ĐBQH: Việc bán tài sản Nhà nước như ‘kền kền ăn xác chết’

“Tệ hại hơn, khi DNNN thua lỗ, phải bán tài sản máy móc thiết bị thì đây lại là một cơ hội làm ăn béo bở cho một nhóm người mà người ta dùng hình ảnh như “kền kền ăn xác chết”, ông Cường ví von.

Sáng 28/5, Quốc hội thảo luận về tính hiệu quả của các Doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đề cập đến 3 dạng hình thức làm thất thoát tài sản Nhà nước:

‘Phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi’

Hình thức thứ nhất được ông Cường chỉ ra là việc quản lý kinh doanh tại DNNN kém hiệu quả dẫn đến thua lỗ, mất vốn mà nguyên nhân là xuất phát từ động cơ cá nhân nên người quản lý đã đầu tư vào những hoạt động không hiệu quả nhằm chỉ để thu lợi ích cá nhân.

Đơn cử như việc đầu tư máy móc không hiệu quả để hưởng lợi, hoặc đầu tư vào lĩnh vực không hiệu quả nhưng lại được chia phần tại các lĩnh vực đầu tư này, hay như việc cố tình nâng khoản giá trị đầu tư lớn để được hưởng phần trăm từ đó.

“Đó là những hoạt động cố tình dùng những thủ đoạn để hợp pháp hóa việc rút tiền từ DNNN”, đại biểu Cường nhấn mạnh.

Vấn đề nữa là dù các DNNN lỗ là điều ai cũng thấy rõ nhưng lại chưa có ai đứng ra chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay xử lý đi tù vì quản lý yếu kém dẫn đến việc thua lỗ.

>> Tổng công ty Tàu thủy lỗ hơn 3.700 tỷ vẫn chi thưởng tiền tỷ

Bên cạnh đó, không có DNNN nào báo cáo một cách đầy đủ lúc nào lỗ, lúc nào lãi. Thậm chí có DNNN khi cần báo cáo để tăng chức, tăng quỹ lương hoặc để xin vốn thì báo lãi, nhưng khi liên quan đến báo cáo thuế, tài chính thì DNNN lại báo cáo lỗ.

“Và người ta nói rằng báo cáo tài chính của các DNNN như một phép ‘thần thông biến hóa’ giữa lỗ và lãi”, ông Cường ví von.

Một nghịch lý khác được đại biểu đến từ Hà Nội cho biết mặc dù những DNNN lỗ nhưng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp vẫn được hưởng mức lương cao chứ không phải hưởng mức thấp.

Nguyên nhân, theo ông Cường, là do cơ chế trả lương cho DNNN là khi doanh nghiệp làm ăn có lãi thì được xác định mức lương theo mức lãi, tuy nhiên, khi lỗ không được tăng lương nhưng cũng không bị giảm lương. Chính vì yếu tố này là động lực lôi kéo các quản lý doanh nghiệp này không muốn cổ phần hóa DNNN.

“Một điều kỳ lạ là tất cả các vấn đề xảy ra về thất thoát vốn, thua lỗ tại các DNNN thì ai cũng biết nhưng chúng ta có cả bộ máy về thanh tra, kiểm tra, kiểm soát lại không phát hiện ra vấn đề này”, đại biểu Cường nói.

Tình trạng ‘mua cao bán thấp’

Hình thức thứ hai được đại biểu Hà Nội chỉ ra là việc mua bán tài sản làm thất thoát tài sản và tiền vốn.

Ông Cường chỉ ra việc mua bán tài sản, hàng hóa doanh nghiệp xảy ra theo công thức “mua thì giá cao, bán thì giá thấp.”

“Vấn đề đặt ra là chúng ta có một cơ chế, tổ chức định giá, đấu giá độc lập nhưng tại sao vẫn để xảy ra tình trạng mua đắt bán rẻ?”, ông Cường đặt câu hỏi.

Dẫn báo cáo giám sát cũng chỉ ra rằng “việc định giá và đấu thầu chẳng qua chỉ là hình thức.”

>> Vụ bán rẻ 32 ha đất công: Kiểm điểm trách nhiệm ông Tất Thành Cang

Bên cạnh đó, ông Cường cho rằng điều kỳ lạ ở chỗ mức giá định giá của cơ quan tư vấn  thường rất sát với mức giá được đem ra đấu giá tài sản, đồng thời việc lựa chọn các tổ chức định giá, đấu giá lại chưa được khách quan, thường được lựa chọn “tương đối trùng lặp”.

Ngoài ra, những người tham gia vào đấu giá tài sản Nhà nước cũng lại lặp đi lặp lại, có một nhóm người chuyên tham gia vào lĩnh vực này.

Tệ hại hơn, ông Cường cho biết khi DNNN thua lỗ, phải bán tài sản máy móc thiết bị thì đây lại là một cơ hội làm ăn béo bở cho một nhóm người, như hình ảnh “kền kền ăn xác chết”, ông Cường ví von.

Do vậy ông Cường kiến nghị cần có thanh tra, kiểm tra toàn diện các vụ việc bán tài sản Nhà nước không loại trừ các tổ chức định giá, đấu giá để quy trách nhiệm cho những đơn vị này đã tiếp tay cho việc làm thất thoát tài sản Nhà nước.

Phù phép đất công thành đất tư

Dạng thức làm thất thoát tài sản Nhà nước thứ ba được ông Cường chỉ ra là việc định giá doanh nghiệp thấp khi cổ phần hóa DNNN.

“Việc thất thoát tài sản Nhà nước còn liên quan phổ biến đến việc chuyển đất công thành đất tư không thông qua đấu giá công khai mà thông qua chỉ định giá trực tiếp với mức giá thường thấp hơn giá trị thực”, đại biểu từ Hà Nội nhận định.

Ông Cường cho rằng ngoài trách nhiệm của các tổ chức thực hiện cổ phần hóa để xảy ra hiện tượng nêu trên, còn có trách nhiệm của các UBNND, cơ quan quản lý  đất đai ở các tỉnh trong việc xác định giá trị đất không theo quy định của Luật đất đai.

Nói đến những bất cập liên quan đến quản lý đất đai, ông Cường cho biết có đến 95% các khiếu kiện đều liên quan đến đất đai, khiếu kiện kéo dài, khiếu kiện đông người, các dự án đầu tư kéo dài, khiếu kiện giải phóng mặt bằng, chi phí cao đầu tư xây dựng những con đường có giá đắt nhất hành tinh… cũng chẳng qua là liên quan đến đất đai.

“Nguyên nhân cơ bản là chính sách đất đai đang đi ngược lại nguyên lý cơ bản về kinh tế đất trong cơ chế thị trường. Chúng ta đã không thành công, chưa muốn nói là thất bại trong quản lý kinh tế về đất đai nên đã xảy ra tình trạng rất hỗn loạn nêu trên”, ông nhận định.

Chẳng hạn, trong dự thảo Luật Đặc khu kinh tế đặc biệt vẫn đề xuất chính sách miễn tiền sử dụng đất cho các dự án có mục đích sử dụng đất từ 10-30 năm.

“Đây chính là chính sách đang đi ngược lại quy luật cung – cầu về đất đai, có thể sẽ không thu hút tốt các nhà đầu tư mà còn làm thất bại quá trình cạnh tranh lành mạnh ở các đặc khu” – ông Cường e ngại.

Tường Văn (ghi)

Xem thêm: