Nghiên cứu: Chiến tranh hạt nhân mức nghiêm trọng có thể làm thiệt mạng 5 tỷ người

Theo một nghiên cứu của Mỹ, trong kỷ nguyên hiện đại này nếu nổ ra chiến tranh hạt nhân toàn diện thì có thể khiến 5 tỷ người thiệt mạng, trong đó người chết vì nạn đói do bụi hạt nhân che khuất ánh sáng mặt trời sẽ lớn hơn nhiều so với số người chết trực tiếp vì vụ nổ hạt nhân.

Chiến tranh Nga – Ukraine leo thang và tình hình căng thẳng ở eo biển Đài Loan đã khiến thế giới một lần nữa lo ngại một cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ nổ ra giữa các cường quốc vũ trang hạt nhân. Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un cũng tuyên bố công khai vào cuối tháng Bảy rằng ông ta sẵn sàng sử dụng đe dọa hạt nhân để đối phó với bất kỳ cuộc xung đột quân sự nào với Mỹ.

Trước nguy cơ này, các nhà khoa học của Đại học Rutgers Mỹ đã chỉ ra các kịch bản chiến tranh hạt nhân từ quy mô nhỏ đến lớn, trong đó có cuộc chiến tranh hạt nhân ở Ấn Độ và Pakistan, còn nghiêm trọng nhất là cuộc chiến hạt nhân toàn diện quy mô lớn liên quan đến 5 cường quốc hạt nhân gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp. Dự tính cho rằng cuộc chiến tranh hạt nhân có tham gia của 5 cường quốc hạt nhân có thể quét sạch hơn một nửa dân số trái đất. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Nature Food.

Các nhà nghiên cứu đã tính các chỉ số như ngọn lửa và bụi hạt nhân vào bầu khí quyển được tạo ra bởi vụ nổ hạt nhân, đồng thời ước tính các tác gây ra từ chiến tranh hạt nhân đối với khí hậu, mô hình nông nghiệp và ngư nghiệp, qua đó dự đoán rằng sau chiến tranh thì thế giới sẽ trong tình trạng đặc biệt khan hiếm lương thực.

Chiến tranh hạt nhân có thể giết chết 200 triệu đến 5 tỷ người

Nghiên cứu cho thấy, chỉ cần hơn 5 triệu tấn bụi hạt nhân xâm nhập vào bầu khí quyển sẽ dẫn đến tình trạng thiếu lương thực quy mô lớn: Các cuộc chiến tranh hạt nhân như từ Ấn Độ và Pakistan nếu nhẹ có thể khiến hơn 200 triệu người thiệt mạng, còn trường hợp nghiêm trọng có thể giết chết hơn 2 tỷ người; nhưng một cuộc chiến tranh hạt nhân ở cấp độ của Mỹ và Nga có thể giết chết hơn 5 tỷ người.

Nghiên cứu chỉ ra cuộc chiến tranh hạt nhân giữa Ấn Độ và Pakistan nếu xảy ra năm 2008 sẽ tạo ra 5 triệu tấn bụi hạt nhân, nhưng nếu thời điểm bùng phát vào năm 2025 sẽ tạo ra 16 – 47 triệu tấn bụi hạt nhân, còn cuộc chiến hạt nhân nếu xảy ra có tham gia của 5 cường quốc hạt nhân hàng đầu như nêu trên có thể tạo ra 150 triệu tấn bụi hạt nhân.

Xét về quy mô của một cuộc chiến tranh hạt nhân với 5 triệu tấn bụi hạt nhân thì số người chết trực tiếp là 27 triệu người và 250 triệu người không có lương thực trong khoảng một năm sau đó; còn khi quy mô lên tới 47 triệu tấn bụi hạt nhân thì số người chết trực tiếp là 164 triệu người và sẽ có khoảng 2,5 tỷ người thiếu lương thực trong năm sau đó; nếu quy mô lên tới 150 triệu tấn thì số người chết trực tiếp sẽ lên tới 360 triệu người và hơn 5 tỷ người sẽ không có lương thực trong năm sau đó.

Nghiên cứu phát hiện trong kịch bản nhẹ của chiến tranh hạt nhân Ấn Độ và Pakistan, thì trong vòng 5 năm sau chiến tranh, sản xuất calo trung bình toàn cầu sẽ giảm 7%; nhưng trong 3 – 4 năm sau chiến tranh trong trường hợp nghiêm trọng nhất định có thể sẽ giảm tới 90%.

Theo nghiên cứu, sự kết hợp của xung đột vũ khí hạt nhân không chỉ giới hạn ở Ấn Độ và Pakistan và 5 cường quốc hạt nhân hàng đầu, ngay cả ở mức độ của Triều Tiên và Israel cũng có thể có thể gây tác động khí hậu tương tự. Dù tác động của ít vũ khí hạt nhân khiến nguy cơ thấp hơn, nhưng chỉ cần một cuộc chiến tranh hạt nhân nổ ra thì tình hình có thể dễ dàng vượt khỏi tầm kiểm soát.

Úc bị ảnh hưởng ít nhất nếu xảy ra “mùa đông hạt nhân”

Các nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chiến tranh hạt nhân là các nước có vĩ độ trung bình và cao, vì có thời vụ trồng trọt tương đối ngắn, và nhiệt độ vào mùa đông hạt nhân sau chiến tranh sẽ thấp hơn ở các vùng nhiệt đới.

Một trong những nước ít bị ảnh hưởng nhất là Úc. Ngoài việc xa cách về mặt địa lý trong một số kịch bản chiến tranh hạt nhân thì lương thực chính lúa mì của Úc cũng hy vọng sẽ tồn tại trong bối cảnh chịu tác động tương đối ít khắc nghiệt hơn từ “mùa đông hạt nhân”. Nhóm nghiên cứu đã vẽ bản đồ phân tích tác động, theo đó trong khi trên bản đồ cho thấy hầu hết thế giới bị đánh dấu màu đỏ do nạn đói gây ra bởi “mùa đông hạt nhân” thì chỉ có Úc vẫn còn màu xanh.

Đồng tác giả nghiên cứu là giáo sư Alan Robock về khoa học khí hậu tại Khoa Khoa học Môi trường của Đại học Rutgers cho biết, một điều chúng ta có thể biết từ dữ liệu là chúng ta luôn phải ngăn chặn một cuộc chiến tranh hạt nhân.

Chuyên gia Deepak Ray về an toàn thực phẩm tại Đại học Minnesota, không tham gia vào nghiên cứu của Đại học Rutgers, nói rằng nghiên cứu này giúp hiểu được tác động của chiến tranh hạt nhân trong khu vực đối với tình hình lương thực toàn cầu, nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để mô phỏng chính xác sự kết hợp phức tạp của các phương thức canh tác trên khắp thế giới.

Ông chỉ ra, dù nghiên cứu của Đại học Rutgers bao gồm dữ liệu sản xuất nông nghiệp của các nước, nhưng tình hình thực tế phức tạp hơn nhiều, ví dụ các loại ngũ cốc khác nhau được trồng ở các vùng khác nhau của một quốc gia cũng có mục đích sử dụng rất khác nhau, không phải tất cả đều có thể coi là thức ăn.