Hoa Kỳ, Úc, EU và Nhật Bản đột phá trong sản xuất đất hiếm

Bắc Kinh đang sử dụng đất hiếm như một công cụ cưỡng chế kinh tế, khiến các quốc gia phương Tây nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Sau khi Trung Quốc bắt đầu kiểm soát xuất khẩu đất hiếm từ tháng 4/2023, nhiều nhà sản xuất toàn cầu gặp khó khăn. Ví dụ, Ford Motor Co. đã phải tạm dừng sản xuất tại nhà máy Chicago trong một tuần vì thiếu hụt đất hiếm.

Mặc dù Trung Quốc sau đó đồng ý nối lại xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và nam châm sang Hoa Kỳ, nhưng lo ngại về sự gián đoạn chuỗi cung ứng vẫn tồn tại. Trung Quốc hiện đang độc quyền nguồn tài nguyên đất hiếm, trong khi phương Tây nỗ lực tự sản xuất chúng để giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh.

Theo tờ The Economist, Hoa Kỳ đang áp dụng “nỗ lực của toàn chính phủ” để giảm phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc. Mỏ Mountain Pass ở California đã hoạt động trở lại vào năm 2018, sản xuất 47.000 tấn oxit đất hiếm vào năm 2022 và đặt mục tiêu tăng lên 60.000 tấn vào năm 2030. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cam kết đảm bảo mức giá tối thiểu cho sản phẩm của mỏ này.

Tại Úc, công ty Lynas vận hành mỏ đất hiếm Mount Weld ở Tây Úc và bắt đầu sản xuất đất hiếm nặng tại Malaysia vào tháng 5. Lynas là công ty đầu tiên ngoài Trung Quốc sản xuất đất hiếm nặng thương mại. Nhà máy mới của Lynas tại Malaysia hiện đã sản xuất oxit dysprosi và dự định sản xuất terbi vào tháng 6. Hoa Kỳ cũng ký hợp đồng trị giá 258 triệu đô la với Lynas để xây dựng một nhà máy lọc dầu mới ở Texas nhằm giảm sự thống trị của Trung Quốc trong thị trường đất hiếm.

Chính phủ Úc đã cung cấp khoản vay 1,65 tỷ đô la Úc cho Iluka Resources để xây dựng một nhà máy lọc đất hiếm, dự kiến hoạt động sau hai năm. Iluka sẽ khai thác khoáng chất chứa dysprosi và kẽm làm sản phẩm phụ.

Liên minh châu Âu cũng đã tuyên bố hỗ trợ các dự án đất hiếm ở Malawi và Nam Phi, và hàng trăm dự án khác đang được lên kế hoạch trên toàn cầu, tuy nhiên hầu hết sẽ không được triển khai trong vài năm tới.

Đất hiếm là gì?

Hiện nay có 17 kim loại được phân loại là “đất hiếm”. Hầu hết trong số này không thực sự hiếm và được tìm thấy trên khắp thế giới, nhưng rất ít kim loại có đủ trữ lượng để khai thác hiệu quả.

Chúng được gọi là “kim loại hiếm” vì rất khó để phân lập riêng lẻ, đòi hỏi hơn một trăm bước xử lý và sử dụng rộng rãi axit mạnh. Hơn nữa, một số quặng đất hiếm chứa các nguyên tố phóng xạ, và việc xử lý không đúng cách có thể gây ô nhiễm phóng xạ.

Lý Ngọc t/h