽ từ người lười vận động thành vận động viên marathon”!
Những giấc mơ lớn thật tuyệt, nhưng chúng thường sớm vụt tắt nếu bạn chất quá nhiều củi lên đống lửa ngay từ đầu.
Hãy giữ cho ngọn lửa sống bằng nỗ lực khả thi tối thiểu – hành động nhỏ nhất mà vẫn có thể giúp bạn tiến về phía trước – điều mà tôi gọi là chiến thắng.
Động lực sống dựa vào đà tiến và đà tiến được xây từ những chiến thắng nhỏ. Khi bạn chia nhỏ các mục tiêu lớn thành những bước cụ thể và dễ thực hiện hơn, bạn sẽ không còn cảm thấy choáng ngợp và có thể duy trì được đà phát triển.
Thay vì đặt mục tiêu chạy 8 km, hãy mang giày và đi bộ 5 phút. Thay vì cố gắng thiền trong 30 phút, bắt đầu với 2 phút. Chống đẩy 1 cái, viết 1 câu, bỏ 1 đô la vào hộp tiền tiết kiệm.
Thu nhỏ nhiệm vụ cho đến khi nó trở nên dễ đến mức khiến bạn phải bật cười – rồi làm ngay.
Hãy ăn mừng từng chiến thắng nhỏ bằng 1 câu “Yes”! Thật dứt khoát để giúp tạo vòng lặp thói quen và giữ cho ngọn lửa cháy rực. Hoàn thành một loạt các mục tiêu nhỏ sẽ kích hoạt những đợt dopamine ngắn, giữ bạn tiến về phía trước – giống như tiếp củi vào ngọn lửa trong bạn.
Sau đó, 5 phút trở thành 10 phút, hoặc 1 câu có thể thành cả 1 đoạn văn.
Nhưng đôi khi, ngay cả khi lửa đang cháy đẹp, nó vẫn có thể tắt ngấm nếu hệ thống phanh bên trong vô thức bắt đầu kích hoạt.
Đôi khi, chúng ta đặt ra mục tiêu rồi lại trì hoãn – chờ đến khi cảm thấy “Sẵn sàng”. Chúng ta lập danh sách những việc cần làm, tạo Bảng tầm nhìn và xem lại các video truyền cảm hứng trên YouTube, như thể chúng có thể thần kỳ khơi dậy ý chí hành động.
Nhưng cũng có lúc, ta đã bắt đầu thực hiện mục tiêu – rồi lại chùn bước.
Tôi từng hay nói kiểu như: “Tôi sẽ đã bắt đầu ăn kiêng từ thứ Hai”. Rồi đến thứ Hai tôi lại bỏ cuộc vào giữa buổi chiều.
Việc trì hoãn hay từ bỏ giữa chừng thường không xuất phát từ sự lười biếng hay thiếu kỷ luật. Chúng thường là phản xạ tự bảo vệ. Bất cứ khi nào tôi không đạt được mục tiêu, đó là vì có 1 giọng nói rất nhỏ trong tôi thì thầm: “Bạn không xứng đáng với cuộc sống như thế. Với sự dễ dàng như thế. Niềm vui như thế. Vẻ đẹp như thế”.
Vậy là tôi tự phá hoại chính mình. Không phải vì tôi yếu đuối, mà vì tôi đang bảo vệ phiên bản của mình – người vẫn tin rằng cô ấy không xứng đáng có được nhiều hơn. Tôi đang bảo vệ câu chuyện về bản thân mà tôi đã ôm giữ bấy lâu.
Nếu điều đó nghe có vẻ quen thuộc, hãy biết rằng: bạn không hỏng hóc gì cả. Bạn đang bảo vệ một điều gì đó mong manh. Và việc đưa nó ra ánh sáng không phải là thất bại – mà là tiến bộ.
Khi “Phanh không xứng đáng” xuất hiện , tôi sẽ làm theo các bước sau:
Giải phóng cơ thể cũng có thể giúp nỗi sợ nhỏ lại. Hãy lắc nhẹ đôi tay, thở ra kèm theo 1 tiếng thở dài êm nhẹ hoặc thực hành 1 vòng thở theo nhịp 4-7-8. Những tín hiệu cơ thể nhỏ này sẽ báo cho hệ thần kinh rằng bạn đang an toàn.
Cuối cùng, hãy tự nhắc mình thành tiếng “Cảm thấy sợ là điều bình thường. Mình đang học hỏi, không phải thất bại”, để tâm trí nghe thấy sự cảm thông thay vì chỉ trích, trong khi cơ thể dần được xoa dịu.
Nếu lịch trình của bạn dày đặc như 1 cuốn danh bạ điện thoại, thì vấn đề không phải là bạn thiếu động lực mà là động lực đang bị bóp nghẹt.
Hãy lấy 1 tờ giấy và liệt kê tất cả các cam kết của bạn – cuộc hẹn, việc giúp đỡ người khác, việc nhà và thậm chí cả những việc bạn nghĩ là “nên làm” mà chưa bao giờ tự hỏi vì sao. Sau đó, khoanh tròn những việc chỉ mình bạn mới có thể làm. Tất cả những việc còn lại, bạn có thể đàm phán lại, giao bớt cho người khác hoặc xóa bỏ. Việc gạch bỏ hoàn toàn 1 nhiệm vụ khi nó chưa được hoàn thành có thể khiến bạn bất an – đặc biệt khi bạn xem nó như biểu hiện của sự tận tâm. Mỗi lần bạn nói “không” với 1 việc tức là bạn đang nói “có” với những điều thực sự quan trọng đối với mình. Nếu việc bỏ hoàn toàn đó vẫn khiến bạn cảm thấy quá quyết liệt, hãy tạm đưa nó vào 1 thư mục “Không phải bây giờ” cho giai đoạn này và xem lại các ưu tiên của bạn. Hãy chọn sống cuộc đời mà bạn mong muốn chứ không phải cuộc đời mà “Hộp thư đến” của bạn áp đặt. Giải phóng 1 giờ thôi và bạn sẽ thấy ngọn lửa đam mê bùng cháy trở lại.
Khi những “phanh” nội tâm đã được gỡ bỏ và không gian đã được mở ra, môi trường xung quanh bạn giờ đây chính là yếu tố quyết định: hoặc sẽ tiếp sức cho bạn hoặc sẽ dập tắt ngọn lửa đang nhen nhóm.
Động lực rất dễ lây lan. Nhưng sự tầm thường cũng vậy.
Bạn có thể có tất cả tham vọng trên đời, nhưng nếu xung quanh bạn là những phiền nhiễu, lời làm nản chí hoặc sự cô lập thì chẳng khác nào hạn đang cố trồng 1 bông hoa trên nền xi măng. Ngay cả những rễ cây khỏe mạnh nhất cũng khó tồn tại khi trồng sai chỗ.
Hãy tạo điều kiện để thành công bằng cách tạo ra 1 môi trường phản chiếu cuộc sống bạn muốn hướng tới.
Tắt tiếng điện thoại trong những giờ tập trung. Để sẵn giày chạy ở ngay cửa ra vào, đặt đàn guitar lên giá, chuẩn bị sẵn rau ở vị trí dễ thấy – hãy biến hành động bạn muốn trở thành lựa chọn dễ dàng nhất.
Hãy ở cạnh những người khiến bạn bừng sáng, không phải những người khiến bạn nặng lòng. Tìm những tiếng nói nuôi dưỡng hy vọng; những cuốn sách khơi dậy tâm hồn bạn, podcast mở rộng tư duy, những người thầy, người cố vấn nhắc bạn rằng mọi việc đều có thể. Khi cảm thấy bế tắc, tôi thường tìm đến âm nhạc – chỉ vài bài hát yêu thích cũng đủ thay đổi năng lượng và giúp tôi hành động trở lại.
Hãy chọn lọc những gì bạn tiếp nhận một cách có chủ đích. Bởi vì theo thời gian, những gì bạn tập trung vào sẽ trở thành hiện thực bạn tạo ra.
Sức mạnh, sự rõ ràng và tia sáng mà bạn đang tìm kiếm đã ở sẵn bên trong của bạn rồi – chỉ là đôi khi bị chôn vùi dưới nỗi sợ hãi, sự mệt mỏi hoặc những ồn ào của thế giới luôn bảo bạn phải “chờ tới lượt”. Bạn không cần ai cấp phép để bắt đầu. Bạn chỉ cần 1 tia lửa.
Vậy thì…. Hãy thắp que diêm của bạn lên!
Khánh Ngọc theo The Epoch Times
Linh Chi là một loại nấm dược liệu quý đã được xem là vị thuốc…
Công an TP. Hà Nội khẳng định các giấy tờ bị đốt cạnh trụ sở…
Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu bị đề nghị 30 năm tù…
Xuất khẩu Trung Quốc vẫn tăng trưởng bất chấp chính sách thuế quan thất thường…
Lầu Năm Góc vào thứ Hai (ngày 23/6) đã thử nghiệm thành công radar nhận…
FT dự kiến ‘nữ hoàng’ Von der Leyen của EU sẽ phải đối mặt bỏ…
